Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

4. Byudjet xarajatlarini sarflash masalalari
va vazifalari
Masalalar. Hozirgacha byudjet xarajatlari bо‘yicha bir nyecha kamchilik-nuqsonlar mavjud. Ularning eng asosiylari quyidagilardan iborat:

• 
  byudjet mablag’laridan foydalanishning samaradorligi nisbatan past;
  
• 
  byudjet mablag’larini maqsadsiz sarflash amaliyoti keng tarqalgan;
  
• 
  byudjet daromadlari bо‘yicha Rejalar bajarilmagan sharoitda xarajatlar ayrim yо‘nalishlarining Moliyalashtirilishi noproporsionaldir;
  
• 
  byudjet xarajatlari davlat sosial siyosatining pishib yetilgan muammolarini hal etaolmayapti;
  
• 
  sub’yektlarga tо‘lovlar bо‘yicha qarzlar doimiy ravishda oshib borayapti;
  
• 
  milliy xо‘jalikka davlat investisiyalari minimum darajagacha qisqardi;
  
• 
  va boshqalar.
  

Byudjet xarajatlari bо‘yicha bajarilishi lozim bо‘lgan vazifalar. YUqoridagi kamchilik-nuqsonlarning mavjud ekanligi byudjet xarajatlari bо‘yicha bajarilishi lozim bо‘lgan asosiy vazifalarni belgilab olishni va ularning о‘z vaqtida bajarilishini taqoza etadi. Hozirgi sharoitda bunday vazifalarning qatoriga quyidagilar kirishi mumkin:

• 
  eng samarali va sosial ahamiyatga ega bо‘lgan loyihalarga byudjet mablag’larini qonsyentrasiya qilish, sosial xarajatlarni Moliyalashtirishning ustuvorligini ta’minlash;
  
• 
  sub’yektlarga tо‘lovlar bо‘yicha qarzlarni keskin qisqartirish va ularning tо‘liq uzilishiga erishish;
  
• 
  iqtisodiyotning ustuvor sohalarida investisiyalarni davlat tomonidan Moliyalashtirishni kengaytirish;
  
• 
  loyihalarni Moliyalashtirishning davlat-tijoriy amaliyotini kengaytirish asosida investision jarayonlarning nomarkazlaShuvini davom ettirish;
  
• 
  davlat apparatini saqlash xarajatlari va davlat qarzlarini boshqarish bо‘yicha xarajatlarni qisqar-tirish;
  
• 
  harbiy islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish asosida milliy mudofaaga mо‘ljallangan byudjet mablag’laridan foydalanish samaradorligini oshirish;
  
• 
  ayrim tarmoqlar zararlarini qoplashga yо‘naltiri-layotgan dotasiyalarni kamaytirish;
  
• 
  maqsadli dasturlar va xarajatlarning ayrim maqsadli moddalari bо‘yicha xarajatlarni qisqartirish;
  
• 
  byudjet xarajatlarini eng samarali chiqimlarga konsyentrasiya qilish (tо‘plash, sarflash);
  
• 
  fan, madaniyat, tibbiy xizmat va maorif xarajatlarining ustuvor Moliyalashtirilishini ta’minlash;
  
• 
  byudjet mablag’laridan foydalanish ustidan nazoratni kuchaytirish;
  
• 
  byudjet xarajatlarini Moliyalashtirishning g’aznachilik tizimiga о‘tishni tyezroq sur’atlarda tugatish;
  
• 
  va boshqalar.