Mundareja: Kirish


Download 49.63 Kb.
bet9/11
Sana11.11.2023
Hajmi49.63 Kb.
#1766984
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Mundareja Kirish-fayllar.org

3

Kanada

514



4

Rossiya

486



5

Janubiy Afrika


322



6

Brazilya


277

Jami - 6,14∙106 tonnadan 4,26∙106 tonna, ya'ni. 70%

Uran ishlab chiqarish darajasi (2016)



Davlatlar


Ishlab chiqarish darajasi, ming tonna


1

Qozog’iston

24.7

2

Kanada

14

3

Avstraliya

6.3

4

Nambiya

3.6

5

Nigeriya

3.5

6

Rossiya

3

Jami - 62,1∙103 tonnadan 55,1∙103 tonna, ya'ni. 89%



Quyidagi uchta usul asosan tabiiy uran qazib olish uchun ishlatiladi.
Konlardan uran rudasini yer osti qazib olish.
Karyerlardan uran rudasini qazib olish.
Dengiz suvidan uranning olinishi.
Yer qobig'idan uran tarkibidagi minerallarni olishda birinchi ikkita usuldan foydalangan holda, qattiq uran rudasi gidrometallurgik qayta ishlanadi.
Uran rudasini gidrometallurgik qayta ishlashning asosiy bosqichlari
Uran rudasini chiqindi (o'lik) jinslarni olib tashlash orqali maydalash va boyitish.
Uran rudasini kislota yoki karbonat eritmalarida yuvish (eritish).
Eritmalardan uranni quyidagi usullar yordamida tanlab olish: sorbtsiya-desorbsiya, ekstraksiya-qayta ekstraksiya, kimyoviy cho’ktirish.
Quruq uran konsentrati ishlab chiqarish.
Sof (tozalangan) uran birikmalarini ishlab chiqarish tozalash texnologiyalaridan foydalanish. Uran tarkibida minerallarni chiqindi jinslardan ajratib olish usullari. Agar uran rudasi bo'laklari suv bilan to'ldirilgan idishga joylashtirilsa, keyin ranning og'irroq qismlari pastga tushadi, yengilroq bo'laklari havo pufakchalariga yopishadi va suv yuzasiga ko'tariladi. U o'z ichiga olgan minerallarning og'ir bo'laklari asta-sekin idish tubiga cho'kadi.
Gidrometallurgik tozalashning keyingi bosqichi: uran rudasidan uran birikmalarini yuvish uran rudasining kimyoviy tarkibiga qarab, quyidagi ikki turdagi yuvish reagentlaridan foydalanish mumkin, ya'ni kislotali yoki karbonatli eritmalar. Kislotali yuvish keng qo'llaniladigan texnologiyadir.
Sulfat kislota (H2SO4), nitrat kislota (HNO3) yoki xlorid kislota (HCl) yuvish reaktivi sifatida foydalanish mumkin. Karbonatli yuvish fataq qo'llanilganda uran rudasi tarkibida katta miqdordagi aralashmalar mavjud kislotali eritmalar bilan faol ta'sir o'tkazishi mumkin. Soda NaHCO3, natriy bikarbonat Na2CO3 yoki ammoniy karbonat (NH4)2CO3 yuvish reaktivi sifatida foydalanish mumkin.
Gidrometallurgik tozalashning keyingi bosqichi: konsentratsiyaning oshishi va eritmalardan uran birikmalarini olish.
Sorbsiya - organik ion almashinadigan qatronlar qo'llash bilan desorbsiya.
Ekstraksiya - suyuq organik ekstraktorlar yordamida qayta ekstraksiya. Eritmalardan uran birikmalarini kimyoviy cho'ktirish.
Birinchi va ikkinchi usullar ko'paytirishga qodir eritmalardagi uran konsentratsiyasi uchinchi usul esa eritmalardan qattiq uran olishga qodir. Sorbtsiya-desorbsiya jarayoni Sorbsiya jarayoni ba'zi organik ion almashinadigan qobiliyatiga asoslangan uning yuzasida uran birikmalarini tanlab adsorbsiya qiladi.
Ion almashinadigan smolaning nozik granulalari uran shaklidagi eritma bilan aralashtiriladi va granulalar asosan uran birikmalarini so'rib oladi. Uranning nomi granulalarni yuvadi desorbsiya yoki elutsiya jarayoni sifatida. Eluent sifatida neytral yoki gidroksidi soda eritmalari ishlatiladi.
Sorbsion-desorbtsiya jarayonidan ko'p foydalanish eritmadagi uran konsentratsiyasini oshirishi mumkin.
Ekstraksiya jarayoni - qayta qazib olish. Ekstraksiya jarayoni ba'zi suyuq organik moddalar (ekstraktorlar) xususiyatiga asoslangan uran tuzlari bilan barqaror kimyoviy birikmalar hosil qiladi. Uran eritmasi organik ekstraktor bilan aloqa qilganda uranning eng katta miqdori organik fraktsiyaga o'tadi. Yengil organik fraktsiya va og'ir suvli fraktsiya ajratiladi va organik fraksiyadan uranni qayta ajratib olish jarayoni amalga oshiriladi. Yengil suv yoki past konsentrlangan nitrat kislota HNO3 ekstraktor sifatida foydalanish mumkin. Ekstraksiyadan ko'p foydalanish - orqaga ekstraksiya jarayoni eritmadagi uran konsentratsiyasini oshirishi mumkin.

Download 49.63 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling