Muhammad Al-Xorazmiy nomida Toshkent Axborot texnologiyalari universiteti Mustaqil ish Mavzu: Elementar elektr nurlatgichning yoʼnalganlik diagrammasi. Elementar elektr nurlatgichning nurlanish quvvati va qarshiligi

Uzoq hududdagi maydon strukturasi

Elementar elektr nurlatgichining sirtidan oqib o'tadigan tok bilan qo'zg'atilgan E⃗va H⃗elektr va magnit maydonlarining intensivlik vektorlarini topish masalasi elektrodinamikaning ma'lum usullaridan foydalangan holda qat'iy hal qilinadi [1], [2]. Maydon vektorlarining xarakteristikasi ularning nurlatgich va maydon aniqlanadigan nuqta (kuzatish nuqtasi) orasidagi masofa r ga kompleks bog'liqligidir. Bu holat nurlatgich joylashgan butun makonni shartli ravishda uchta zonaga bo'lish uchun sabab bo'ldi: yaqin, oraliq va uzoq. Yaqin zona kr ≪ 1 shartiga mos keladi (k = 2π/λ - to'lqin soni yoki faza koeffitsienti, λ- bo'sh fazodagi to'lqin uzunligi). Uzoq yoki to'lqin zonasi (bu zona ba'zan nurlatgich zonasi deb ataladi) kr ≪ 1 shartga mos keladi. Shubhasiz, oraliq zona yaqin va uzoq zonalar orasida joylashgan.
Radioaloqa, radioeshittirish va televizion eshittirish amaliyoti uchun uzoq zona alohida qiziqish uyg'otadi. Ikkinchisi, yaqin va oraliq zonaning maydoni amaliy ahamiyatga ega emasligini anglatmaydi. Aksincha, radioelektron vositalarning elektromagnit moslashuvining ko'plab muammolari, elektromagnit ekologiya muammolari ushbu zonalardagi haqiqiy nurlatgichlar maydonining tuzilishini o'rganish asosida hal qilinadi.
1.2 rasmda ko'rsatilganidek, sferik koordinatalar tizimiga yo'naltirilgan elementar elektr nurlatgichni ko'rib chiqaylik.
Uzoq zonada joylashgan ixtiyoriy M nuqtasida elektr va magnit maydonlari kuchining faqat ikkita komponenti E⃗ = θ₀⃗E₀ va H⃗ = φ₀⃗Hφ hisobga olinadi, kompleks amplitudalar formulalari bilan aniqlanadi:

1.2 rasm

Bu yerda :
I_э - nurlatgichdagi tokning amplitudasi;
l - nurlatgich uzunligi
r - nurlatgichdan kuzatish nuqtasigacha bo'lgan masofa;
λ - to`lqin uzunligi;
θ - nurlatgich o'qi va kuzatish nuqtasi yo'nalishi orasidagi burchak;
Om - erkin maydon qarshiligi xarakteristikasi;
E⃗va H⃗ vektorlari toʻlqin tarqalish yoʻnalishiga perpendikulyar va sferik toʻlqin frontiga tangensialdir. Chiqarilgan elektromagnit to'lqin chiziqli polarizatsiyaga ega va nolga teng bo'lmagan E₀ va Hφ komponentlariga ega. Shuning uchun tebranishning bir davrida vektorlar E⃗va H⃗baʼzi toʻgʻri chiziqlarga parallel boʻlib qoladi [1]
Poynting vektorining oniy qiymati (1.2-rasmdagi Π⃗vektori) ma'lum bo'lgan Π⃗= [E⃗va H⃗] ifodasi bilan aniqlanadi.

3.