Мудофаа ва миллий хавфсизлик / Фавқулодда вазиятлар. Оммавий тартибсизликлар]

39-боб. Сақлаш объектларига қўйиладиган ёнғин хавфсизлиги талаблари
1-§. Умумий мақсаддаги омборлар ва базаларга қўйиладиган ёнғин хавфсизлиги талаблари
743. Ёнувчи моддалар агрегат ҳолатидан қатъи назар оксидловчи моддалардан алоҳида сақланиши керак.
744. Енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликлар, қаттиқ ва газсимон ёнувчи материаллар, ҳавода ўз-ўзидан алангаланадиган, сув ва бир-бири билан таъсирлашадиган моддалар ҳамда органик ва ноорганик пероксидлар алоҳида омборларда, секциялар ва бўлинмаларда сақланиши керак.
745. Қурум, графит, майдаланган ва кукунсимон полимерлар алоҳида қуруқ хоналарда ёки атмосфера ёғинлари ва ер ости сувларидан ҳимояланган хоналарнинг бўлимларида сақланиши лозим.
746. Омборлар рампаларида, платформаларда ва пандусларда юкларни, идишларни ва юклаш механизмларини сақлашга йўл қўйилмайди.
747. Товар-моддий бойликларни (ёнувчи қадоқларда ёнувчи ва ёнмайдиган маҳсулотларни) очиқ майдонда сақлашда битта секция (штабел) майдони 300 m² дан ошмаслиги керак. Секциялар (штабеллар) орасидаги ёнғинга қарши оралиқлар 6 m дан кам бўлмаслиги керак.
748. Аэрозоль пакетларини оксидловчи ёнадиган суюқликлар, енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликлар билан битта хонада сақлашга йўл қўйилмайди.
Аэрозоль пакетларини фақат ёпиқ идишларда ва ёпиладиган контейнерларда, контейнерларга қуёш нури таъсир этмайдиган алоҳида ҳолларда бостирма остида ёки очиқ майдонларда сақлашга рухсат берилади.
749. Аэрозоль пакетларини ёрдамчи хоналарда сақлашда хоналарнинг майдони 20 m² дан ошмаслиги керак.
750. Майдони 1000 m² ва ундан ортиқ секциялар ҳамда секцияларга ажратилмаган омборларда штабелларнинг кенглиги ва узунлиги 25 m дан ошмаслиги керак.
751. Товарларни ва юкларни суриладиган токчали стеллажларда сақлашда ўтиш йўлларининг ўлчами:
стеллажлар бир томонлама жойлашганда — суриладиган токча кенглигининг ярмига;
стеллажлар икки томонлама жойлашганда — суриладиган токча кенглигида кенгайтирилиши керак.
752. Захарли металлар, шунингдек, кимёвий фаол металлар бошқа модда ва материаллардан алоҳида сақланиши керак.
753. Битта бинода қуруқ ва тайёр бўёқларни сақлашда улар алоҳида жойларга жойлаштирилиши керак.
754. Ички ёниш двигателли транспорт воситалари ва бошқа механизмларни ёнувчи маҳсулотлар ёки ёнувчи қадоқлар сақланаётган омборларда ишлатишга йўл қўйилмайди.
755. Кимёвий моддалар сақланадиган стеллажлар ёнмайдиган материаллардан тайёрланиши ва иситиш асбобларидан камида 1 m масофада жойлаштирилиши керак.
756. Кичик идишлардаги кимёвий моддалар очиқ стеллажларда ёки шкафларда, катта идишларда эса штабелларда сақланиши керак.
757. Металли калий ва натрийни ўчиришда кукунли ўт ўчиргич, қуруқ қум ва қуруқ магнезиядан фойдаланиш керак. Ёнғинни ўчиришда сув ва углекислотали ўт ўчиргичлардан фойдаланиш тақиқланади.
758. Пирофор металлар омборнинг алоҳида бўлинмаларида герметик идишларда пассивланган ҳолатда сақланиши керак.
759. Олдиндан фаоаллаштирилиши тўхтатилган металлар (алюминий, руҳ, цирконий, титан) кукунлари намлик ва ҳаво ўтказмайдиган герметик идишларда сақланиши керак. Бу бўлинмаларда бошқа моддалар сақланишига йўл қўйилмайди.
760. Ёнғинда эриши мумкин бўлган кимёвий моддалар сақланадиган хоналар эритманинг эркин оқимини чекловчи қурилмалар (қирралар, остоналар, пандуслар ва бошқалар) билан таъминланиши керак.
761. Кислоталар сақланадиган жойда тўкилган кислотани зарарсизлантириш учун эритмалар бўлиши керак.
Кислоталар сақланадиган жой олдиндан белгиланган бўлиши шарт.
762. Белгиланган талабларга жавоб бермайдиган идишларга солинган кимёвий моддаларни омборларга қабул қилиш, уларни сақлаш ва тарқатишга йўл қўйилмайди.
