Mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti jizzax filiali

Tafakkur va nutqni rivojlantirish asoslari
Tafakkur va nutq psixologiyasi, tafsilotlarini rivojlantirish asoslari, sababli, xavfsiz bilim sifati va hayotga qo‘shilishni taʼminlash uchun o‘z nutq, tafakkur va kuzatuv sohasidagi bilimni oshirishi lozim. Ushbu masalaga oid ko‘p yangi ilmiy tadqiqotlar bor va ularning konsepsiyalari avvalgi amaliyotlardan mustaqil ravishda foydalangan holda rivojlantirilgan. Bu ko‘rsatkichlar asosida aynan tafakkur va nutqning rivojlanishi jadal rivojlangan.
Tafakkur va nutq psixologiyasi, insoniyatning o‘ziga xos rivojlanish yo‘nalishlari bo‘yicha tajribaviy ko‘nikmalar va axborot omborlari tizimi orqali o‘zaro bog‘langan tarbiyaviy-tahliliy fanlaridan tashkil topgan. Bu fanlar iqtisodiy, jamiyatshunoslik, psixologiya, filosofiya va pedagogika bo‘limlarini tashkil etishdi.
Tafakkur va nutqning rivojlanishi uchun bir nechta asosiy ko‘nikmalar bor. Bu, kelajakda o‘z mavqesini aniqlash, yangi xususiyatlarni o‘rganish, dunyoni tahlil qilish, taʼlim va o‘z-o‘zini boshqarish, mustaqil fikrlash, ijtimoiy-tarixiy tushunchalarni joylashtirish va boshqalar.
Ushbu koʻnikmalar yordamida o‘quvchilar o‘z nutqi va tafakkurini rivojlantirishi mumkin bo‘ladi. Tafakkur va nutqni rivojlantirish uchun qo‘llanmalar va vazifalar, dunyoni tahlil qilish, nutq tajribasi, tahlil jihatlarini o‘rganish vaqtini sarflashga intilish, tez-tez talab qilingan kurslarga yozilish va mustaqil ravishda boshqa ko‘plab yo‘nalishlarda ham turli-tuman kasblarni o‘rganish talablari ortishi mumkin.
Jumladan, tafakkur va nutqning psixologik tavsifi, tajribaviy tarbiya texnologiyalari, oʻqitishning qoʻllanmalarini rivojlantirish va insoniyatning rivojlanish yo‘nalishlarini oshirishga xizmat qilishga intiladi. Shuningdek, bu jarayonlar insoniyat va ularning tabiati haqida tushunchalarini kengaytiradi va aqlni, fikrni va nutqni rivojlantiradi.
Tafakkur va nutqning rivojlanishida bir nechta muhim o‘zgarishlar ro‘yxatlanadi. Birinchi navbatda, insonda kutubxona, axborot ombori va internetdagi ma’lumotlarga kirishga intilish hisoblanadi. Bu o‘z-o‘zini o‘z bilim va tajribasini yanada yuksaltirishga va boshqa insonlarning tajribalaridan foydalanishga imkon beradi.
Ikkinchi navbatda, insoniyatning yangi sohasi rivojlanadi. Bu yangi fikrlar, ideyalar va xususiyatlar o‘rganish va qabul qilish hisoblanadi. Yangi axborot omborlari va texnologiyalar, insonning erkinlik darajasi va so‘roqqa javob berish qobiliyatini yanada oshiradi.
Uchinchi navbatda, insonning tafakkur va nutqi, xizmat ko‘rsatish, muallim, kasb-hunar va boshqa insonlarga qo‘yiladigan talablar murakkablashadi. Bu, o‘z-o‘zini yanada oshirish va o‘z-o‘zini yanada yuksaltirish uchun zarur bo‘ladi.
To‘rtinchi navbatda, insoniyatga oid muhim sohalarga ahamiyat ko‘rsatiladi. Bu iqtisodiyot, mahsulot sotish va sotib olish, biznes, salomatlik va erkinlik, oliy ta’lim, ta’lim va pedagogika, jismoniy va intellektual rivojlanish va boshqalar.
Tafakkur va nutqning rivojlanishiga xizmat qilish maqsadida axborot omborlari, kutubxonalar va mustaqil kasblar tashkil qilinadi. Bu, insonlarning tafakkuri va nutqi vaqtida rivojlanishiga yordam beradi.
Bugungi kunda, yangi texnologiyalar va axborot kommunikatsiyalari tajribasiz, ko'proq kuchli va samarali emas. Bizning dunyomizda, tafakkur va nutqning o'zaro bog'liqligi va ular o'rtasidagi moslik va qarshilik ahamiyatli muammolar hisoblanadi.
Bir necha yillik tadqiqotlar va fanlar tafakkur va nutqni o'zlashtirib, ularning jihati va foydalanish holati bo'yicha yangi ma'lumotlar va ko'nikmalar bilan ta'minlashganda, biz insonlarning hayollarini va fikrlarini rivojlantirishga qaratilgan bir nechta tadbirlar o'tkazilmoqda.
Bu tadbirlarning barchasi yirik fan, tadbirkorlik, ijodiylik, nufuzli organ va tajribali mutaxasislar tomonidan yuritilmoqda va ularga, insonlarning kelajakdagi dunyosini rivojlantirish uchun moliyaviy resurslar taqdim etilmoqda. Ayrimlarini ta'lim, yangi yuksaltirish loyihalari, xususiy rivojlanish tadbirlari va ko'plab boshqa yo'llar orqali amalga oshirilishi mumkin.

Xulosa:
Tafakkur va nutq insoniyatning rivojlanishi va insoniy g'oyalarining o'zgarishiga olib keladigan muhim kuchlardir. Xulosa qilish kerakki, tafakkur va nutqning o'zaro bog'liqlik va o'zaro qarshilikka qarshi kurashish harakati, insonlarning yanada kuchli va yanada samarali bo'lishini va ularni kelajakdagi dunyo qarashini boyitishini ta'minlaydi. Bizning omadli kelajagimiz ularning o'zaro muvofiqlashuviga asoslanadi.
Tafakkur va nutqning o'zaro bog'liqlik va o'zaro qarshilikka qarshi kurashish harakati, insonlarning yanada kuchli bo'lishini va ularni kelajakdagi hayotini taraqqiy topishini ta'minlaydi. Bu harakat yirik fan, tadbirkorlik, ijodiylik, nufuzli organ va tajribali insonlar tomonidan yuritilishi aniq. Ularga insonlarning kelajakdagi dunyosini rivojlantirish uchun ko'plab moliyaviy resurslar taqdim etiladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:

1. 
   Zokirova F. (2016). Nutqning ma'naviy-axloqiy o'rni va maqsadi. Fan va tarix, 3(1), 99-102.
   
2. 
   Nishonov A. (2020). Nutqning psixologiyasi: fan, amaliyot va ta'lim. Toshkent: O'qituvchi.
   
3. 
   Hamidova S. (2019). Tafakkur va nutqning rivojlanishi va ularning o'qitish usullari. Gumanitar, 1(3), 64-68.
   
4. 
   Khamidov F. (2018). Nutqning ta'limiy-tarbiyaviy tashkiliy muammolari. Fan va tarix, 5(1), 37-41.
   
5. 
   https://www.wikipedia.org/