Mundarija kirish i-bob. O‘yinli texnologiyalar va ularning turlari

For...to...do	While...do
Repeat...Until
… var x,y:integer; begin y:=0; for x:=1 to 100 do y:=y+x; label1.Caption:= Inttostr(y); end; end.	… var x,y: integer; begin x:=1; y:=0; while (x<=100) do begin y:=y+ x; x:=x+1; end; label1.Caption:= Inttostr(y); end; end.	… var x,y: integer; begin x:=1; y:=0; repeat y:=y+x; x:=x+1; until (x>100); label1.Caption:=Inttostr(y); end; end.

Dasturning xatosini topishda “Muammoli vaziyat” dasturining maqsadi o`quvchi (yoki talaba) larga o`quv predmetining mavzusidan kelib chiqqan turli muammoli masala yoki vaziyatlarning yechimini to`g`ri topishlariga o`rgatish, ularda muammoning mohiyatini aniqlash bo`yicha malakalarni shakllantirish, muammoni yechishning ba`zi usullari bilan tanishtirish va muammoni kelib chiqish sabablarini va muammoni yechishdagi hatti-harakatlarni to`g`ri o`rgatish hisoblanadi.
Muammolar qachon yuzaga kelishi mumkin va bu muammolarning yechish usullarini o`rganish davomida o`quvchida turli xil g`oyalar, takliflar paydo bo`lishi mumkin. Bu darsning yanada qizishiga olib keladi.

Muommoli vaziyat	Vaziyatning sabablari	Vaziyatdan chiqib ketish usullari
Dastur xato natija bermoqda	Dastur algoritimi xato Amal xato yozilgan Boshlang‘ich ma’lumot xato O‘zgarivchilarni tipi xato	Dastur algoritimini qaytadan tuzish Amallarni tekshirish Dasturni testlash

1-bosqichda har bir talaba stolda turgan bo‘sh kartochkalardan olib o‘z guruhi nomiga mos operator yordamida tuzilgan dasturni ko‘k rangli ruchkada ataylab 5 tadan xato qilib ko‘chirishini, kartochkada aylana ichiga xatolari sonini yozib qo‘yishini va kartochkalarni stol o‘rtasiga yig‘ib qo‘yishini ta’kidlaydi. Buning uchun ularga 5 daqiqa vaqt ajratiladi. O‘qituvchi to‘g‘ri dasturni talabalar daftarlariga ko‘chirib olmasliklarni nazorat qilishi shart. Vaqt tugashi bilan o‘qituvchi ekrandagi dasturni o‘chiradi va 1- guruh kartochkalarni 2-guruhga, 2-guruh kartochkalarni 3-guruhga, 3-guruh kartochkalarni 1-guruhga almashtiradi. 2-bosqichda talabalar almashtirilgan kartochkalardan bittasini oladi va orqasiga o‘z ismi-sharifini yozib qo‘yadi. O‘qituvchi 5 daqiqada talabalar aylana ichida ko‘rsatilgan sondagi xatolikni topib uni qora rangli ruchka bilan to‘g‘irlab chiqishlarini va shu rangli ruchkada o‘z ismi-familiyasini kartochka orqasiga yozib qo‘yishini ta’kidlaydi. 3-bosqichda vaqt tugashi bilan kartochkalar yig‘ib olinadi va hato qilib ko‘chirgan talabalarga, ya’ni o‘z egalariga qaytariladi. Ular dasturning to‘g‘irlangan xatolarni tekshirib chiqadi va topilmagan xatoni yashil rangli ruchka bilan to‘g‘irlaydi va shu rangli ruchkada o‘z ismi-familiyasini kartochka orqasiga yozib qo‘yadi. 4-bosqichda kartochkalar yana yig‘ib olinadi va 1- guruh kartochkalarni 3-guruhga, 2-guruh kartochkalarni 1-guruhga, 3-guruh kartochkalarni 2-guruhga almashtiradi. Shunda avvalgi kombinasiya qaytarilmaydi. Ekranga to‘g‘ri dastur matni chiqariladi va har bir talaba o‘ziga tushgan kartochkadagi dasturni ekrandagi dastur bilan solishtiradi va xatosi bo‘lsa uni qizil rangli ruchka bilan to‘g‘irlab chiqadi.

2-bosqichda qora rangda ismi-sharifi yozilgan talaba mos ravishda 5(4,3,2,1) ta xatoning to‘g‘irlagan bo‘lsa 5(4,3,2,1) ball bilan baholanadi. 3-bosqichda yashil rangda ismi-sharifi yozilgan talaba xatolarning birortasini to‘g‘irlagan bo‘lsa va unga qizil rangli ruchka bilan hech qanday o‘zgartirish kiritilmagan bo‘lsa bu talabaga qo‘shimcha rag‘batlantiruvchi 1 ball beriladi. O‘yin so‘ngida o‘qituvchi kartochkalarni yig‘ib oladi, talabalarning yo‘l qo‘yilgan xatolari tushuntiradi va natijani e’lon qiladi. Talabalar bilimi baholanadi, faol ishtirokchilar rag‘batlantiriladi va uyga vazifa beriladi.
Xulosa qilib, o‘yin texnologiyalardan foydalanib mashg‘ulotlarni olib borishni faol o‘qitish shakllaridan biri deb qarash mumkin. Bunday darslar o‘qituvchi va talabalarning ijodiy yondashuvini, talabalarning faol bilish faoliyati jarayonida malakalarni o‘zlashtirishlarini, o‘zining kelajakdagi pedagogik faoliyatida o‘yinli texnologiyalaridan foydalanish ko‘nikma va malakalarini shakllantirishni ko‘zda tutadi. O‘yinli texnologiyalardan foydalanib mashg‘ulotni tashkil etish va o‘tkazish o‘rganilayotgan materialga doir atamalarni mukammal tushunishda va eslab qolishda stimul bo‘lib hisoblanadi. O‘yinli texnologiyalar natijasida talabalarning bilish faoliyati rivojlanadi, o‘quv materialini o‘rganishga qiziqishi uyg‘onadi, olgan bilimlarini mustahkamlaydi. Bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri aynan yosh avlodni mustaqil va erkin fikrlashga o‘rgatishdan iborat.