Moliyaviy hisobotlardan moliyaviy menejmentda foydalanish masallalari

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1033
barqarorligi, rentabelligi, kapital bozoridagi mavqeini baholash uchun koʻrsatkichlarni 
hisoblash mumkin. [16-18-19] 
Moliyaviy tahlilning asosiy axborot bazasi buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlari 
va, avvalambor, balans hisoblanadi. Balans maʼlumotlariga xos boʻlgan baʼzi 
cheklovlarga qaramay (retrospektiv, statik, mulkning bozor qiymatidan ajratish va 
boshqalar.), u hali ham foydalanuvchilar tomonidan talab qilinmoqda. Balansda 
tashkilot qaysi mablagʻlardan foydalanishi – oʻzi yoki qarz olishi va ularni qayerga 
investitsiya qilishi, tashkilot yaqin kelajakda uchinchi shaxslar – aksiyadorlar, 
investorlar, kreditorlar oldidagi majburiyatlarini oqlay oladimi degan savolga javob 
beriladi. Balans maʼlumotlari yordamida tashkilotni moliyaviy rejalashtirish quriladi, 
tijorat xatarlari baholanadi. Balans maʼlumotlarining ishonchliligi va toʻliqligi 
tashkilotning moliyaviy-xoʻjalik faoliyatini boshqarish samaradorligiga taʼsir qiladi, 
chunki u boshqaruv qarorlari uchun iqtisodiy asos bo‘lib xizmat qiladi [22-24]. 
Balans tomonidan bajariladigan funksiyalar juda xilma-xil boʻlib, uning 
xususiyatlari foydalanuvchilarning unga munosabatini belgilab berdi, shu o‘rinda 
bugungi kunda hech qanday hisobot shakli bunday funksiyalar mavjud emas. Bularning 
barchasi balans va foydalanuvchilar oʻrtasidagi munosabatlarni aniq tavsiflovchi 
iboraga huquq beradi:" balans-korxonaning oynasi " [21]. Balans nafaqat moliyaviy, 
balki iqtisodiy va huquqiy funksiyani ham bajaradi, bu esa xoʻjalik yurituvchi 
subyektning mulkiy izolyatsiyasini taʼminlaydi. Balansning zamonaviy tarkibi 
maqolalarning yuqori darajadagi analitikligi bilan maʼlumot berishga qaratilgan va 
foydalanuvchilarga keyingi batafsil tadqiqotlar uchun maydonlarni aniqlashga imkon 
beradi. 
Moliyaviy natijalar toʻgʻrisidagi hisobotda tahlilchiga uning shakllanishida 
qanday daromad va xarajatlar ishtirok etganini tushunishga imkon beradigan hisobot 
davri uchun kompaniya faoliyatining moliyaviy natijasini shakllantirish tartibi 
koʻrsatilgan. Ushbu maʼlumotlarga asoslanib, qaysi sohada ishlashidan qatʼi nazar, har 
qanday korxona samaradorligining eng muhim koʻrsatkichlaridan biri boʻlgan 
rentabellik tahlil qilinadi. Bunday tahlil maʼlumotlari asosida moliyaviy natijalarni 
boshqarish strategiyasini ishlab chiqish mumkin.
Pul oqimlari toʻgʻrisidagi hisobot buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlarning asosiy 
shakli hisoblanmasa-da, uning maʼlumotlari korxonalarni boshqarish uchun pul 
oqimlarini (tushumlar va chiqimlar) ratsionalizatsiya qilish nuqtayi nazaridan juda 
foydali. Pul oqimlarini toʻgʻri rejalashtirish va boshqarish kompaniyani ortiqcha qarz 
olishdan himoya qilishi mumkin, moliyaviy barqarorlikni yoʻqotishiga yoʻl qoʻymaydi 
va uni bankrotlikdan himoya qiladi. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601