Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlariga kirish

Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlariga kirish

Bugungi kunda, buxgalteriya hisobining xalqaro standarti sifatida ikkita etalon: Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari – MHXS (International Financial Reporting Standards – IFRS) hamda AQShning Buxgalteriya hisobining umumqabul qilingan qoidalari – BHUQ (Generally Accepted Accounting Principles – GAAP) tan olingan. Jahon fond bozorlarida listingdan o„tish uchun taqdim qilinadigan moliyaviy hisobot aynan shu ikki standart talablari asosida tayyorlanadi va taqdim etiladi. Bunda shuni e‟tiborga olish lozimki, AQSh fond bozori listingiga kirish uchun GAAP (BHUQ) talablari, qolgan fond birjalari uchun esa MHXS talablari asosida moliyaviy hisobot taqdim etiladi.

Hozirda MHXS – buxgalteriya hisobining xalqaro etaloni hisoblanadi, Xalqaro kapital bozorining o„zaro bog„liqligini inobatga olgan holda Moliyaviy Barqarorlik Forumi (Financial Stability Forum) tomonidan MHXS global iqtisodiyotning barqaror faoliyat yuritishi uchun zarur 12 ta global standartning biri sifatida tan olindi. Shu sababli, MHXSni qabul qilayotgan mamlakatlar kundan-kunga ko„payib, u 150 dan ortiq kasbiy uyushmalarni qamrab oldi. Jumladan, O„zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 26-noyabrdagi “2011-2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko„rsatkichlariga erishishning ustuvor yo„nalishlari to„g„risida”gi PQ1438-sonli qaroriga muvofiq, bank-moliya tizimi buxgalteriya hisobi va hisobotini to„liq MHXSga moslashtirish ishlari olib borilmoqda.

Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlari predmeti

1.Xo’jalik mablag’lari

2.Shu mablag’lar manbalari

3.Ularning xo’jalik faoliyati

4.Moliyaviy natijalari

Xususiy kapital Barcha majburiyatlarni ayirgandan song korxonaning aktivlardagi bo’lgan ulushi

• Zarar

Asosiy faoliyat va barcha xo’jalik muomalalar, hodisalar, sharoitlar natijasida xususiy kapitalning kamayishi bo’lib, harajatlar yoki xususiy kapitalning qatsimlanishi natijasidagi kamayishi bundan mustasnodir

• Foyda

Xo’jalik subyektiga tasir etadigan asosiy va asosiy bo’lmagan faoliyat, hodisalar sharoitlar natijasida kapitalning ko’payishi bo’lib, xususiy kapitalga to’lanadigan kapital bundan mustasnodir

Buxgalteriya ma’lumotlaridan foydalanuvchilar 2 guruhga bo’linadi:

• Bevositamanfaatga ega bo’lganlar

Mavjud bo’lg’usi investorlar

Mavjud bo’lg’usi kreditorlar

Xaridorlar

• Bilvosita manfaatga ega bo’lganlar

Soliq organlari

Tartibga