Молиявий рискларни бошқариш


Молиявий рисклар диверсификацияси ва уларнингасосий йўналишлари


Download 154.01 Kb.
bet3/3
Sana26.01.2023
Hajmi154.01 Kb.
#1125795
1   2   3
Bog'liq
Документ Microsoft Word

Молиявий рисклар диверсификацияси ва уларнингасосий йўналишлари

Молиявий рискларнинг ўзаро боғлиқлиги амалда барча турдаги рисклар кредит рискида мужассамлашганлигида намоён бўлади.
Юқоридагилардан келиб чиқиб, молиявий рискларнинг ликвидлик, бозор,фоиз ва валюта рисклари каби асосий турларига тўхталиб ўтиш ўринлидир. Хусусан, ликвидлик рискини айнан кредит риски орқали аниқлаштириш мумкин. Ликвидлик коэффиценти маълум бир келгуси муддат оралиғида маблағларнинг кутилаётган оқими кириб келиши билан уларнинг сарфга йўналтирилган оқиминингўзаро нисбати сифатида намоён бўлади. Бу ўринда ўзаро нисбат қанча паст бўлса,ликвидлик риски мос даражада юқори бўлади. Рискка эҳтимоллик хос деб, унга салбий натижа сифатида қарайдиган бўлсак, унда ликвидлик таъминланган ҳолатда зарар кўриш эҳтимоли даражасини аниқлаштириш муҳим ҳисобланади. Бу ҳолатдазарар кўриш эҳтимоли қуйидаги 3 кесимда кечиши мумкин:
— кутилаётган маблағлар оқими бўйича контрагентларнинг мажбуриятлари бажарилмаслиги;
— контрагентларнинг фойдаланилмаётган захиралар бўйича мажбуриятларибажарилмаслиги;
— жалб этилган маблағлар қайтарилиши талаб этилиши ёки улар контрагентлар фойдасига йўналтирилиши.
Юқорида келтириб ўтилган дастлабки икки эҳтимоллик кредит рискининганъанавий талқинига мос келса, унинг учинчи кўриниши модификациялашганкредит риски сифатида қаралиши лозим.
Контрагентнинг молиявий муаммолар қамровида қолиши унинг томониданмолия институтига олдиндан жойлаштирган маблаҚларини қайтариб олиш талабиқўйилиши эҳтимоли юқори даражада бўлишини, шунингдек, маблаҚ оқиминияқин муддатларда қайта йўналтириши эҳтимоли пастлигини кўрсатади.
Молиявий активлар контрагентларнинг капитали ва фойдасининг маълум қисмига қўйилган талаб ҳисобланади. Мазкур талабнинг тўлиқҳажмда бажарилмаслиги контрагентга қўйилган молиявий талаблар қадрсизланиши эҳтимоли ортишимумкин. Молиявий активлар нархининг ўзгаришини белгилаб берувчи асосий омиллардан бири — контрагентнинг кредит риски ҳисобланади.
Одатда, талаб давлат бюджетининг тақчиллиги ҳолатида ошади. Бу, ўз навбатида, кредит риски ортганлигини англатади. Фойдали ва муҳим инвестиция лойиҳалари амалга оширилиши ҳисобига юзага келган хусусий талаб ҳам кредит рискисифатида намоён бўлади. Бундай ҳолатда фоиз ставкалари ҳаракати кредит рискибилан ўзаро боғлиқликда кечади. Бу ўринда яна бир далилни, яъни қарз фоизикредит муносабатлари ривожланиши натижасида юзага келганлигини, «юқори риск— юқори фоиз» тамойили ҳам мазкур муносабат замирида шаклланганлигини келтириб ўтиш жоиздир.
Молиявий рисклар фақат кредит рисклари орқали аниқланишива ҳал этилишини англатмайди. Умуман рискнинг мавжуд эмаслиги, айни вақтда риск йўқлиги — даромад йўқлигини англатади. Шу боис, рискни бозор имманенти сифатида батамом бартараф этиб бўлмайди. Аммо, рискларни баҳолаш, идентификациялаш ҳамда риск-менежментнинг шакл ва усулларини тизимли қўллаш орқалиулар юз бериши оқибатида кўрилиши эҳтимол бўлган йўқотиш(зарар)ларни камайтиришга эришиш мумкин. Бу жараёнда рискни минималлаштириш маълум сарфхаражатларни талаб этишига қарамасдан, субъектлар фаолияти самарасини белгилабберувчи асосий омил эканлигини ҳисобга олиш мақсадга мувофиқдир.



