Mundarija kirish I bob. Ma'lumotlar ombori

III-BOB
3.1 Elektron o’quv-uslubiy majmua yaratish metodikasi.
Informatika va axborot texnologiyalari (Informatika va AT) – o‘sib kelayotgan avlodga axborotlar bilan ishlash texnologiyalari va ulardan foydalanish jarayonlarini puxta o‘zlashtirishni ta’minlashdan iborat. O‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o‘z-o‘zini anglash salohiyatini shakllanishi va o‘sishi ko‘p jihatdan axborot texnologiyalariga bog‘liqdir. Inson o‘z hayotida shaxsiy, ijtimoiy-iqtisodiy va kasbiy munosabatlarga kirishishi, jamiyatda o‘z o‘rnini egallashi, duch keladigan muammolarning echimini hal etishi, eng muhimi o‘z sohasi, kasbi bo‘yicha raqobatbardosh bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan tayanch kompetensiyalarga ega bo‘lishi lozim. Bundan tashqari, ta’limda har bir o‘quv fanini o‘zlashtirish jarayonida o‘quvchilarda, shu fanning o‘ziga xosligi, mazmunidan kelib chiqqan holda, sohaga tegishli fanga oid kompetensiyalar ham shakllantiriladi. Fanning maqsadi o‘quvchilarda milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan oqilona foydalanish kompetensiyalarini shakllantirish orqali ularni mamlakatimiz taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shadigan shaxs etib tarbiyalashdan iborat. Informatika va axborot texnologiyalari o‘quv fani o‘rta umumta’lim maktablarining 5-sinfidan boshlanadi va 11-sinfgacha davom etadi. Informatika va axborot texnologiyalarini o‘qitish metodikasi bu o‘quv predmeti sifatida va turli yoshdagi o‘quvchilarga informatika va axborot
texnologiyalarini o‘rgatish jarayonining qonuniyatlarini o‘rganadigan fandir.
Informatika va axborot texnologiyalarini o‘qitish metodikasi fan sifatida XX asrning ikkinchi yarmida, O‘zbekistonda esa 1985 yildan boshlab shakllandi. Bunga asosiy omil bo‘lib umumo‘rta maktablarga «Informatika va
hisoblash texnikasi asoslari» fanining kiritilishi bo‘ldi.
Informatika va axborot texnologiyalari o‘qitish metodikasi bo‘yicha ilmiy izlanishlar birinchilar qatorida, professorlar M.Ziyoxo‘jaev, A.Abduqodirov, T.Azlarov va boshqalar tomonidan olib borildi va bu sohada muayyan yutuqlarga ham erishildi.
Elektron o'quv-uslubiy majmua - bu o'quv jarayonining didaktik tsiklining davomiyligi va to'liqligini ta'minlaydigan integratsiyalashgan o'quv dasturiy ta'minot tizimi: nazariy material, bilim va ko'nikmalar darajasini boshqarish, ma'lumot olish faoliyati, kompyuter vizualizatsiyasi bilan matematik va simulyatsiya modellashtirish, xizmat ko'rsatish funktsiyalari interfaol mulohazalarga bo'ysunadi.
Elektron o'quv-uslubiy majmuadan foydalanish dolzarb muammolarni hal qilishga qaratilgan zamonaviy ta'lim: talabalarning mustaqil ishlarining ulushini oshirish orqali sinf soatlarini qisqartirish; har bir talabani o'quv va o'quv-uslubiy materiallar bilan ta'minlash, o'quv adabiyotlari kamomadini to'ldirish; o'quv maydonini tejash; talabalar bilimini nazorat qilishni avtomatlashtirish; talabalar safini kengaytirish va yanada moslashuvchan va qulay ta'lim berish. Fanning zamonaviy o'quv-uslubiy majmuasi majburiy va an'anaviy talablar bilan bir qatorda nazariy materiallarni mustaqil o'rganishni, bilimlarni har tomonlama nazorat qilishni (o'zini o'zi boshqarish, joriy nazorat, oraliq attestatsiya), mashg'ulotlarni metodik ta'minlashni, qo'shimcha axborot ta'minotini (qo'shimcha o'quv va axborot ma'lumotnomalari) ta'minlashi kerak. ... Shuning uchun elektron o'quv materiallarida elektron ta'lim hujjatlari to'plami (o'quv kursining mazmuni va mazmuni, ish dasturi va o'quv jadvali, ko'rsatmalar); elektron o'quv nashrlari (darsliklar, o'quv qo'llanmalar, virtual laboratoriya ustaxonalari, test to'plamlari va bilimlarni nazorat qilish dasturlari); o'quv ma'lumotnomasi va o'quv bibliografik elektron nashrlari.
