Muhammad al-xorazimiy nomidagi Toshken axborot texnologiyalari unversiteti nomidagi Yangiqo`rg`on axborot texnologiyalari texnikumi Axborot xafsizligi ta’minlash mutaxasisi

Muhammad al-xorazimiy nomidagi Toshken axborot texnologiyalari unversiteti nomidagi Yangiqo`rg`on axborot texnologiyalari

texnikumi

Axborot xafsizligi ta’minlash mutaxasisi

O’quv amaliyoti

Amaliy ishi № 1

Bajardi:Qurbonov Z.

Tekshirdi: Yoqubjnonov A.

Mavzu:Axborotni buzulish usullarini taxlil qilish.

Ishdan maqsad: Axborot kommunkikatsiya texnologiyalari zaifliklari va axborot kommunikatsiya texnologiyalariga bo`ladigan taxdidlar organish.

Axborot xafsizligi terminlari

Risk- potensial foyda yoki zarar bo`lib umumiy holda har qanday vaziyatga biror bir hodisani yuzaga kelishi extimoli qo`shilsa,unda risk paydo bo`ladi.

Kiberxafsizlikda yoki axborot xafsizligida risklar salbiy k`rinishda qaraladi.

• 
  Risk – noananaviy maqsadlarga ta`siri
  

• 
  Maqsad-u yoki bu faoliyat jarayonida nimaga erishishni xoxlashimiz hisoblanadi.
  

• 
  Noaniqlilik –hodisaga,uning oqibatlari yoki uning ehtimoligini bilishga aloqador axborotni yoki bilimlarni etishmasligi yoki qisman yetishmasligi holati.
  

• 
  Ta`sir –kutilgan yoki xoxlagan hodisani salbiy yoki ijobiy tomonga og`ishi.
  

• 
  Tahdid-tizim yoki tashkilotga zarar yetkazishi mumkin bo`lgan istalmagan hodisa.
  

• 
  Zaiflik-bu bir yoki bir nechta tahdidga sabab bo`luvchi tashkilot aktivi yoki boshqaruv tizimidagi kamchiliklar.
  

Shaxsiy kompyuterda yuzaga keladigan muamolar va tahdidlar	Maktablarda yuzga keladigan muamolar va tahdidlar
Biz kompyuter ishlatganimizda bilmagan xolda kompyuter xotirasidagi (C) diskga ko`p ma`lumotlarni saqlab qo`yamiz.Shunda kopyuterda sekin ishlashi yuzaga keladi.	Maktablarda esa ko`p xatoliklar boya aytib o`tganimizday ishchi hodimlar kompyuterni yaxshi bilmaganligidan kelib chiqadi.Oddiy xol kompyuterni uchirmasdan ekektr tokidan uzib qoyishi.
Kompyuterlarda bizdan boshqa shaxs kompyuterlarimizga boshqa (fleshkalar) qoyilishi kompyuterga virus tushushini tamilaydi.	Maktab kompytuterlariga ham juda ko`p viruslar tushadi.Bunga sabab antiviruslarni vaqti o`tib qolishidadir.Bunga afsuski kam odam e`tibor beradi.
Biz kompyuterlarimizda inernetga ulansak u yerdan biror bir saytga bilmagan xolda kirib qolsak u yerdan biror fayl yuklab olsak (FAKE)bo`lsa u bizning ma`lumotlarimizni shu yaratgan odamga jonatishi yoki o`chirib yuborishi mumkin.	Maktablarda esa ko`p hollarda bank hodimlarini aybi bilan yoki atayin shu ma`lumotlar ommaga chiqib ketadi.
Hakkerlar hujumi (DDos attack) uyishtirilishi mumkin.Bular xar xil troyan(VIRUS)lar yoki koplab dasturlar bilan bizning kompyuterga buzub kirishadi.	Hakkerlik hujumi ko`p hollarda banklaraga uyishtiriladi.Hakkerlar ko`p hollarda guruh bo`lib (Dddos attack)uyishtirishadi.

Xulosa

Biz yuqoridagi hollatlar ro`y bermasligi uchun har tomonlama ishga etibor bilan yondashishimiz kerak.Hech qachon e`tiborsizlik qilmasligimiz kerak agarda e`tiborsizlik qilsak yuqoridagi holatlar ro`y berishi mumkin.Avvalo,biz axborotlashtirilgan dunyoda yashayapmiz.

Shunung uchun har bir sayt va har bir dasturlarni o`rnatisdan oldin ularni diqqat bilan kuzatishimiz kerak.

Tez rivojlanib borayotagn axborot komunikatsiya texnologiyalari bizning kundalik hayotimizda barcha jabhalarimizda sezilarli darajada qo`lllanilib kelmoqda.

Shu jumladan ij.tarmoqlarda (telegram,fasebook,wattsap, va hk.)

Insonlar ijtimoiy tarmoqlarda o`zi haqidgi ma`lumotlarni saqlashmoqda.Bularning xafszligini dastur tuzga inson yoki biz himoylab kelmoqdamiz.Masalan ,telegram ij.tarmoqni olaylik biz unga ko`plab parollar qo`iyshimiz yoki ikki bosqichlik parol qo`ishimiz mumkin.Bu xam axborot xafsizligining bir turi hisoblanadi.

Agarda shu parollarni qoymasak u holda bizni telegram tarmogimizni begona shaxs kirib biz haqimizdagi barcha ma`lumotlarni bilib olishi mumkin yoki ma`lumotlarni o`zgartirib yuborishi mumkin.

Demak muhim axborotlarni har doim parol yoki usha ma`lumotlarimizni shifrlab yurishimiz lozim.