Minora tipidagi quyosh elektr stansiyasi va ularning energetik xususiyatlari

4-rasm. Akkumulyatorli minora tipidagi quyosh elektr stansiyasining texnologik sxemasi:
1 – geliostatlar, 2 – qabul qilgich (qozon), 3 – issiqlik akkumulyatori, 4 – issiqlik almashingich, 5 – bug‘ turbinasi, 6 – generator, 7 – kondensator, 8 – nasos

Minora tipidagi QES foydali issiqlik quvvati N_QES quyidagi formula orqali aniqlanadi:

(1)

bu yerda , kVt; -1 m² yuzaga ega to‘g‘ri kelgan quyosh radiatsiyasi (kVt/m² da); F_g-geliostatlarning maydoni (m²); -geliostatlarning akslantirish qobiliyati (0,75); -0,75-0,8-geliostatlarga quyosh nurlanishining real tushish burchagi; -geliostatlarda soya hosil bo‘lish koeffitsienti; K_bl.-gelistatlarni blokirovkalash koeffitsienti (odatda -1); -issiqlik yuqotish koeffitsienti 0.85; -changlanish koeffitsienti 0,95; -qozon issiqlik qabul qilgichi tomonidan quyosh nurlanishini yutish koeffitsienti 0,93÷0,95.

da hamma energiya yuqotish turlarini hisobga olib quyidagicha yozish mumkin:


(2)

bu yerda, - Minora tipidagi QES umumiy FIK.

1985 yilda sobiq SSSR ning Qrim oblasti Shelkino poselkasi Kerchenskiy yarimorolida birinchi tajribaviy elektrik quvvati 5 MVt bo‘lgan MtQES “SES-5” ishga tushirildi. Bug‘ generatori sifatida xizmat qiluvchi 89m balandlikdagi ochiq silindr ko‘rinishidagi minoraga quyosh energiyasi konsentratsiyalanadi. Qozonnning qizdirish yuzasi 154 m² bo‘lib u soatiga 28 t to‘yingan bo‘g‘ni 4 MPa bosim va 250⁰C haroratda ishlab chiqaradi. Quyosh nurlanishining issiqlik oqim zichligi 130 kVt/m² bo‘lib 1600 ta yassi shisha kvadrat ko‘rinishidagi maydoni 25,5 m², akslantirish koeffitsienti 0,71 ga teng gelistatlar tomonidan amalga oshiriladi. Bu minora tipidagi QES ning rejali soati - yiliga 1920 soatdir. Geliostatlar umumiy maydonining qozon yuzasiga nisbati 211 ni tashkil etadi. SES-5 da 500 m³ sig‘imga ega suv –bug‘ issiqlik akkumulyatorini o‘rnatish loyihalandi.

Foydalanilgan adabiyotlar
1.NOANAʼNAVIY VA QAYTA

TIKLANUVCHI ENERGIYA

MANBALARI. MAJIDOV T. SH.

Toshkent, 2014. — 177 bet.

2. NOANAʼNAVIY VA QAYTA

TIKLANUVCHI ENERGIYA

MANBALARI. MAJIDOV T. SH.

Toshkent, 2014. — 177 bet.

3. www.arxiv.uz

4. https://www.bbc.com/uzbek/lotin/20

13/04/130430_latin_solarenergy

5. http://earw.tiiame.uz/storage/web/s

ource/1/%D0%A0%D0%B5%D1%84%

D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82/Qu

yosh%20energuyasidan%20foydalani

sh.pdf