Elektron o'quv-uslubiy majmuani tashkil qilishda asosiy qiyinchilik elektron o'quv materiallari - elektron ta'lim resurslarini (EER) ishlab chiqishdir, ammo bunday EMCning texnologik va didaktik imkoniyatlari beqiyos darajada kengroq. Bu o'rganilayotgan materialni talabaning bilim darajasiga va talabaning shaxsiy ehtiyojlari uchun moslashtirish va kompyuter orqali vizuallashtirish. ta'lim to'g'risidagi ma'lumotlar o'rganilayotgan ob'ekt, jarayon va o'rnatilgan bilimlarni o'zlashtirishni avtomatlashtirilgan boshqarish, talabalar va majmua elementlari o'rtasidagi interaktiv o'zaro ta'sir va to'liq hajmli multimedia dizayni va boshqalar.
Shunday qilib, zamonaviy universitetning o'quv jarayonida elektron o'quv-uslubiy majmualardan foydalanilganda, talabalar intellektini rivojlantirishga, bilimlarni mustaqil ravishda chiqarib olish va namoyish etishga, ma'lumot ishlab chiqarishga yo'naltirilgan usullarni yaratish bilan bir qatorda o'quv jarayonini intensivlashtirish uchun zarur shartlar yaratiladi. Zamonaviyni yaratish va amalda qo'llashning asosiy omili oliy ma'lumot elektron o'quv-uslubiy majmualar o'qituvchining AKT salohiyatining ancha yuqori darajasi maktab... O'qituvchining AKT kompetentsiyasi tarkibida ikkita jihatni ajratish mumkin: asosiy AKT kompetensiyasi va mavzuga yo'naltirilgan AKT kompetentsiyasi. O'qituvchining kasbiy faoliyatida AKTni muntazam ravishda qo'llash bu asosiy AKTni rivojlantirish, takomillashtirish, chuqurlashtirish tizimidir - bu o'qituvchining malakasini, uni hal qilishga imkon beradigan bilim, ko'nikma va tajribaning o'zgarmasidir. ta'lim maqsadlari, AKT yordamida va, albatta, ixtisoslashtirilgan texnologiyalar va resurslarni rivojlantirish va ularni joriy etishni o'z ichiga olgan mavzuga yo'naltirilgan narsaga aylantiriladi. ta'lim sohasi ta'lim intizomi.
Bunday tizimning zarur va ajralmas elementi AKT sohasidagi malaka oshirish ekanligi aniq. Bunday tizimning integral sifati va shu bilan birga uning tizim sifatida tashxis qo'yilgan natijasi - bu axborot-pedagogik muhit, uning sifat tarkibi, vaqt o'tishi bilan barqarorlik darajasi. O'qituvchining AKT vakolatlari ro'yxatini belgilab, biz nafaqat o'z faoliyatida AKT dan foydalanishga, balki shu asosda yangi, ilmiy jihatdan qo'llab-quvvatlanadigan, samarali amaliyotlarni (yoki amaliyotga yo'naltirilgan, metodik asoslangan aniq echimlarni yaratishga tayyor va qodir) o'qituvchi haqida gaplashamiz. ).
Universitetning o'quv jarayoniga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish muammosini hal qilish uchun Mari davlat universiteti huzuridagi Mari mintaqaviy kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash markazi tomonidan "Universitetning o'quv jarayonida elektron o'quv-uslubiy majmualarni yaratish va joriy etish texnologiyasi" malaka oshirish dasturi ishlab chiqilgan va amalga oshirilmoqda. Dasturni qo'llab-quvvatlash uchun shu nomdagi elektron ta'lim resursi - malaka oshirish dasturining elektron o'quv-uslubiy majmuasi yaratildi. "Universitetning o'quv jarayonida elektron o'quv-uslubiy majmualarni yaratish va amalga oshirish texnologiyasi" Elektron o'quv-uslubiy majmuaning o'ziga xos xususiyati - majmuada turli xil ingl., Og'zaki, multimedia vositalaridan foydalanish orqali amalga oshiriladigan ta'limning interaktivligi. Interfaol animatsiya modeli ilmiy tushunchalar va naqshlarni o'zlashtirishni ta'minlaydigan muammoli ta'lim metodikasidan foydalanishga imkon beradi. shaxsiy tajriba model bilan o'zaro bog'liqlik.
