Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborottexnologiyalari universiteti

3.11-rasm. Buyruqlarni tanlashning umumiy blokiga ega
bo‘lgan, besh sathli ikki qatorli konveyer.

---

■ Pentium protsessorining birinchi - bosh konveyeri u-konveyer ikkinchisi esa, v-konveyer deb atalgan. u-konveyerda
ixtiyoriy olingan, ya’ni protsessorning buyruqlari tarkibiga kirgan barcha buyruqlarni bajarish mumkin bo‘lgan. v-
konveyerda esa, nisbatan oddiy bo‘lgan buyruqlarni bajarish yo‘lga qo‘yilgan. Bunday buyruqlar sirasiga – butun
sonlar ustida bajariladigan oddiy buyruqlar, suriluvchi nuqtali sonlar ustida bajarilishi mumkin bo‘lgan bitta oddiy
buyruq kabi buyruqlarni kiritish mumkin.Kompyuterlarning unumdorligini oshirishda qo‘llaniladigan, ma’lumotlarni
parallel ishlashning ikkinchi shakli bo‘lgan – protsessor sathidagi paralellik haqidagi tushuntirishlar 3.6 paragrafda
keltiriladi. Konveyer g‘oyasini amalga oshirishda ishlatilgan yondoshishlardan yana biri bu – ko‘p sonli funksional
bloklarga ega bo‘lgan bitta koveyerdan foydalangan holda hisoblashlarni tashkil etish bo‘ldi (3.12-rasm). 
3.12-rasm. Beshta
funksional blokka
ega superskalyar
protsessor.

---

■ Ushbu yondoshish asosida qurilgan arxitektura – superskalyar arxitektura deb ataldi. 3.12-rasmda beshta funksional
blokka ega bo‘lgan superskalyar protsessorning tuzilishi keltirilgan. Unda buyruqlarni bajarish bloki bo‘lgan C4 bloki
tarkibiga qo‘shimcha funksional bloklar kiritish amalga oshirilgan. Bunday arxitekturadan avval Pentium II, 
keyinchalik esa Pentium 4 protsessorini qurishda foydalanilgan. 
■ O‘ttiz ikki razryadli kompyuter protsessorining tuzilishi va qanday ishlashiga oid muhim jihatlarini Pentium 4 
protsessori misolida ko‘rib chiqamiz. Pentium 4 protsessorining ichki registrlari 3.13-rasmda keltirilgan.
■
Pentium 4 protsessor tarkibida ham, 16-razryadli Intel 8088 protsessori tarkibida bo‘lgan barcha registrlar guruhlari
mavjuddir. Ushbu registrlarning uzunliklari 16 va 32-razryadga ega. Pentium 4 protsessorining umumiy
tayinlanadigan registrlari EAX, EVX, ESX va