763. Ўз-ўзидан алангаланувчи материалларни стеллажларга ёки полга фақат бир қаторда баландлиги бўйлаб жойлаштиришга рухсат этилади.
764. Иидишларга жойланмаган ҳолатдаги кимёвий моддалар (калий, суперфосфат) алоҳида омборларда тўкилган уюм ҳолатида алоҳида-алоҳида, узоқ ётиб босилиб кетадиганлар учун баландлиги 2 m дан, узоқ ётиб босилиб кетмайдиганлар учун эса 3 m дан ошмаган ҳолда сақланиши керак.
765. Аммиакли селитра алоҳида чордоқсиз бир қаватли оловга бардошлилиги I ва II даражали бўлган бинолардаги ёнмайдиган полларда сақланиши керак.
766. Кучли таъсир этувчи оксидловчи моддалар (магний ва кальций хлорат, водород пероксид ва бошқалар) оловга бардошлилиги I, II ва III даражали бўлган биноларнинг алоҳида бўлинмаларида сақланиши лозим.
767. Аммиакли селитрани сақлашда қуйидаги талабларга риоя қилиниши керак:
а) аммиакли селитра сақлашга мўлжалланган бинолар (бўлмалар) қуруқ ва тоза бўлиши ҳамда уларда илгари сақланган моддаларнинг қолдиқлари бўлмаслиги керак;
б) аммиакли селитра омборхоналарига (деворлари ва дарвозаларига) «Аммиакли селитра» ёзуви ўрнатилган бўлиши керак;
в) тик турувчи поддонлардан фойдаланишда аммиакли селитра штабелларининг баландлиги 4,4 m гача бўлишига рухсат берилади. Ясси поддонларни икки қаватда ўрнатиш мумкин. Поддонсиз қопларни сақлашда улар 8-10 қаторда 1,5-1,8 m баландликда тахланади.
768. Модда ва материалларни транзит электр кабеллари ўтган, ёғ-мой тўлдирилган аппаратуралар мавжуд ҳамда газ коммуникациялари жойлашган хоналарда сақлаш тақиқланади.
769. Омборхоналарда енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликлар аралашмаларини тайёрлаш, нитро бўёқлар, лок ва эмалларни эритиш ишларини амалга ошириш тақиқланади.
770. Бўёқлар сақланадиган омборларнинг табиий шамоллатиш қопқоқлари доимо очиқ туриши керак.
771. Каучук ва автошиналарни омборга жойлаштиришда қуйидаги талабларга амал қилиш зарур:
а) каучук ва автошиналар бир қаватли омборхоналарда сақланиши зарур, уларни ертўла ва цоколь қаватларида сақлаш мумкин эмас;
б) автошиналарни тахлашда тагликсиз «қудуқ» шаклида теришга йўл қўйилмайди, улар полга тагликсиз терилганда автошиналар «қовурғасига» (уларни тезкор эвакуация қилиш учун қулай ҳолатда) терилиши керак.
в) автошиналарни уюм қилиб сақлаш мумкин эмас;
г) ҳажми 25 m² дан катта бўлган шиналар сақлаш омборлари бинонинг ташқи деворлари ёнида бўлиши керак;
д) каучук ва шиналар сақланадиган стеллажлар ёнмайдиган материаллардан тайёрланган бўлиши керак;
е) ёнувчи ва бошқа материалларни каучук ва резина сакланадиган бўлимда сақлаш мумкин эмас.
772. Кимёвий моддалар сақланадиган очиқ майдонлар ва бостирмалар ёғингарчилик ва қуёш нурларидан ҳимояланган бўлиши керак.
773. Кислоталар қуйилган шиша идишлар 2 ёки 4 қаторли гуруҳларда сақланиши керак. Шиша идишларнинг гуруҳдаги умумий миқдори 100 донадан ошмаслиги лозим. Гуруҳлар оралиғида 1 m дан кам бўлмаган ўтиш йўлларини қолдирилиши зарур.
774. Ишқорлар ва концентрацияланган кислоталар юпқа деворли шиша идишларда сақланишига йўл қўйилмайди.
775. Кислоталар сақланадиган омборларда қуйидагилар ман этилади:
а) кислотали шиша идишларни қизиган юзаларга яқин жойда жойлаштириш;
б) кислоталарни бошқа модда ва материаллар билан биргаликда сақлаш.
776. Омборхоналарда навбатчи авариявий ёриткичлардан, газ плиталаридан, электр иситиш асбобларидан фойдаланиш ҳамда розеткалар ўрнатиш тақиқланади.
777. Иш куни тугаганидан сўнг омборхонанинг барча электр таъминоти ўчирилиши керак.
778. Омборхонанинг электр ёриткичларини ёқиш-ўчириш мосламалари хонанинг ташқарисида ёнмайдиган материаллардан тайёрланган асосга ўрнатилган бўлиши керак.