tizimini o'z ichiga oladi.
Mulkchilik munosabatlari - bu mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni
tasarruf qilish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar tizimidir.
Mulkchilik munosabatlarininh tarkibi
Inson bilan boylik
o’rtasidagi
munosabat
Boylik masalasida ki-
shilar o’rtasidagi
munosabat
Mulkchilikni ro'yobga chiqarish avvalo maqsadlar va manfaatlarning amalga oshirilishidir. Mulkning
amalga oshirilishi mulk shakllari va xarakteriga qarab, turli usullar bilan yuzaga keladi
O'z mulkini sarmoya
sifatida ishlatib,
o'zgalar mehnatidan
foydalanib, tadbirkor-
lik qilish orqali
foyda olish.
O'z mulkiga tayanib,
mehnati orqali daromad
topish,
o'z mehnatiga
asoslanib,
xo'jalik yuritish
yo'li bilan pul topish.
O'z mulkini ijaraga
berib daromad olish.
Pul shaklidagi
o'z mulkini qarzga
berib,
undan foiz olish.
Yollanib ishlash orqali
o'z ishchi
kuchi bilan daromad
topish.
Mulkchilik munosabatlarining uch tarkibiy qismi
Egalik qilish. Mulkdorlar huquqini
ng mulk egasi qo'lida saqlanib
turishini bildiradi va yaratilgan
moddiy boyliklarni o'zlashtirish
ning ijtimoiy shaklini ifodalaydi.
Mulkka egalik qilish uning egasi
ixtiyorida saqlangan holda,
undan foydalanish esa boshqalar
qo'lida bo'ladi. Bunga ijara
misol bo'ladi.
Tasarruf etish, Bu mol-mulk
taqdirini mustaqil hal qilinishidir.
U mol-mulkni sotish, meros
qoldirish, hadya qilish, ijaraga
berish hollari
orqali ro'y beradi.
Foydalanish. Bu mol-mulkning
iqtisodiy faoliyatda ishlatilishi
yoki ijtimoiy hayotda qo'llanilishidir.
Mol-mulkdan foydalanish yuz
berganda u daromad olish
uchun yoki shaxsiy ehtiyojlarni
qondirish uchun ishlatishni bildiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
