Ҳамкорликнинг бир нечта турлари мавжуд: мулк ҳуқуқи ёки шериклик асосида ҳамкорлик: Шартнома ёки қушма корхона асосида ҳамкорлик (ширкат ул-акд): - капитал шериклиги (ширкат ул-амвал)
- меҳнат шериклиги (ширкат ул-амал)
- обру-эътибор (ширкат ул-вужух)
- тенгсиз шериклик (инан).
1
2
Муробаҳа шартномаси томонлар уртасида олди-сотди шартномаси устама ҳақ эвазига булишини англатади. Ушбу шартнома мижоз, товарларни етказиб берувчи ва Ислом банки уртасида уч томонлама имзоланади. Банк йетказиб берувчидан қисқа ёки узоқ муддатли активни сотиб олиб, мижозга қимматроққа устама ҳақ билан, белгиланган муддатда тулаш шарти билан сотади. Банк молиялаштирилаётган активни гаровга олиши ёки бошқа турдаги кафолатни талаб қилиши мумкин. Муробаҳа шартномасида сотувчи уз етказиб берувчисидан товарларни сотиб олаётганда, харидорга сотиб олишнинг таннархини сотишдан олдин айтади, яъни банк товарнинг таннархига қанча устама қуйганини ошкор қилади.
Замонавий исломий банк тизими тарихини 4 та асосий босқичга ажратиш мумкин: - ташкил этиш даври,
- кенгайиш даври,
- халқаро эътироф даври,
- ўз қарашларини қайтадан кўриб чиқиш ва янги истиқболлар (инқироздан кейинги давр).
Милодий 650 – 750 йиллар Милодий 750 – 1900 йиллар Макка ҳамда Мадина бўлган Байтул-мол ташкил этилган. Мушорака (фойда ва зарарни тақсимлаш) Сукук, Суфтажа (қарз олгани тўғрисида тилхат), Ислом молияси тарихи ва унинг ривожланиши 1890 йилда Ҳиндистонда фоизсиз молиялаштириш муассасаси ташкил этилди. Ундан сўнг, 1923 йилда Ҳайдарободда “Anjuman Imdad-e-Bahmi Qardh Bila Sud” (Фоизсиз кредит жамияти) деб номланган яна бир муассаса ташкил этилди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
