Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti elektronika

• MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

• ELEKTRONIKA
• VA SXEMALAR 1

• ELEC16MBK

• Yarimo‘tkazgich asboblar ishlashining fizikaviy asoslari. .

• 10
• MAVZU

• Sattorov Xurshid Abdushukurovich

• Elektronika va radiotexnika kafedrasi professori

• Generatsiya va recombinatsiya jarayonlari

• Yarim o‘tkazgichlar elektr o‘tkazuvchanligi jihatidan metall o‘tkazgichlar va dielektriklar orasida turuvchi materiallar hisoblanishadi. Solishtirma o‘tkazuvchanligi quyidagini tashkil etadi:

• Metallar energetik zonalari elektron bilan to‘la band qilinmagan bo‘ladi va ularga tashqaridan kuchsiz elektr maydon ta’sir etsa, elektronlar yuqorida joylashgan uzluksiz bo‘sh o‘tkazuvchanlik zonalariga o‘tib olib, ma’lum yo‘nalishda harakat qiladi va elektr toki hosil bo‘ladi.
• Yarim o‘tkazgichlarda esa valent zona elektronlar bilan to‘lgan bo‘lib, agar elektronlar o‘tkazuvchanlik zonasiga o‘tmasa, ular erkin bo‘lmaydi.
• Dielektriklarda esa o‘tkazuvchanlik zonasi bilan valent zonasi orasidagi energetik masofa eng kamida ΔE=2eB va undan ko‘proq bo‘lib, umuman erkin elektronlar bo‘lmaydi

• Qattiq jism zonalar nazariyasi elementlari

• ΔE~0,12eV

• ΔE=2eV

• ΔE=0

Yarim o‘tkazgichlarning tabiatda uchraydigan turlari

• Germaniy

• Kremniy (Si)

• Arsined indiy

• Arsined galliy

• Yarimo‘tkazgich materiallar kristall, amorf va suyuq holatda bo‘lishi mumkin. Yarimo‘tkazgichlar texnikasida asosan kristall yarimo‘tkazgichlar (asosiy moddaning 1010 atomiga bittadan ortiq bo„lmagan kiritmalar atomi to„g„ri keluvchi monokristall) ishlatiladi.

•