Moliya” fanidan
Differentsiatsiya strategiyasi
Download 1.11 Mb.
|
BHA-207 Z.Norxo\'jayev
Differentsiatsiya strategiyasi
Differentsiatsiya strategiyasi kompaniya iste'molchiga ko'proq tanlov berish uchun mahsulotning xususiyatlari yoki xususiyatlari sonini diversifikatsiya qilishga qaror qilganida rivojlanadi. Odatda rahbarlar ushbu qarorni o'z mijozlari yoki mijozlarining ehtiyojlari va istaklarini aniqlash uchun etarli bozor tadqiqotlarini o'tkazgandan so'ng qabul qilishadi. Foyda olish uchun yangi xususiyatni qo'shish narxi arzon bo'lishi kerak va mijozlar qayta ishlab chiqarilgan mahsulot uchun yuqori narxni to'lashidan oqilona kutish kerak. Misol uchun, agar uchta kompaniya uyali telefonlarni sotsa va ulardan biri o'chirilgan bo'lsa ham ishlaydigan kuzatuv moslamasi bilan telefon taklif qilsa, bu kompaniya raqobatdosh ustunlikni ta'minlaydigan farqni yaratdi. Arzon narxlardagi strategiya: Ba'zan eng samarali raqobatbardosh strategiya mahsulot yoki xizmat uchun eng past narxni ta'minlashdir. Bu raqobatchilarga nisbatan ustunlikni keltirib chiqaradi, chunki ko'plab iste'molchilar birinchi navbatda nima sotib olishni tanlashda mahsulot yoki xizmat narxini hisobga olishadi. Arzon narxlardagi strategiya sifatni yo'qotmasdan ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish yo'llarini ishlab chiqishni talab qiladi. Mijozlar arzon, ammo sifatsiz ishlab chiqarilgan mahsulotni yoki yomon etkazib beriladigan xizmatni sotib olmaydilar. Ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqarish uskunalari narxini pasaytirish uchun yangi texnologiyalarni qo'llash va arzonroq narxlarga ega etkazib beruvchilarni topish orqali xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Mart strategiyasi Mart strategiyasi ma'lum bir iste'molchilar yoki mijozlar guruhiga qaratilgan bo'lib, ular kompaniya raqobatchilari xizmat ko'rsatolmayapti deb hisoblashadi. Iste'molchilarning katta qismiga murojaat qilishdan ko'ra, o'ziga xos strategiya kichik guruhga brendga sodiqlik va doimiy foyda yaratish uchun ajoyib xizmat ko'rsatishga intiladi. Masalan, faqat 7 metrdan oshgan erkaklarga xizmat ko'rsatadigan kiyim-kechak ishlab chiqaruvchi kompaniya o'z strategiyasini qo'llamoqda. Biroq, yangi mahsulot yoki xizmatni yaratish joy strategiyasini qo'llashning yagona usuli emas. Agar shaharchada to'rtta kompyuter do'koni bo'lsa, lekin ularning hech biri planshet kompyuterlarini sotmasa, faqat planshet kompyuterlarini ochadigan va sotadigan yangi do'kon o'z mahsulotlarini sotish uchun joy strategiyasidan foydalangan bo'lar edi. Xatarlar: Raqobat strategiyasining har bir turi xavf tug'diradi. Differentsiatsiya strategiyasida kompaniya bozorni o'rganish bo'yicha ma'lumotlar noto'g'ri bo'lsa va mijozlar yangi mahsulotning qo'shimcha xususiyatlari yoki xususiyatlarida hech qanday qiymat topmasa, pul yo'qotishi mumkin. Arzon narxlardagi strategiya bilan, xavf shundaki, kompaniya raqobatchilari bilan narxlar urushini boshlashi yoki mahsulotni yanada arzonroq narxda taklif qila oladigan boshqa kompaniyani bozorga jalb qilishi mumkin. O'ziga xos strategiyani qo'llagan kompaniya, uning iste'molchilar guruhi foyda olish uchun juda kichik bo'lishi yoki mahsulotga qiziqishni yo'qotishi va yangi narsaga qiziqishi xavfi tug'diradi Raqobat nima va uning turlari. Raqobatning zamonaviy turlarining afzalliklari va kamchiliklarini hisobga olgan holda xususiyatlari. Raqobat va uning turlari Global ma'noda raqobat - bu ko'proq foyda olish uchun u yoki bu sohada raqobatdir. Keling, iqtisodiy nuqtai nazardan raqobat nima ekanligini, uning turlari va misollarini batafsil ko'rib chiqaylik. Shuningdek, biz ularning qanday ta'sir qilishini o'rganamiz Har xil turlar butun bozor uchun iqtisodiy kurash Bu tushuncha turli sohalarda, jumladan, biologiya, iqtisod, huquq va hokazolarda mavjud. Agar atamani iqtisod nuqtai nazaridan tahlil qilsak, raqobat - bu bozordagi korxonalarning o'zlarini moddiy resurslar bilan ta'minlash uchun o'zaro bog'liqligi, o'zaro ta'siri va kurash jarayonidir. xaridorlarning ehtiyojlarini qondirish uchun tovarlar va xizmatlarni sotish uchun eng yaxshi imkoniyatlar ... Mutaxassislar raqobatning bir qancha funktsiyalarini aniqladilar, jumladan: -bozorda mahsulot qiymatini aniqlash; -individual narxlarning o'zgarishi; -sarflangan kuch va energiyaga qarab foydani qayta taqsimlash; -to'lib-toshgan balanslash Pul tarmoqlar va tarmoqlar o'rtasida. Bozor iqtisodiyoti rivojlanishining asosiy omillaridan biri —bu raqobatdir. Iqtisodiy adabiyotlarda raqobat kurashi bozor munosabatlari ishtirokchilarini harakatga keltiruvchi kuch deb yuritiladi. Bozorda raqobat qanchalik kuchli bo‘lsa, tovarlar va xizmatlar sifati yaxshi, narxlari esa shunchalik arzonlashib boradi. Shuning uchun ham respublikamiz Prezidenti I.A. Karimov «Raqobat bo‘lmasa, bozor iqtisodiyotini barpo etib bo‘lmaydi. Raqobat — bozorning asosiy sharti, aytish mumkinki, uning qonunidir»1 deb ko‘rsatib o‘tgan. Demak, raqobat o‘z mohiyatiga ko‘ra, bozor iqtisodiyotining asosiy obyektiv qonunlaridan biri, bozor munosabatlari takomillashib borishining muhim sharti hisoblanadi. Raqobat har bir tovar ishlab chiqaruvchilar, turli xizmat ko‘rsatuvchilar hamda iste’molchilar o‘rtasidagi yaxshi foyda olish, bozorda, umuman, iqtisodiyotda o‘z mavqeyini mustahkamlash uchun kurashdan iboratdir. Bu raqobat kurashining pirovard natijasi iste’molchilar uchun kurash va unda ishtirok etuvchilar o‘z manfaatlariga erishishlaridir. Bozorda qatnashayotgan har bir subyekt, ya’ni resurslar sotuvchi — resurslarini, xizmat ko‘rsatuvchilar — xizmatini, Tovar ishlab chiqaruvchilar — tovarlarini imkon boricha yuqori baholarda sotish uchun kurashadilar. Firmalar, korxonalar, sotuvchilar, iste’molchilar — barchalari o‘zaro raqobat qiladilar. Bozor iqtisodiyoti taraqqiy etgan mamlakatlarda bu raqobat kurashi erkin va to‘liq namoyon bo‘ladi. Raqobat kurashi, hatto iste’molchilar o‘rtasida ham yuz beradi, ular eng sifatli tovarlarni arzon baholarda sotib olishga harakat qiladilar. Raqobat ko‘p qirrali iqtisodiy hodisa bo‘lib, u bozorning barcha subyektlari o‘rtasidagi murakkab munosabatlardan iborat. Raqobat to‘g‘risida mamlakatimiz iqtisodchi olimlari tomonidan nashr etilgan adabiyotlarda turlicha ta’rif berilgan. Jumladan, A. O‘lmasovning «Iqtisodiyot asoslari» o‘quv qo‘llanmasida raqobatga shunday ta’rif berilgan: «Raqobat iqtisodiy faoliyat ishtirokchilarining o‘z manfaatlarini to‘laroq yuzaga chiqarish, ya’ni yaxshiroq daromad topish, o‘z mavqeyini mustahkamlash, o‘z qobiliyatini namoyon etish va imij (ovoza-obro‘)ga ega bo‘lish uchun boshqalar bilan kurashishdir»1 deb yozadi. Sh. Shodmonov, R. Alimov, Т. Jo‘rayev esa «Raqobat — bozor subyektlari iqtisodiy manfaatlarining to‘qnashishidan iborat bo‘lib, ular o‘rtasidagi yuqori foyda va ko‘proq naflilikka ega bo‘lish uchun kurashni anglatadi» deb yozadi. So‘ngra o‘z fikrlarini davom ettirgan holda, «Bunda ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida sarflangan xarajatlarining har bir birligi evaziga ko‘proq foyda olish uchun kurash boradi. Mana shu foyda orqasidan quvish natijasida tovarlarni sotish doiralari, ya’ni qulay bozorlar uchun, arzon xomashyo, energiya va arzon ishchi kuchi manbalari uchun ular orasida kurash boradi. O‘z navbatida, xaridorlar, ya’ni iste’molchilar sarflagan har bir so‘m xarajati evaziga ko‘proq naflilikka ega bo‘lish uchun kurashadilar, ularning har biri arzon va sifatli tovar va xizmatlarga ega bo‘lishga harakat qiladi. Ishlab chiqaruvchilarning faoliyat ko‘rsatuvchi tadbirkor va mulk egasi sifatida erkin va mustaqil bo‘lishi raqobatning iqtisodiy asosini tashkil etadi» degan aniq va to‘liq fikrni bayon qiladilar. Ma’lumki, bozor iqtisodiyoti sharoitida har bir xususiy mulk egasining o‘z manfaati bo‘lib, u tovar ishlab chiqarishmi, xizmat ko‘rsatishmi yoki boshqa qaysi sohalarda faoliyat olib bormasin, o‘z manfaati uchun kurashadilar. Bu, avvalo, bozor iqtisodiyotining tabiatidan kelib chiqadi. Bozor har bir iqtisodiy faoliyat yurituvchi subyektlar uchun erkin raqobat muhitini yaratib beradi. Raqobat kurashi bo‘lishining asosiy sharti — tovar ishlab chiqaruvchilar hamda iste’molchilar uchun ham tanlov erkinligining mavjud bo‘lishidir. Download 1.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling