Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»

Butun dunyo raqamli radiosi (DRM) o‘rta va qisqa to‘lqinlar 
diapazonlari uchun ishlab chiqilgan, chunki ularni tashkil etishda 

---

177 
sezilarli kam harajatlarda uzoq masofali uzatish uchun imkoniyatlarni 
beradi, uzatishning texnik sifati esa zamonaviy talablarga javob 
beradi. 
«A tizim» deyiladigan yangi standartning asosiga Thomcast 
fransuz firmasi tomonidan ishlab chiqilgan Skywave-2000 tizimining 
to‘ldirilgan prototipi qo‘yilgan. Format 30 MGsdan past barcha 
diapazonlarda uni ishlatilishiga imkon beradigan tez moslashuvchan 
uzatish parametrlari orqali xarakterlanadi. Bir vaqtda u UQT 
diapazoni uchun ham ishlatilishi mumkin. Yangi tizimni joriy etish 
uchun mavjud AM-uzatkichlarni modernizatsiyalash mumkin, u o‘tish 
davrining qator muammolarini olib tashlaydi. Asosiy afzalliklari 
quyidgilar: 
- qabul qilish va yangrash sifatini yaxshilanishi;
- barcha diapazonlarda ishlatilishi imkoniyati;
- 
ma’lumotlar va audiosignalning birgalikda uzatilishi 
imkoniyati;
- 
qabul 
qilishning 
o‘tkazish 
qobiliyati/sifati 
va 
ishonchliligi/barqarorligini optimallashtirish uchun rejimlarni tanlash 
mavjud;
- spektrdan foydalanishning juda yuqori samaradorligi: 3dan 4 
bit/Gs/sgacha;
Tizim keyingi yaxshilash, yangi kompressiyalash usullari va 
kodlash jarayonlari uchun ochiq. 30 MHzdan past chastotalarda 
radioeshittirish uchun RCH kanallar uchun hozirgi vaqtda 9 yoki10 
kGs polosalar kengligi ishlatilmoqda. 
DRM tizim quyidagi hollarda ishlatilishi mumkin: 
- haqiqiy rejalashtirishga muvofiq nominal polosalari kengligi 
chegaralarida;
- analog AM signal bilan birga uzatish imkoniyati bo‘lishi yoki 
agar kelajakda ruxsat etilsa, uzatishning katta o‘tkazish qobiliyatini 
ta’minlash uchun 4.5 kGs (9 kGsning yarmi) yoki 5 kGsga (10 
kGsning yarmi) karrali polosa kengligili kanallar chegaralarida.