Monetar siyosatni bevosita va bilvosita in

Monetar siyosatni bevosita va bilvosita instrumentlari tahlili

7bi-20 Nasriddinov Alijon

Fiskal siyosat – soliqlar va davlat xareajatlarini o’zgartirish orqali ta’sir o`tkazadi.

Fiskal siyosat – soliqlar va davlat xareajatlarini o’zgartirish orqali ta’sir o`tkazadi.

Monetar siyosat – mamlakat iqtisodiyotiga pul bozori orqali ta’sir qiladi.

Pulga bo’lgan talab egri chizig’i – agar foiz stavkasi yuqori bo’ladigan bo’lsa, odamlar pullarini ushlab turgandan ko’ra obligatsiyalar olishni ma’qul ko’rishadi. Natijada pulga bo’lgan talab kamayadi. Agar foiz stavkasi past bo’ladigan bo’lsa, obligatsiyalardan arzimagan foizli daromad olgandan ko’ra odamlar pullarini saqlab qo’yishni Afzal ko’rishadi va pulga bo’lgan talab ortadi. Shuning uchun ham pulga bo’lgan talab egri chizig``zi kamayuvchi funksiya shaklida.

Pul taklifi va pulga bo’lgan talab egri chizig’i kesishgan nuqta muvozanat nuqta deyiladi va unga mos foiz stavkasi bozordagi muvozanat stavkasi bo’ladi.

MS1 – taklifi

MS1 – taklifi

MD1 – pulga bo’lgan talab egri chizig`i

R1 – muvozanat foiz stavkasi

Pul miqdori oshgandan so’ng muvozanat egri chizig’I ham pul taklifi va pulga bo’lgan talabning pasroq qismida kesishadi. Bu esa muvozanat foiz stavkasi tushganligini bildiradi. Markaziy Bank ham xuddi shuni maqsad qilgan edi. Foiz stavkasi tushganligi bois pulga bo’lgan talab ortadi va endi odamlar ko’proq qarz olishi, keyin u pullarni investitsiya qilishi yoki iste’molga sarflashi va natijada ishlab chiqarishning ortishi o’zining tabiiy darajasiga chiqishi mumkin.

Pul miqdori oshgandan so’ng muvozanat egri chizig’I ham pul taklifi va pulga bo’lgan talabning pasroq qismida kesishadi. Bu esa muvozanat foiz stavkasi tushganligini bildiradi. Markaziy Bank ham xuddi shuni maqsad qilgan edi. Foiz stavkasi tushganligi bois pulga bo’lgan talab ortadi va endi odamlar ko’proq qarz olishi, keyin u pullarni investitsiya qilishi yoki iste’molga sarflashi va natijada ishlab chiqarishning ortishi o’zining tabiiy darajasiga chiqishi mumkin.

Agar aksincha iqtisodiyot jadal rivojlanib qaynayotgan bo’lsa, uni tabiiy darajaga keltirish uchun foiz stavkasini oshiradi, ya’ni monetary siyosatni teskarisini amalga oshiradi. Shunda foiz stvakasini oshishi pulga bo’lgan talabni kamaytiradi, odamlar endi kamroq qarz oladi, kamroq investitsiya qiladi va ishlab chiqarish ham biroz sekinlaydi.

Markaziy bank yana taklifga Majburiy zaxira normasini yoki Diskont stavkasinio’zgartirish orqali ham ta’sir o’tkazishi mumkin. Bu usul uncha ko’p qo’llanilmasa ham pul taklifiga anchagina ta’sir otkazadi.

Markaziy bank yana taklifga Majburiy zaxira normasini yoki Diskont stavkasinio’zgartirish orqali ham ta’sir o’tkazishi mumkin. Bu usul uncha ko’p qo’llanilmasa ham pul taklifiga anchagina ta’sir otkazadi.

Masalan Markaziy bank majburiy zaxira normasini tushiradigan bo’lsa, pul taklifi yanayam oshadi. Diskont stavkani o’zgartirish faqat favqulodda holatlarda amalga oshirildi. Chunki bu pul taklifni o’zgartirishga emas moliyaviy xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan bo’ladi.

Hammaga rahmat

DENOV 2023