Mitoxondrial genom reja: I kirish

Mitoxondriyal DNKning xususiyatlari va barqarorligi
Mitoxondriyal DNK nafas olish zanjiri tomonidan ishlab chiqarilgan AFKga o’ta sezgir. Mitoxondriyal DNK oqsillar bilan bog'langan bo'lsa-da, ularning himoya roli yadro DNKsiga qaraganda kamroqdir. Mitoxondriyal DNKdagi mutatsiyalar onadan yuqadigan irsiy kasalliklarga olib kelishi mumkin. Shuningdek, mitoxondriyal DNK mutatsiyalarining qarish jarayoniga va yoshga bog'liq patologiyalarning rivojlanishiga qo'shadigan hissasini ko'rsatadigan ma'lumotlar mavjud.
Mitoxondriya 1979 yilda olimlarga eng katta kutilmagan hodisani taqdim etdi. Shu paytgacha O'sha vaqtga qadar, genetik kod universal va bir xil tripletlar bakteriyalar, viruslar, zamburug'lar, o'simliklar va hayvonlarda bir xil aminokislotalarni kodlaydi, deb hisoblanar edi.
Ingliz tadqiqotchisi Burrell buzoqning mitoxondrial genlaridan birining tuzilishini ushbu gen tomonidan kodlangan sitoxrom oksidaza subbirligidagi aminokislotalar ketma-ketligi bilan solishtirdi. Ma'lum bo'lishicha, qoramollarda (shuningdek, odamlarda) mitoxondriyalarning genetik kodi nafaqat universaldan farq qiladi, balki u "ideal", ya'ni. quyidagi qoida bo'yicha: ” agar 2 ta kadon 2 ta bir xil nukliotid tutsa, 3-nuleotid esa, bir xil gruppaga kirsa( Purin-A,G; Pirimidin-U,S) unda ular bir xil aminokislotani kodlaydi.”
Unversal koddan ushbu qoida bo’yicha ikkta istisno mavjud: Treplet AUA izoleysinni kodlasa, kadon AUG esa metionini odlasa, Ideal mitoxondrial kodda esa bu ikkala kadon ham miteonini kodlaydi;
Ideal kod barcha tasvirlangan mitoxondriyalarga xos emas, lekin ularning hech biri universal kodga ega emas. Aytish mumkinki, mitoxondriyalar turli tillarda gaplashadi, lekin hech qachon yadro tilida emas!
Replikatsiya jarayonini amalga oshiruvchi RNK polemeraza fermenti yadroda sintezlanadi va endoplazmatik to’rga otib mitoxondriyaga transport qilinad.Shu bilan birga, mitoxondriyadagi oqsil sintezi eukaryotik ribosomalarning ishini bloklaydigan siklogeksimid tomonidan ingiber qilinmaydi, ammo bakteriyalarda oqsil sintezini ingiber qiluvchi eritromitsin va xloramfenikol antibiotiklariga sezgir. Bu fakt eukaryotik hujayralarning simbiotik shakllanishi paytida mitoxondriyalarning aerob bakteriyalardan kelib chiqishi foydasiga dalillardan biri bo'lib xizmat qiladi.