Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги тату самарқанд филиали

Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги ТАТУ Самарқанд филиали
Лаборатория машғулотлари

ФАН		ДАСТУРЛАШ (С++)
Ҳафта рақами		2
Машғулот мазмуни		Содда ҳисоблашлар алгоритмлари ва дастурларини тузиш.
Мақсад:		С++ тилида оддий дастур тузишни қайтадани такрорлаб, мустаҳкамлаб олиш; С++ тилида дастур тузиш жараёнида Клавиатурадан маълумотларни (қийматларни) киритишни ўрганиш; Клавиатурадан киритилган маълумотлар устида арифметик амаллар бажаришга доир дастур тузиш бўйича кўникмага эга бўлиш.

1-ҳафта давомида дастурларни яратиш, компиляция қилиш ва ишга тушириш кўриб чиқилди. Энди дастур ёзиш орқали муаммаларга ечим топиш кўриб чиқилади. 2-3 ҳафтада маълумотлар турлари, ўзгарувчилар, операторлар, ифодалар, киритиш ва чиқаришдан фойдаланиб оддий дастурлар тузиш бўйича билим ва кўникмаларга эга бўламиз.

Дастурни тузиш бу аввало қўйилган муаммони (масалани) ечиш бўйича стратегияни ишлаб чиқиш ва кейинчалик ушбу стратегияни амалга ошириш учун маълум бир дастурлаш тилидан фойдаланишни ўз ичига олади.

1-машқ:

Айлана юзасини ҳисоблаш масаласини ишлашга қаратилган дастур тузиш:

Ечим:
Мазкур масалани ишлаш вақтида, биринчи навбатда масала алгоритмини ишлаб чиқиш керак бўлади. Алгоритм блок-схема ёрдамида ишлаб чиқилади, ҳамда алгоритм асосида С++ дастурлаш тилида дастур тузилади:

Масаланинг математик модели қуйидагича:

Doira yuza = π*r².

Блок-схема:

Мазкур блок-схема асосида С++ дастурлаш тилида юқоридаги масалани кодини ёзиш қуйидагича амалга оширилади:

Дастур коди:

1. 
   #include
   
2. 
   
3. 
   using namespace std;
   
4. 
   
5. 
   int main()
   
6. 
   {
   
7. 
   double radius;
   
8. 
   double yuza;
   
9. 
   double pi;
   
10. 
    
11. 
    // 1-qadam: radius va pi qiymatlarini kiritamiz
    
12. 
    radius = 20;
    
13. 
    pi = 3.14159;
    
14. 
    
15. 
    // 2-qadam: yuzani hisoblash formulasini kiritamiz
    
16. 
    yuza = radius * radius * pi;
    
17. 
    
18. 
    // 3-qadam: Natijani ekranga chop etamiz
    
19. 
    cout << "Aylananing yuzasi ==> " << yuza << " ga teng" << endl;
    
20. 
    
21. 
    return 0;
    
22. 
    }
    

Натижа: