Модел ва алгоритм тушунчаси

5.3. Тартибланган типли катталиклар учун функциялар.
5-жадвал

odd(x)	x нинг қиймати тоқ эканлигини текширувчи функция. Бунда функция аргументи longint типли, қиймати эса boolean типли бўлади. Агар аргумент тоқ бўлса қиймат true, жуфт бўлса false қийматни беради.
pred(x)	x нинг аввалги қийматини аниқловчи функция. Бунда функция аргументи иҳтиёрий тартибланган типли бўлиши мумкин, натижа шу типли қийматга тенг бўлади. Функцияни кетмакетликнинг биринчи элементига тадбиқ қилиш хатоликка олиб келади.
succ(x)	x нинг кейинги қийматини аниқловчи функция. Бу функция ҳам pred каби талабларни қаноатлантиради. Бу функциянинг аргументи учун оҳирги элементни тадбиқ қилиш хатоликка олиб келади.

6. Арифметик амаллар.
Арифметик амаллар фақат бутун ва ҳақиқий сонлар учун ишлатилади. «+»  қўшиш, «»  айириш, «_»  кўпайтириш, «/»  бўлиш амаллари белгиларини билдиради. Булардан ташқари бутун сонлар устида div  тўлиқсиз бўлинма, mod  қолдиқ амаллари ҳам ишлатилади. Масалан, 23 div 4 ифоданинг натижаси 5 бўлади, чунки 23 ни 4 га бўлганда 5 бутун ва 3 қолдиқ қолади. Шунингдек, 23 mod 4 ифоданинг қиймати 3 га тенг бўлади, чунки 23 ни 4 га бўлганда 3 қолдиқ қоляпти.


7. Муносабат амаллари.
Муносабат амали иккита катталикни таққослаш учун ишлатилади. таққосланаётган катталиклар ҳам бирбирига таққосланадиган бўлиши ва бир хил типли бўлиши шарт. Натижа эса мантиқий типли бўлади.
Муносабат амаллари «=»  тенг, «<>»  тенг эмас, «>»  катта, «<=»  катта эмас, «<»  кичик, «>=»  кичик эмас.
Масалан, 10 <= 2 ифоданинг натижаси false бўлади.