GASTROPODA
Bo‘g‘imoyoqlilar (Arthropoda) tipi hayvonot olamida turlarining ko’pligi jihatidan birinchi o’rinda turadi.
Birinchidan, bular qon so’ruvchilar (gnus), ya’ni odam va hayvonlarning qonini so’rib bezovta qiladi. Ularning ko’payishi uy hayvonlarini tabiatda boqishda qiyinchiliklar tug’diradi. Bularni hujumi tufayli odamlar tabiatda maxsus himoya vositalarisiz ishlay olmaydi.
Ikkinchidan, bular infeksion va invazion kasalliklarni qo’zg’atuvchilarini tez yuqtirib, o’zlarida uzoq vaqt saqlash xususiyatiga ega.
Uchinchidan, parazit bo’g’imoyoqlilar turli xavfli kasallik qo’zg’atuvchilarini tashuvchilar hisoblanadi.
O’rgimchaksimonlardan kanalar turkumi vakillarini ko’pchiligi parazit holda hayot kechiradi. Hasharotlar sinfi orasida qandalalar, ikki qanotlilar turkumlarining bir qancha turlari parazit bo’lsa, bitlar, parxo’rlar, burgalar turkumlari vakillari to’laqonli parazitlar hisoblanadi.
Kanalar odam va hayvonlarning terisiga yopishib qonini so’radi, mexanik jarohatlab yaralar hosil qiladi, zaharli so’laklarini organizmga yuborib zaharlaydi va kuchli bezovtalanishga olib keladi.
Qichima, ya’ni qo’tir kanalari esa terida kuchli qichishni vujudga keltirib, organizmni darmonsizlantiradi.
It kanasi (Ixodes ricinus): A va B-urg’ochi och kana: orqa (A) va qorin tomonidan (B) ko’rinishi. V- qonga to’ygan kana; G-qon so’rib to’ygan it kanasining ichki tuzilishi: 1- xartumchasi; 2-so‘lak bezlari; 3-mal pigiy tomirlari,; 4-traxeyalari; 5-tuxumdoni; 6-miyasi;
7-qizilo‘ngachi; 8-o‘rta ichagi; 9-o‘rta ichakning ko’r o’simtalari; D-lichinkasi qorin tomonidan ko’rinishi; Ye-nimfasi qorin tomonidan ko’rinishi; J-urg’ochi it kanasining xartumchasi: 1-giposom; 2-xelitserasining oxirgi bo‘g‘imi; 3-pedipalpasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |