Moddiy nuqtalar tizimi. Inertsiya markazi
Shu vaqtgacha moddiy nuqta deb hisoblanishi mumkin bo‘lgan jismning harakati qarab chiqildi. Endi n ta moddiy nuqtalardan tashkil topgan tizimni (jismlar tizimini) qarab chiqaylik.
Kuchlar ta’sirida tizimdagi har bir moddiy nuqta o‘z harakatini o‘zgartiradi. Binobarin, tizimning harakatini tekshirish uchun tizimdagi har bir moddiy nuqta uchun tuzilgan harakat tenglamalari tizimini yechish kerak.
Bunday masalani yechib, moddiy nuqtalar tizimi harakatini butunligicha tekshirib hal qilish mumkin. Buning uchun, moddiy nuqtalar tizimini tavsiflovchi yangi tushunchalar kiritamiz:
Moddiy nuqtalar tizimining massasi mc ni tizimdagi moddiy nuqtalar massalarining algebrik yig‘indisiga teng deb hisoblaymiz:
Moddiy nuqtalar tizimining massa markazini – inertsiya markazi deb hisoblab, mazkur nuqtaning vaziyatini koordinata boshiga nisbatan quyidagi radius - vektor bilan ifodalash mumkin:
Tizim inertsiya markazi radius - vektorining Dekart koordinata o‘qlariga proektsiyalari quyidagilarga teng bo‘ladi:
; ; ,
Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, tizimning inertsiya markazi uning og‘irlik markazi bilan ustma-ust tushishi kerak;
Adabiyotlar:
1.S. M. Targ, Nazariy mexanika qisqa kursi, Oliy maktab, 2010 yil.
2.ziyo net
3.fzika.ru
AMALIY MASHG’ULOT
Ilgarilanma harakat dinamikasi
1-masala. M massali moddiy nuqta tezlanishining o‘zgarishi tenglama bilan berilgan. Bu erda A va B – o‘zgarmas kattaliklar. t vaqtdagi kuchning qiymati F ga teng. Topshiriq raqami bo‘yicha noma’lum kattalikni toping.
Do'stlaringiz bilan baham: |
