Milliy universiteti xorijiy filologiya fakulteti ingliz filologiyasi kafedrasi

OLIY VA OʻRTA MAXSUS TAʼLIM VAZIRLIGI

MIRZO ULUGʻBEK NOMIDAGI OʻZBEKISTON

MILLIY UNIVERSITETI

XORIJIY FILOLOGIYA FAKULTETI

INGLIZ FILOLOGIYASI KAFEDRASI

1-kurs, 1-semestr

MUSTAQIL ISH

TILSHUNOSLIKKA KIRISH

Mavzu: Tilshunoslikning boshqa fanlar bilan aloqasi

Bajardi:Adxamova Dilfuza va Abdiraxmonova Shahnoza

Tekshirdi:Phd Abdullayeva Nargiza Toshkent-2020

Reja:

Tilshunoslikka aloqador fanlar

Tilshunoslikning psixologiya bilan aloqasi

• Tilshunoslikning pedagogika bilan aloqasi
• Tilshunoslikning sotsiologiya bilan bogʼliqligi
• Tilshunoslikning falsafa bilan aloqasi
• Tilshunoslikning antropologiya bilan aloqasi
• Tilshunoslikning tarix bilan aloqasi

Mantiq

Falsafa

Sotsiologiya

Tarix

Pedagogika

Adabiyot-

shunoslik

Arxeologiya

Psixologiya

Tilshunoslik

Tilshunoslik va tarixning bog’lanishi ikki tomonlama bo’lib, tarix materiallari til taraqiyotini o’rganish uchun, til faktlari tarix uchun muhimdir. Tilning lug’at tarkibi, uning ish ko’rish doirasi va xarakteri jamiyat tarixi bilan uzviy bog’liq. So’zlarning tarixini, tilning lug’at boyligini o’rganishda tarix tilshunoslikka katta yordam beradi. Sababki, til urug’ va qabila, elat hamda millat jamiyatining tarixi tilda aks etadi.

Tilshunoslikning psixologiya (inson ruhiy jarayonlarining qonuniyatlarini o’rganadigan fan) bilan bog’liqligini lingvistikaning nisbatan yangi sohasi psixolingvistika o’rganadi.

Falsafa tilshunoslik metodikasini belgilab berar ekan, falsafani o’rganmagan kishi tilshunoslik uchun xos bo’lgan metodlarni tushuna olmaydi. Didaktika qonuniyatlarini bilmagan “til o’rganuvchi” til va nutq faoliyatiga sistema sifatida yondasha olmasligi aniq.

Tilshunoslik pedagogika bilan ham yaqindan aloqada bo’ladi. Ularning aloqasini til o’qitish metodikasida to’liq kuzatish mumkin. Ayrim olimlar bu aloqani lingvodidaktika yoki lingvopedagogika deb ham atamoqdalar. Didaktika (yun. “didaktikos” – “ibratli, namuna” ) hozirda pedagogikaning ta’lim va mazmuni, umumiy metod va shakllari haqidagi bo’limdir.

Til fikr ifodalash quroli, fikr esa mantiq fanining o’rganish obyekti ekanligini hisobga oladigan bo’lsak, logik kategoriyalarni bilish naqadar muhim ekanligini izohlashga hojat yo’q. Bu sotsiolingvistika fanining yuzaga kelishida asos bo’ldi. Tilshunoslar va antropologlarning o’zaro qiziqish xususiyatlari 2 holatda to’qnashadi: birinchidan, tillarni tasniflashda, ikkinchidan nutqning kelib chiqish masalalarini o’rganishda.

Foydalanilgan adabiyotlar:

• Tilshunoslikka kirish - M. Irisqulov . 1992
• Tilshunodlik asoslari - I. Yo’ldoshev , O. Sharipova 2007
• Umumiy tilshunoslik - R. Rasulov . 1979

EʼTIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!