Elektron o'quv-uslubiy majmua yaratishni o'rgatish usuli va u bilan keyingi ishlash murakkab jarayon bo'lib, hattoki texnologik jihatdan biron bir ma'lumotnoma yoki shablon shakllaridan foydalanish mumkin emas, agar yaratilgan Elektron o'quv-uslubiy majmua tuzilishi birinchi navbatda predmet sohasining o'ziga xos xususiyatlari bilan belgilansagina. O'qituvchining o'zi o'z majmuasida o'quv materialini tanlaydi va tuzadi, interaktivlik darajasini, nazariy materialni o'rganish mustaqilligi darajasini, bilimlarni nazorat qilish turlari va shakllarini, mashg'ulotlarni metodik ta'minlash chuqurligini va boshqalarni belgilaydi. Tizimli yondashuv ushbu ilg'or malaka oshirish dasturini amalga oshirish metodologiyasini yaratishda juda muhimdir bosqichma-bosqich shakllanish bilim, ko'nikma va tajriba, dastlab elektron o'quv-uslubiy majmua bilan ishlash, so'ngra loyiha metodikasi asosida o'qitiladigan fan uchun Elektron o'quv-uslubiy majmua yaratish.

Xulosa.
Xulosa qilib aytganda, hozirgi zamon har bir insonni axborot texnologiyalaridan mustaqil foydalanishni talab qiladi. Chunki insonning faoliyati borgan sari uning axborotlashganidan, qolaversa, axborotni samarali ishlatishidan bog`liq bo`lib qolmoqda. Istalgan soha mutaxassisi ma’lumotlar to`plamida to`g`ri yo‘nalish olishi uchun, u kompyuterlar va telekommunikatsiya vositalari orqali axborotlarni to`plash, saqlash, qayta ishlash hamda qo`llashni bilishi shart.
Shu boisdan oliy o‘quv yurti talabalari, akademik litsey, kasb-hunar kollejlari, umumiy o‘rta maktab o‘quvchilarini kompyuter grafikasi faniga qiziqtirish orqali zamonaviy dasturlash tillarini o‘rgatish oson kechadi. Bu orqali o‘quvchi yoshlar dasturlash muhitida ishlash va mustaqil dastur tuzish, mamlakatimizning turli sohalari uchun ilovalar yaratish, zamonaviy axborot texnologiyalari vositalaridan foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirishga va ularning amaliy ishlarida yangi qirralarning ochilishiga zamin hozirlaydi. Bugungi hayotimizning har bir jabhasi, har bir soha va barcha faoliyat turlari bevosita axborot texnologiyalari bilan bevosita bog‘liqdir. SHunday ekan, axborot texnologiyalarni yaratish va ularni boshqarishga oid bilim, ko‘nikma va layoqatning har bir insonda shakllanishi fundamental ahamiyat kasb etadi. Ta’lim tizimini axborotlashtirish – texnologik va ijtimoiy bilimlarni uzatish jarayonini tezlashtirish, zamonaviy axborot texnologiyalari yordamida o‘qitish va o‘qish sifatini oshirish bilan birga insonni turli ijtimoiy muhitga moslashuvini osonlashtirish imkoniyatlarini yaratadi. Aynan shu sabab ta’lim mazmunini, fanlardan Davlat ta’lim standartlarni, o‘quv dasturlarni takomillashtirish – informatika va axborot texnologiyalari faniga oid kompetentlilikni (AKT­ kompetentlilikni) kiritishni taqozo etadi. Kompetensiya – ko‘zlangan natijalarga erishish uchun bilim, ko‘nikma va malakalarni qo‘llay olish qobiliyatini namoyish etishni bildiradi. AKT kompetentlilik- insonlar uchun muhim kompetensiya hisoblanib, kompьyuter, telekommunikatsiya vositalari va Internet imkoniyatlaridan foydalangan holda turli muammo va masalalarni hal etishda namoyon bo‘ladi