Moliyaviy hisobotlardan moliyaviy menejmentda foydalanish masallalari

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1034
Korxonaning resurslarini boshqarish ikki jihatga ega: investitsiya, balansi aktiv 
tarkibida bir oʻzgarish bilan bogʻliq, va moliyaviy, balansi javobgarligini tarkibida bir 
oʻzgarish bilan bogʻliq [23]. Oʻz moliyaviy resurslarini boshqarish siyosatini ishlab 
chiqish quyidagi bosqichlarni nazarda tutadi: 
- oldingi davrlarda oʻz moliyaviy resurslarini shakllantirish jarayonini tahlil 
qilish. Balans maʼlumotlariga koʻra, mavjud oʻz moliyaviy resurslariga baho beriladi, 
oʻz kapitalining oʻsish surʼatlari aktivlarning oʻsish surʼatlari va sotilgan mahsulotlar 
hajmi bilan taqqoslanadi, resurslarni moliyalashtirishning umumiy miqdorida oʻz 
resurslari nisbati dinamikasi baholanadi; 
- oʻz moliyaviy resurslarini shakllantirish manbalarini tahlil qilish. Bu 
muomaladagi oʻz mablagʻlarini aniqlash, moliyaviy mustaqillik, qaramlik, investitsiya, 
doimiy aktiv, kapitalning manevrliligi koyeffitsiyentlarini hisoblash, oʻz moliyaviy 
resurslarini shakllantirishning tashqi va ichki manbalari nisbati, tashkilotning sof 
aktivlari oʻsish dinamikasini tahlil qilishni taʼminlaydi. 
Har bir tashkilotda, oʻz faoliyatining biron bir bosqichida, qoʻshimcha 
mablagʻlarni jalb qilish orqali moliyalashtirish manbalarini koʻpaytirish zarurati 
mavjud. Buning sabablari kompaniyaning tez oʻsishi, muhim investitsiya loyihalarini 
amalga oshirish, mavsumiy biznes oʻzgarishlari boʻlishi mumkin.
Qarz moliyaviy resurslarini boshqarish siyosatini ishlab chiqish jarayonida 
oldingi davrlarda qarz mablag‘larini jalb qilish va ulardan foydalanish bo‘yicha mavjud 
amaliyotlarni tahlil qilish ko‘zda tutiladi. Ushbu bosqichda quyidagilar tahlil qilinadi: 
qarz kapitali dinamikasi, uning tarkibi va tuzilishi, foydalanish samaradorligi, aylanma 
koyeffitsiyentini hisoblash va tahlil qilish. Natijada tashkilotning qarz kapitali va 
retrospektiv davrida baholash hisoblanadi [26]. Ikkinchi bosqichda kelgusi davrda qarz 
kapitalini jalb qilish parametrlari aniqlanadi.
Hisobot maʼlumotlariga koʻra, moliyaviy levererji (leverage) ning marjinal 
koyeffitsiyenti hisoblab chiqiladi, qarzni moliyalashtirishning maksimal miqdorini 
hisobga olgan holda moliyaviy barqarorlikka baho beriladi. Buning uchun moliyaviy 
barqarorlikning mutlaq koʻrsatkichlari (qisqa va uzoq muddatli qarz mablagʻlari 
manbalari, mablagʼ manbalarining umumiy miqdori) va nisbiy (moliyalashtirish 
koyeffitsiyentlari, barqarorlik, bankrotlikni prognoz qilish) hisoblab chiqiladi va tahlil 
qilinadi. Natijada strategik davr uchun qarzga olingan moliyaviy resurslarni jalb qilish 
chegarasi belgilanadi [25]. 
Har bir tashkilotda, oʻz faoliyatining biron bir bosqichida, qoʻshimcha 
mablagʻlarni jalb qilish orqali moliyalashtirish manbalarini koʻpaytirish zarurati 
mavjud. Buning sabablari kompaniyaning tez oʻsishi, muhim investitsiya loyihalarini 
amalga oshirish, mavsumiy biznes oʻzgarishlari boʻlishi mumkin. Moliyaviy resurslarni 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601