Milliy mafkuraning shakllanishi o 'zbek xalqining, ayniqsa
§ 2. MARKAZIY AMERIKA XALQLARI
Download 1.23 Mb.
|
Etnologiya KITOB
§ 2. MARKAZIY AMERIKA XALQLARI
Amerika qifasining AQSH bilan Meksika chegarasidan janubiy qismini odatda Lotin Amerikasi, deb ataydilar. Ba'zan etnogeografik jihatdan Meksika, Markaziy Amerika va Vest-Indiya maxsus hudud qilib ajratilgan va unga Mezoamerika (o’rta yoki Markaziy Amerika) deb nom berilgan. Bu yerda 30 ta mustaqil davlat va hozirgacha mustamlaka holatdagi bir necha mamlakatlar mavjud. Agar 80-yilning boshlarida Shimoliy Amerikada 258,7 mln. aholi bo’lsa Lotin Amerikasi 20,1 million km2 maydonni egallagan va 1983-yillarga kelib aholi soni 387,7 million kishiga yetgan edi. Lotin Amerikasi davlatlarining 3V2 qismida ispan tili rasmiy til deb qabul qilingan. Braziliya (mintaqa aholisining qolgan 3\1 qismi)da portugal tili tarqalgan. Faqat 3 foizi aholi yashaydigan kichkina davlatlarda fransuz (Gaiti), ingliz (Gayana, Trenidad, Bar-bados, Yamayka, Bagam va boshqa orollarda) va golland (Surina) tillari hukmron. Mamlakatlar tillari va tarixiy taqdiri bilan umu-miylikka ega bo’lsa-da, o’zining ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti, etnomadaniyati va xo’jalik xususiyatlari bilan farq qiladilar. Masalan, Argentina, Braziliya, Meksika va Venesuela ancha taraq-qiy qilgan zamonaviy mamlakatlar qatoriga kiradi. Aksincha, sust rivojlangan Gaiti iqtisodiy ko’rsatkichlariga qaraganda, yuqorida qayd qilgan mamlakatlarga nisbatan o’nlab, balki yuz hissa orqada qolgan. Yoki eng katta hududga ega bo’lgan Braziliya Salvadorga nisbatan 400 hissa ko’p maydonni egallaydi, qo’shni Gayana aholi-siga nisbatan 150 hissa ko’proq aholiga ega. Lotin Amerikasi aholisining etnik qiyofasi ham turlicha. Uzoq davr ichida mahalliy tub aholi bilan kelgindi yevropaliklar va millionlab qul qilib keltirilgan afrikaliklar avlodlarining aralashmasidan paydo bo’lgan hozirgi mamlakatlarning o’ziga xos milliy madaniyati, mehnat va xalq ijodi an'analari shakllangan. Mintaqaning rang-barang tabiati ham ularning xo’jalik-madaniy tiplari va madaniyati xususiyatlariga mislsiz ta'sir o’tkazgan. Nihoyatda ko’p tabiiy boyliklarga ega bo’lgan mazkur mintaqani «jahonning xazinasi» deb ham ataganlar. Ammo boy tabiatli Lotin Amerikasi ancha qashshoq va qoloq o’lkalardan. Rasmiy ma'lumotlarga qaraganda, bu yerda yashovchi aholining yarmiga yaqini och yoki yarim och, ya'ni to’yib ovqat yemaydi. Ayniqsa, Download 1.23 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling