Mirzo Ulug’bek nomidagi

Mirzo Ulug’bek nomidagi

O’zbekiston Milliy Universiteti

Geologiya va geoinformatsion tizimlar fakulteti

Geologiya yo’nalishi 201-guruh talabasi

Qurbonov Mehriddin ning

Geofizikaviy tadqiqot usullari fanidan

Tayyorlagan

Taqdimoti

Qurbonov Mehriddin

Toshken-2022

Vertical Elektr zondlash (V E Z) Reja:

• Kiriish.Elektrorazvedka haqida qisqacha nazariy ma’lumot.
• Vertikal elektr zondlash (VEZ)da qo’laniladigan asbob uskunalar.
• Vertikal elektr zondlash (VEZ)ni qo’llashda dala ishlarini olib borilish tartibi.
• Vertikal elektr zondlash (VEZ)ni talqin qilish.

Kirish.Elektrorazvedka

Elektrorazvedka geofizikaning asosiy usullaridan biri hisoblanadi. U yer bag’rida o’zgarmas vs o’zgaruvchan elektr tok manbalar tasirida hosil bo’lgan tabiiy va suniy elektromagnit maydonlarini o’rganishga asoslangan. Elektrorazvedkaning qoʻllanilish ehtimolligi elektromagnit xossalari boyicha togʻ jinslarining bir-biridan farq qilishiga asoslangan. Elektrorazvedkadagi qoʻllaniladigan usullar ishlatiladigan maydon turlari boyicha tasniflanadi.Bulardan biri tik elektr azmoyillash(TEA) Yoki vertikal elektr zondlash(VEZ) usuli.Bu usul qatlamlarning solishtirma elektr qarshiliklarini tik yoʻnalishda yaʼni chuqurlik boʻyicha oʻrganishga asoslangan usul hisoblanadi.Bu usul gorizantal yotgan qatlamlarni oʻrganishga asoslangan.VEZ ni Ishlagan paytda, taʼminlovchi A va B elektordlar orasidagi ma’s of a ketma-ket ortib boradi. AB masofa oshganda o’rganilayotgan chuqurlik ham oshadi .shuning uchun ham uning Nomi VEZ deb ataladi.

Vertikal elektr zondlash (VEZ)ni talqin qilishda qo’laniladigan asbob uskunalar

Elektrorazvedkaning koʻp usullarida har xil asbob-uskunalar ishlatiladi.Baʼzi asboblar bitta usulga, boshqalari bir necha usullarga ishlatiladi elektrorazvedka da ishlatiladigan texnika quyidagi bloklar

• Mashina generatorlari batareyalar va akkumulyatorlar manbalarining doimiy kuchlanishi 10 dan va 1000 v gacha uzaytirishi mumkin
• Taʼminlovchi chiziqlarda tokni oʻlchovchi lari xil usullarda bo’ladi, tok J 0,01 Dan 50 A gacha o’zgaradi.
• Maydon kuchlanishini amplituda va fazalar miqdorlarini oʻlchash asboblari. koʻpincha qabul qiluvchi chiziqlarda millivoltimetr yordamida patensiya lar ayrimallari deltaU oʻlchanadi.
• Yerdan maydoni hosil qilish va maydonning elektr tashkil etuvchilarining kuchlanishini oʻlchash uchun elektrodlar taʼminlovchi elektrodlar AB sifatida po’lat, qabul qiluvchi MN elektrodlar esa mis yoki latun elektrodlar ishlatiladi.MN elektrodlarning uzunligi 0.3-1m ga diametri 1-3sm bo’ladi.Qutblanish usullarida qutblanmaydigan elektrodlar ishlatiladi.
• Yerga tutashmagan konturlar – halqalar , raqamlar , ular maydonni induktiv qo’zg’atishga ga maydonni magnit tashkil etuvchilarini o’chashga xizmat qiladi. Xalqalarva raqamlar izolatsiyasi bo’lgan simlardan yasaladi.
• Maxsus geofizik misli va po’lat simlar ishlatiladi.
• Yordamchi uskunalar (g’altaklar,bolg’alar va boshqalar).