Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги тату самарқанд филиали

Aylananing yuzasi ==> 1256.64 ga teng деган сатр экранда ҳосил бўлади.

Юкоридаги дастурнинг 7-9 сатрларида ўзгарувчилар эълон қилинган double (ҳақиқий) турга мансуб ҳисобланади: булар radius, yuza, pi ўзгарувчиларларидир. Ўзгарувчилари компьютер хотирасидан жой эгаллаган бўлиб, ҳар бирининг номи, тури, ўлчами ва қиймати мавжуд. Маълумотларнинг турлари тўғрисидаги маълумот кейинги лаборатория машғулотларида батафсил тушунтирилади. Ҳозир эса уларнинг қўлланилишини кўриб чиқиш ва ёдда тутиш талаб этилади. Дастур кодининг 12-13 сатрларида radius = 20 ва pi = 3,14159 қийматлари киритилмоқда

Энди худди шу дастурнинг radius ўзгарувчиси учун қиймат клавиатурадан киритилгандаги ҳолати кўриб чиқилади:

1. 
   #include
   
2. 
   
3. 
   using namespace std;
   
4. 
   
5. 
   int main()
   
6. 
   {
   
7. 
   double radius;
   
8. 
   double yuza;
   
9. 
   double pi;
   
10. 
    
11. 
    // 1-qadam: radius va pi qiymatlarini kiritamiz
    
12. 
    cout << "Aylana radiusini kiriting == ";
    
13. 
    cin >> radius;
    
14. 
    cout << "pi qiymatini kiriting == ";
    
15. 
    cin >> pi;
    
16. 
    
17. 
    
18. 
    // 2-qadam: yuzani hisoblash formulasini kiritamiz
    
19. 
    yuza = radius * radius * pi;
    
20. 
    
21. 
    // 3-qadam: Natijani ekranga chop etamiz
    
22. 
    cout << "Aylananing yuzasi ==> " << yuza << " ga teng" << endl;
    
23. 
    
24. 
    return 0;
    
25. 
    }
    

Дастур кодининг 12-15 сатрларида radius ва pi учун қийматлар клавиатура орқали киритилиши намойиш этилган. 13 – сатрдаги cin консолли киритиш оператори бўлиб iostream библиотекасида кўрсатиб ўтилган. Маълумотларни компьютерга cin орқали киритиш учун мазкур оператордан кейин “>>” оператори ишлатилади.

Натижа:

Юқоридаги дастур учун қуйидаги маълумотлар киритилганда натижа нимага тенг бўлади:
radius = 22; radius = 30; radius = 12; radius = 36;


yuza = 1520.53; yuza = 2827.43; yuza = 452.389; yuza = 4071.5.

2-машқ:
Энди клавиатурадан бир неча ўзгарувчиларни киритган ҳолатдаги ҳисоблашларга доир дастурлар тузиш:

Клавиатура ёрдамида 3 та сон киритилиб мазкур сонларнинг ўртача арифметик қийматини ҳисоблаш:

Ечим:
Масаланинг математик модели қуйидагича:

Блок-схема:

Мазкур блок-схема асосида С++ дастурлаш тилида юқоридаги масалани кодини ёзиш қуйидагича амалга оширилади:

Дастур коди:

1. 
   #include
   
2. 
   
3. 
   using namespace std;
   
4. 
   
5. 
   int main()
   
6. 
   {
   
7. 
   double son1, son2, son3;
   
8. 
   double urtaarifmetik;
   
9. 
   
10. 
    
11. 
    // 1-qadam: 3 ta son klaviatura orqali kiritiladi
    
12. 
    cout << "3 ta sonni kiriting ==> ";
    
13. 
    cin >> son1 >> son2 >> son3;
    
14. 
    
15. 
    
16. 
    // 2-qadam: o'rta arifmetikna hisoblash formulasini kiritamiz
    
17. 
    urtaarifmetik =(son1 + son2 + son3) / 3;
    
18. 
    
19. 
    // 3-qadam: Natijani ekranga chop etamiz
    
20. 
    cout << "3 ta sonning o'rtacha qiymati ==> " << urtaarifmetik << " ga teng" << endl;
    
21. 
    
22. 
    return 0;
    
23. 
    }
    

Дастур кодининг 13 – сатрида cin консолли киритиш оператори ёрдамида 3 та сон киритилиши қўриб чиқилган. Фақат ҳар бир сон ўртасида “>>” оператори ишлатилади.

Натижа:
Киритиш:
3 ta sonni kiriting ==> 2.3 3.2 5
Чиқариш:
3 ta sonning o'rtacha qiymati ==> 3.5 ga teng
Юқоридаги дастур учун қуйидаги маълумотлар киритилганда натижа нимага тенг бўлади: