Mintaqaviy turizm resurslari, mohiyati, ahamiyati

Peleontologik yodgorliklarga toshga aylangan organizm va qirilib ketgan hayvonlarning izlar qolgan joylar kiradi.
Landshaft yodgorliklariga ajoyib qoyalar, sharsharalar, daralar, ajoyib buloqlar, xushmanzara joylar kiradi. Bunga Ilono‘tdi (Temurlang) darasi, Ko‘ksuv daryosidagi sharshara, Nurota va Urgutdagi buloqlar, Katta va Kichik Chimyon soyligi, Oqtosh soyligi va boshqalar kiradi.
Astronomik tabiat yodgrliklariga yirik meteoritlar tushib izi qolgan joylar kiradi.
Tabiiy turistik resurslar orasida asosiy o‘rinni rekreatsiya resurslari egallaydi, ular mamlakat aholisini, hamda turistlarni dam olishi va davolanishi uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Undan tashqari tabiiy resurslardan to‘g‘ridan – to‘g‘ri foydalanish natijasida bir qancha muammolar ham kelib chiqmoqda. Bunda tabiatdan noto‘g‘ri foydlanish, ko‘plab qurilishlarni amalga oshirish tufayli bo‘lmoqda. Natijada ekosistemalar muvozanati buzilib, ekologik muammolarni kelib chiqishiga sabab bo‘lmoqda.
Madaniy – tarixiy resurslar. Ma’lum hududda turizmni rivojlantirishda u joyning tarixiy – madaniy resurslari potensiali asosiy urinni egallaydi. Turistik xizmatda madaniy – tarixiy resurslardan ko‘p maqsadlarda foydalanish mumkin. Madaniy majmualarning jozibadorligi ularning tarixiy va tasviriy bahosiga, foydalanish qo‘layliliga bog‘liq.
Turistik resurslar ichida jahon ahamiyatidagi madaniy obekt va yodgorliklar asosiy o‘rinda turadi. «Madaniy meros» deyilganda qo‘yidagilar tushiniladi:

• 
  Yodgorliklar: arxitektura binolari, arxiologik ahamiyatidagi joylar, ilmiy, madaniy va tarixiy ahamiyatga ega g‘orlar, yozuvlar;
  
• 
  Ansanbillar: ilmiy, madaniy yoki tarixiy ahamiyatga ega o‘zaro bog‘langan binolar guruhi. Masalan, Registon ansambili;
  
• 
  Mehmondo‘stlik joylari: inson yoki tabiat tomonidan yaratilgan estetik, etnografik, tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan, o‘ziga jalb qiluvchi o‘ziga xos joylar.
  

Butunjahon madaniy merosi ruyxatiga kiritiladigan obektlarning qo‘yidagi hususiyatlari hisobga olinadi:

• 
  Inson ijodining noyob namunalari;
  
• 
  Ajoyib madaniy, arxitektura obektlari, hamda madaniy landshaftlarining alohida ahamiyatga ega hududlari;
  
• 
  Zamonaviy sivilizasiyaning noyob namunalari, qurilishlari;
  
• 
  Inson tarixi bilan bog‘liq binolar yoki arxitektura ansambillari, landshaftlari.
  

Tabiatning noyob ko‘rinishlarini butunjahon ruyxatiga kiritiladigan hususiyatlari qo‘yidagilardan iborat:

• 
  Yer taraqqiyotida geologik-geomorfologik jarayonlar asosida shakllangan yodgorliklar;
  
• 
  Turli-tuman o‘ziga hos ekosistemalar, landshaftlar;
  
• 
  Ma’lum mintaqaning o‘ziga xos o‘simlik va hayvonlari;
  
• 
  Kamyob biologik turlari.
  

Madaniy – tarixiy resurslarga moddiy va madaniy turli yodgorliklari majmuasi, ma’lum mintaqaning turistik qiziqish obektlari hisoblanadi. Mintaqalarning arxitektura yodgorliklariga boyligi turizmni rivojlanishiga turtki bo‘ladi. Ammo oxirgi paytlarda turistik oqimning oshishi ayrim muammolarni ham keltirib chiqarmoqda.
Bu resurslardan turizm maqsadida saqlashni quyidagicha amalga oshirish taklif qilinadi:

• 
  mavjud tarixiy joylar, binolar va yodgorliklarni turistik qiziqish obektlari sifatida qayta tiklash;
  
• 
  tabiiy resurslarni muhofaza qilishni faollashtirish;
  
• 
  turistik ehtiyojni qondirish maqsadida atrof – muhit saqlash va yaxshilashda boshqaruv organlari ma’suliyatini oshirish.
  

Mavjud resurslardan turizm faoliyatida intensiv foydalanish, ya’ni antropogen yukning oshib borishi natijasida tabiiy turistik resurslarning ifloslanishiga, tarixiy obidalarning tez buzilishiga olib keladi. Turizmga oid Gaaga deklarasiyasida qo‘yidagi takliflar bildirilgan:

• 
  Turistlarni mamlakat ichkarisida yoki chet elda borgan joylarida madaniy meros va atrof – muhitni saqlashga, ularga nisbatan hurmatda bo‘lishga o‘rgatish, hamda targ‘ib qilish;
  
• 
  Joylarda turistlarni qabul qilish darajasini aniqlash, me’yordan ortishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim deb ta’kidlanadi.