Muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnalogiyalr universiteti

2-rasm (Mikroprotsessor strukturasi)
Yakuniy Protsessorlar (Final Products): Mahsulotlar, odatda o'qilgan va ishlovchi bo'lish uchun ishlab chiqarilgan protsessorlardir. Ularda oftob chiptop, qo'llanilayotgan yon to'rtburchak shakli va boshqa tashqi yordamlar bo'ladi.
Protsessorlar Soni: Protsessorlarning ichki arxitekturasi va mahsuloti, protsessorlar soni (cores) va har biri o'zining o'zgartirilgan arxitekturaga ega bo'lgan komponentlarga ega bo'lishi mumkin.
Hodisalar Soat va Freymlar:
Hodisalar Soati: Protsessorning hodisalar soati (clock speed) ya'ni ishlash tezligi. Uchuq dasturlarni bajarishda vaqt juda muhimdir. Hodisalar soati MHz yoki GHz san'atida ifodalangan.
Freymlar (Threads): Protsessorning har bir hodisasiga foydalanish uchun avvalgi qaytishlar (threads). Hodisalar soati va freymlar, protsessorning umumiy ishlovchi tezligini ta'minlaydi.
Xotira Strukturalari:
Xotira Turi va Hajmi: Xotira, protsessorning ishlash tezligi va qo'llanilayotgan dasturlarni saqlash uchun juda muhim. Xotira turi (L1, L2, L3) va xotira hajmi protsessorlar o'rtasidagi farqni bildiradi.
Kesh Xotirasi: Caching, xotira turlari orasidagi tezligi oshirish uchun ishlatiladi. Bu, xotira strukturasining integral qismi.
Yon Qo'llaniluvchanlik va Energetika Samarasidirlik:
Yon Qo'llaniluvchanlik: Yon qo'llaniluvchanlik protsessor uchun qanday miqdorda operativ xotira yoki xotira turi vaqa qilinishini ko'rsatadi.Protsessor qancha quvvat sarflaydi va qanday miqdorda isitadi.
Kun Tartibidagi Sovg'alari: Protsessor instruksiya to'plamini qanday bajarishini aniqlaydi. Misol uchun, x86 ISA ommaviy kompyuterlarda juda ko'p ishlatiladi.
Harorat Boshqarish: Protsessorlar qancha haroratda ishlayotganini boshqarish uchun harorat boshqaruvchi usullarga ega bo'lishi mumkin.
Protsessorlar, yangi texnologiyalar va mahsulotlar ishlab chiqarilganida o'zgarish uchun o'rin oladigan tamoyillarga ega bo'lishi uchun tez-tez rivojlanadi. Bu esa iste'molchilar uchun tezkor va samarali kompyuterlarni taqdim etish imkoniyatini oshiradi.
Yuqoridagi ma’lumotlarga asoslanib xulosa qilsak Markaziy protsessorsiz biz deyarlik barcha texnikani ishlata olmaymiz, va bizga kerakli ma’lumotlarni izlashda ko’p muamolarga duch kelamiz. Eng asosiysi XXI asr Texnologiyalar asri bo’lgan vaqtda bizni deyarli barcha kundalik yumushlarimiz ishlarimiz hamma hammasi shu Microprotsessorli gajetlarsiz bitmyadi, bu degan XXI asr avlodalriga hayoti to’xtab qoldi deganday gap.

3-rasm ( Kundalik hayotimizdagi Mikroprotsessorli qurilmalar)

972-21-guruh T.Ravshan