Moliyaviy va boshqaruv hisobi

Balans-netto  –  bu  aktivlar  summasidan  jamlangan  amortizatsiya  va  eskirish 

summalarini,  shuningdek  savdo  ustamalarini,    shubhali  qarzlar  bo„yicha  mavjud 

rezerv  summasini  chegirib  tashlash    yo„li  bilan  tuzilgan  balans.  Ushbu  balans 

korxona aktivlarining real qiymatini ifoda etadi. 

Buxgalteriya    balansining    tuzilishi  va  tarkibi.  Ham  tenglik,  ham  xujjat 

sifatida  e‟tirof  etiladigan  buxgalteriya    balansi    ikki  tomonli,  ya‟ni  chap  va  o„ng 

tomonli,  jadval  ko„rinishiga  ega  bo„ladi.  Jadvalning  chap    tomoni  «Aktiv»,  o„ng 

tomoni esa – «Passiv» nomi bilan ataladi. Jadvalning «Aktiv» tomonida  korxonaning 

xo„jalik aktivlari ularning turlari bo„yicha, jadvalning  «Passiv» tomonida esa xo„jalik 

aktivlari  ularning  tashkil  topish  manbalari  bo„yicha  aks  ettiriladi.  «Aktiv»  va  

«Passiv»  tomonlarda  ko„rsatilgan  aktivlar  va  ularning  tashkil  topish  manbalari 

summalarining    yig„indisi  bir  biriga  teng  keladi,  aynan  shu  tenglik    «balans»  

deyiladi. 

Jadval  ko„rinishidagi  buxgalteriya  balansi  ichki  tomondan  bo„limlardan, 

bo„limlar esa- alohida moddalardan iborat bo„ladi. 

---

Balans  bo„limi  deganda  korxona  aktivlarini  va  ularning  tashkil  topish 

manbalarini ifodalovchi moddalar summasini u yoki bu belgisiga qarab jamlash usuli 

tushuniladi.  

Balans moddasi deganda balansning  har bir qatori tushuniladi, har bir qator esa  

o„z navbatida bitta yoki bir nechta buxgalteriya hisobi schyotlarini o„z ichiga oladi. 

Shuning  uchun  ham  balansning  tasdiqlangan  shaklida  har  bir  modda  bo„yicha  qavs 

ichida tegishli schyotlarning tartib raqamlari ko„rsatilgan. 

O„zbekiston Respublikasida qo„llanilayotgan buxgalteriya balansining  «Aktiv» 

tomoni  xo„jalik aktivlarini  xizmat muddatiga ko„ra  quyidagi ikkita bo„lim bo„yicha 

tizimlashga  asoslangan: