Moliyaviy hisobotlardan moliyaviy menejmentda foydalanish masallalari

Tahlil va natijalar. Korxona (tashkilot) resurslari faoliyatning barcha turlarini 
amalga oshirish uchun unga zarur boʻlgan aktivlarni shakllantirish uchun 
foydalaniladigan barcha mablagʻlar manbalarining umumiy miqdorini ifodalaydi. 
Kerakli miqdordagi resurslarning mavjudligi korxonaning moliyaviy farovonligi, yaʼni 
uning moliyaviy barqarorligi va toʻlov qobiliyatining shartidir. Korxona resurslarini 
boshqarish birinchi navbatda moliyaviy menejment sohasidir. Uning mazmuni 
kelajakda foyda olish va joriy toʻlov qobiliyatini taʼminlash uchun pul oqimlarini 
boshqarishda ifodalanadi. [8-9-10] Moliyaviy menejer moliyaviy hisobotlarni tahlil 
qilish va moliyalashtirish manbalarining oʻzgarishiga qarab daromadlarni prognoz qilish 
asosida korxonaning oʻziga xos moliyaviy strategiyasini, uning taktikasini qurishni 
rejalashtirish shart. 
Moliyalashtirishning potensial manbalari tarkibini oʻrganish, uning maqsadga 
muvofiqligi va samarali qaytarilishiga qarab maʼlum bir manbani tanlash moliyaviy 
menejerning muhim vazifasidir. U doimiy ravishda turli masalalarni hal qilish bilan 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1032
shugʻullanadi. Korxona mulkdorlarining (egalarining) ehtiyojlarini qanday qondirish 
mumkin? Mulkdorlar tomonidan qoʻyilgan strategik maqsadlar amalga oshyaptimi? [14] 
Qayerda moliyaviy resurslarni investitsiya qilish zarur? [13] Belgilangan strategik 
maqsadlarga yerishish uchun aktivlarning hajmi va optimal tarkibi qanday boʻlishi 
kerak? Moliyalashtirish manbalari qanday shakllantiriladi, moliyalashtirish manbalarini 
qayerdan topish mumkin va ularning tarkibi qanday boʻlishi kerak? Kompaniya 
qanchalik samarali ishlaydi? [11] Foydali ishlarni taʼminlaydigan moliyaviy faoliyatni 
qanday tashkil qilish kerak? [12] Joriy moliyaviy-xoʻjalik faoliyati va balans joriy 
toʻlovlar va tushumlar ritmini qanday taʼminlash mumkin? Mulkdorlar (direktorlar) va 
boshqaruv xodimlarining maqsadlari birligini qanday taʼminlash mumkin? [20]. 
Resurslarni boshqarish orqali moliyaviy menejer birinchi navbatda moliyalashtirish 
manbalarining likvidligini boshqaradi, kapital xarajatlarni, pul oqimlarini, mijozlar bilan 
hisob-kitoblarni, banklar va boshqa investorlar bilan munosabatlarni tashkil qilishni, 
joriy operatsiyalarni taʼminlash uchun mablagʻlarning yetarliligini, rentabellikni 
baholaydi. 
Manbalarni tanlash to‘g‘risidagi qaror jalb qilingan kapital xarajatlarini 
baholashsiz amalga oshirilmaydi. Kapital narxi korxona tavakkalchilik darajasining 
asosiy mezonidir. Kreditlar uchun foizlar koʻrinishidagi xarajatlar va ularni olish bilan 
bogʻliq boshqa xarajatlar chiqarilgan obligatsiyalar uchun koʻrsatiladi, ularning 
egalariga to‘lanadigan nominal daromad summasidan tashqari.
Agar yigʻilgan mablagʻlarni investitsiyalashda kapital xarajatlarni qoplash uchun 
minimal zarur iqtisodiy samaraga erishilmasa va bu ishlab chiqarishning pasayishiga 
yoki bankrotlikka olib kelishi mumkin boʻlsa, yoʻqotishlar sezilarli boʻlishi mumkin. 
Buning oldini olish uchun korxona moliyalashtirish manbalari va aktivlarining tarkibini 
ulardan foydalanish muddati va investitsiya obyektlariga qarab toʻgʻri hisoblash talab 
etiladi. 
Zamonaviy sharoitda korxonalarning moliyaviy resurslarini toʻgʻri boshqarishni 
taʼminlash yanada dolzarbdir, chunki ularning baʼzilari hali ham bozor munosabatlarini 
shakllantirish qiyinchiliklari bilan bogʻliq inqiroz holatidadir. Moliyaviy resurslarni 
samaraliy boshqarish qiyin va kuchli raqobat sharoitida omon qolishga imkon beradi. 
[15-17] Moliyaviy resurslarni boshqarish, har qanday boshqaruv jarayoni singari, 
iqtisodiy jihatdan sogʻlom moliyalashtirish strategiyasini shakllantirishga imkon 
beradigan moliyaviy tahlilni oʻz ichiga oladi. Uning vositalaridan foydalangan holda 
(gorizontal tahlil, vertikal tahlil, tendensiyalarni tahlil qilish, koyeffitsiyentlarni tahlil 
qilish, omillarni tahlil qilish) tarkibiy oʻzgarishlarni aniqlash, tashkilotning aktivlari va 
moliyalashtirish manbalarining oʻsish surʼatlarini aniqlash, uning likvidligi, moliyaviy 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601