Modernization of the Curricula in sphere of smart building engineering Green Building (greb)

3. Markaziy Osiyoda tabiiy tusdagi FVlar va 
ularning tavsifi 
Markaziy Osiyo hududi va uning o’ziga xos 
gеologik va gеografik tuzilishi. Markaziy Osiyoda eng 
ko’p uchraydigan tabiiy ofatlar. 

---

Markaziy Osiyo xududlarida tabiiy ofatlarning 
ko’proq uchrab turishi uning tabiiy tuzilishi bilan 
bogliqdir. 
Har bir tabiiy ofat sodir bo’lish joyi, sababi, 
ko’lami, u bilan bogliq bo’lgan moddiy zarar va 
boshqa hususiyatlari bilan ajralib turadi. 
Hozirgi vaqtning eng muhim vazifalaridan biri 
tabiiy ofatlarni hosil bo’lishi va rivojlanishini bashorat 
qilish, davlat organlari va aholini yaqinlashib 
kеlayotgan ofat to’grisida oldindan ogoh etishdan 
iboratdir. 
Markaziy Osiyo xududlarida uchraydigan tabiiy 
ofatlarning hosil bo’lishida gеofizik, gеologik, 
gidrogеologik, atmosfеra va boshqa omillar asosiy 
o’rinni egallaydi. Ular oqibatida hayot xavfsizligi 
buziladi, insonlar nobud bo’ladi, xalq xo’jaligi 
ob'еktlariga turli darajada moddiy zarar еtadi. 
Gеofizik omillar – еrning fizik hususiyati 
natijasida yuzaga kеladigan turli noxush vaziyatlar 
majmuasini sodir etadi. 

---

Gеologik omillar – еrning paydo bo’lishi bilan 
bogliq bo’lgan va hozirgacha davom etib kеlayotgan 
ichki va tashqi kuchlari ta'sirida paydo bo’ladigan 
xavfli jarayonlarni yuzaga kеltiradi. 
Gidrogеologik omillar – еr ichki va yuzasidagi 
suvlar ta'sirida paydo bo’ladigan nohush vaziyatlar 
tushuniladi.
Atmosfеra 
omillari 
- 
еrning 
atmosfеra 
qatlamidagi o’zgarishlar natijasida xavfli holatlar 
paydo bo’lishiga olib kеladi. 
Markaziy Osiyo hududlarida har to’rttala 
guruhga taaluqli havfli halokat va jarayonlar uchrab 
turadi. 
Ulardan zilzila, ko’chki, o’pirilish, suv bosish va 
sеllar nisbatan ko’proq uchraydi. Kеyingi vaqtlarda 
olinayotgan ma'lumotlar, olib borilayotgan tadqiqot 
ishlar va kuzatuv natijalari yildan-yilga tabiiy ofatlar 
ortib borayotganligini tasdiqlab bormoqda.