Molekulalararo o`zaro ta`sir kuchlari. Eksperimental izotermalar. Real gazning holat tenglamasi. Van-Der-Vaals izotermalari. Kritik holat. Reja

Bu yerda VN  bir mol gazda barcha molekulalarning hajmini ifodalagani uchun, molekulalar hajmi uchun Van-Der-Vaals kiritgan в tuzama molekulalarning o`z hajmidan taxminan 4 marta kattadir. Van-Der Vaalsning ikkinchi a tuzatmasi molekulalar o`zaro ta`sir kuchlarning xarakteriga bog`liqdir. Van-Der-Vaals tenglamasi: V₀ ga nisbatan uchinchi darajali algebrik tenglamadir. Shuning uchun u Р va Т ning qiymatlarga qarab, molekulyar hajm V₀ ning bitta yoki uchta har xil qiymatlarini beradi. T ning har xil qiymatlari uchun yozilgan Van-Der Vaals tenglamasi asosida Р va V₀ ga bog`lanish grafigini chizsak, bir qator izotermalarga ega bo`lamiz.

(20.13)

Buni har ikkala tomonini P ga bo`lib, quyidagicha yozish mumkin.

(20.14)

Bu V hajmga nisbatan 3-darajali tenglama bo`lib, uning uchta ildizi bor. Uning hammasi haqiqiy yoki ulardan ikkitasi mavhum va bittasi haqiqiy bo`lishi mumkin. Van-Der Vaals tenglamasining mavhum ildizlari fizikaviy ma`noga ega emas. Shuning uchun ularga qaramaymiz. Van-Der Vaals tenglamasi ildizlarning fizikaviy ma`nosini aniqlash uchun (20.1) tenglamaga tegishli izotermalarni, ya`ni o`zgarmas temperaturada Р bosimning V(molyar hajmga bog`lanishini qarash va ularni tajriba ma`lumotlarda olingan izotermalar bilan solishtirish kerak. Bizga ma`lumki ideal gazning izotermasi giperbola edi, undan farqli ravishda (20.1) tenglamaga tegishli bo`lgan izoterma quyidagicha ko`rinishda bo`ladi. Biz uni Van-Der Vaals izotermasi deb ataymiz.