  1. Риск тушунчаси ва унинг моҳияти.

Risk - bu potentsial, son bilan o'lchanadigan yo'qotish ehtimoli. Risk tushunchasi loyihani amalga oshirish paytida noqulay vaziyatlar va oqibatlar ehtimoli bilan bog'liq bo'lgan noaniqlik bilan tavsiflanadi 2. Risk - yo'qotishlar, rejalashtirilgan daromadlarning yo'qolishi, foydaning etishmasligi ehtimoli. 3. Risk - bu kelajakdagi moliyaviy natijalarimizning noaniqligi. J.P.Morgan riskni kelajakdagi sof daromadga nisbatan noaniqlik darajasi sifatida belgilaydi. 5. Risk - yo'qotishlarga olib keladigan ehtimoliy hodisaning qiymat ifodasi. 6. Risk - salbiy oqibatlar, xavf, yo'qotish va shikastlanish xavfi. 7. Risk - agar faoliyatning holati va shartlari rejalar va hisob-kitoblarda nazarda tutilganidan farq qiladigan yo'nalishda o'zgarsa, faoliyat natijasida qiymatlarni (moliyaviy, moddiy tovar resurslarini) yo'qotish ehtimoli.


Riskni aniqlash - bu identifikatsiyalash, tahlil qilish va qiyosiy baholashni birlashtirgan jarayon. Xavf butun tashkilot, uning bo'linmalari, alohida loyihalari, faoliyati yoki ma'lum bir xavfli hodisa uchun baholanishi mumkin. Shuning uchun, turli vaziyatlarda xavflarni baholashning turli usullari qo'llanilishi mumkin. Riskni baholash mumkin bo'lgan xavfli hodisalar, ularning sabablari va oqibatlari, ularning yuzaga kelishi va qaror qabul qilish ehtimoli to'g'risida tushunchani beradi: - tegishli choralarni ko'rish zarurati to'g'risida; - riskni kamaytirishning barcha imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalanish usullari to'g'risida; - riskni korib chiqish zarurati; - risklarning har xil turlari o'rtasidagi tanlov to'g'risida; - risklarni qayta ishlash harakatlarining ustuvorligi to'g'risida; - riskni maqbul darajagacha kamaytirish uchun risklarni qayta ishlash strategiyasini tanlash to'g'risida.
Riskni identifikatsiya qilish - bu risk elementlarini aniqlash, ularning ro'yxatini tuzish va har bir risk elementini tavsiflash jarayoni. Risklarni aniqlashning maqsadi tashkilotning har bir belgilangan maqsadlariga erishishga ta'sir qilishi yoki ushbu maqsadlarga erishishni imkonsiz qilishi mumkin bo'lgan xavf va hodisalar manbalarining ro'yxatini tuzish. Riskni aniqlagandan so'ng, tashkilot loyiha, xodimlar, jarayonlar, tizimlar va boshqarish vositalarining muhim xususiyatlarini aniqlashi kerak. Risklarni aniqlash jarayoni tashkilot maqsadlariga erishishga sezilarli ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan xavfli hodisalar, vaziyatlar, holatlar yoki xavflarning sabablari va manbalarini va ushbu ta'sirlarning xususiyatlarini aniqlashni o'z ichiga oladi.
Download 154.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling