Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Dasturiy injiniring fakulteti

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti


Dasturiy injiniring fakulteti
310-20 guruh talabasi


Xonniyozov Dilshodbekning


Real vaqt tizimlari fanidan
1 - topshirig`i
Real vaqt tizimlarida vazifalar, ularning muddatlariga va bajarilishlariga qarab farqlanadi. Bu tizimlarda umuman 3 turga bo'linadi: Yomon muddatli (Hard Real-Time), Yaxshi muddatli (Soft Real-Time), va Ehtiyot (Firm Real-Time). Har bir turdagi tizimda amalga oshiriladigan vazifalarning xususiyatlari quyidagicha:


1. Yomon muddatli (Hard Real-Time) Tizimlar:
- Vazifalar bir muddatda bajarilishi shart. Agar muddat tashkil etilgan bo'lsa, vazifa muvaffaqiyatli bajarilishi kerak. Bu tizimlar uchun vazifalar jiddiy vaqtga bog'liq bo'lib, qolgan boshqa vazifalar birinchi vazifaning muvaffaqiyatli bajarilishini kutilmaydi. Amaliyotlarni to'g'ri vaqtida bajarish bu tur tizimlar uchun kritik ehtiyojdir. Masalan, aviyatsiya kontrol sistemalari, tibbiy apparatlar, va avtomobil davolash tizimlari bu turda ishlaydi.


2. Yaxshi muddatli (Soft Real-Time) Tizimlar:
- Vazifalar biror muddat ichida bajarilishi muhim, lekin agar boshqa bir vazifa bir oz ichida bajarilmasa, bu ahvol muhim emas. Bu tizimlar uchun muvaffaqiyatga erishish vaqti muhim, lekin o'zaro o'zgarishlar bo'lishi mumkin. Video o'yinlar, multimedia tizimlar, va qo'shimcha boshqa bir qancha sohalarda soft real-time tizimlar qo'llaniladi.


3. Ehtiyot (Firm Real-Time) Tizimlar:
- Ehtiyot tizimlar yomon muddatli va yaxshi muddatli tizimlarning o'rtasidagi o'rtachaviy holatni ifodalaydi. Boshqa bir vazifaning muvaffaqiyatli bajarilishi kerak, lekin bajarish muddati nisbatan o'zgarmas emas. Ehtiyot tizimlar, bir vazifa bajarilganda bir oz ichida yomon muddatli tizimlar kabi muvaffaqiyatli bo'lishi zarur bo'lgan tizimlar uchun idealdir.

Real vaqt tizimlari turli sohalarda qo'llanilishi va vazifalarni muvaffaqiyatli bajarishi uchun yo'qqa chegaralangan muhim xususiyatlarga ega bo'ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar :

1. 
   "Real-Time Systems Design and Analysis" by Phillip A. Laplante
   
2. 
   "Real-Time Systems" by Jane W. S. Liu
   
3. 
   "Real-Time Operating Systems: Book 1 - The Theory" by Jim Cooling
   
4. 
   "Real-Time Systems: Design Principles for Distributed Embedded Applications" by Hermann Kopetz