Morfologiya yunoncha morfos

 
 
 
 
Mustaqil so
’z turkumlari
Ot va uning xususiyatlari
Shaxs narsa-buyum, o
’rin-joy, voqea-hodisalar nomlarini bildirib, kim? nima? qayer? 
So
’roqlariga javob bo’ladigan so’zlar ot deyiladi.
kim? so
’rog’i shaxs, nima? so’rog’i narsa-buyum, qayer? So’rog’i o’rin-joy nomlarini 
bildiruvchi so
’zlarga beriladi. Shunga ko’ra otlar shaxs otlari , narsa-buyum otlari , o’rin-joy 
otlariga bo
’linadi. 
Otning morfologik xususiyatlari : 
kelishik qo
’shimchalari bilan qo’llanadi. 
birlik va ko
’plik sonda ishlatiladi (kelishik va son shakli otning doimiy xususiyatidir) 
egalik qo
’shimchalarini oladi (bu doimiy xususiyat emas)
otlar sifat o
’rnida qo’llanishi mumkin. M: tuproq yo’l, temir eshik, yog’och kosa, oltin kuz. 
Otning sintaktik xususiyatlari : 
bosh bo
’lak (ega va kesim): Toshkent – chiroyli shahar. Ukam yaxshi bola. 
ikkinchi darajali bo
’lak: (aniqlovchi, to’ldiruvchi, hol): Bugungi ishni ertaga qo’yma. 
Gullarning bargi to
’kildi. Mavzuni kitobdan o’qidim. Maktabdan erta qaytdim. 
undalma bo
’lib keladi: Do’stim, ruchkangni berib tur. Kitob, mening do’stimsan. 
Otning ma
’no turlari: 
 
 1. Turdosh otlar 
 
 
 
2. Atoqli otlar 

Turdosh otlar va ularning turlari. Bir turdagi shaxs, narsa, o

’rin-joy, faoliyat-jarayon 
nomlarini bildiruvchi otlar turdosh otlar deyiladi: shahar, gul, bola, ko
’cha 
Turdosh otlar: 
1. Shaxs otlari. Shaxs otlari kim? so
’rog’iga javob bo’lib shaxslarning yoshiga, yashash joyiga, 
mansab unvoniga, kasb-koriga, ijtimoiy holatiga, qarindoshlik darajasiga, nasl-nasabiga ko
’ra 
nomlab keladi. 

---

Masalan: shaharlik, ayol, chol, zargar, mayor, amma, shahzoda, aka.