Muomala ikki yoki undan ortiq odamlarning oʼzaro bir-biriga taʼsir etishi

1. 
   Glossariy:
   

2. 
   Ijtimoiy psixologiya – psixologiya fanining oʼziga xos maxsus tarmogʼi boʼlib, unda psixik va jamiyat taraqqiyoti qonunlari oʼrganiladi.
   
3. 
   Sotsiologiya – jamiyatda yuz beradigan turli-voqea-xodisalarni va oʼzaro munosabatlarni oʼrganishga qaratilgan fan.
   
4. 
   Shaxs ijtimoiylashuvi - inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot - faoliyat jarayonida uni faol tarzda oʼzlashtirish jarayonidir.
   
5. 
   Ijtimoiy tasavvurlar – shaxsga jamiyat orqali taʼsir etgan narsa va xodisalarning yaqqol obrazi.
   
6. 
   Muomala – ikki yoki undan ortiq odamlarning oʼzaro bir-biriga taʼsir etishi.
   
7. 
   Boshqaruv – shaxs va jamiyat munosabatlarida ijtimoiy, individual munosabatlarni oʼrnatish ga qaratilgan jarayon.
   
8. 
   Oila – turmush qurish, qarindosh-urugʼchilik asosidagi kichik guruh.
   
9. 
   Ijtimoiy psixologik eksperiment – asosiy metodlardan biri boʼlib, oʼzgaruvchan mustaqil turli xolat va jarayonlarning boshqa nomustaqil xolat va jarayonlarga taʼsir etishdagi aniq maʼlumotlariga tayanadi.
   
10. 
    Soʼrov – asosiy metodlardan biri boʼlib, nutq muloqoti yordamida bevosita yoki bavosita maʼlumot olinadi.
    
11. 
    Аnketa – metodlardan biri boʼlib, respondent toʼgʼrisida aniq koʼzlangan maʼlumotlarni yigʼish maqsadida qoʼllaniladi.
    
12. 
    Kontent-analiz – tekshirilayotgan matnda soʼz, ibora, abzatslarni maʼno-mohiyatini takrorlanish darajasiga qarab tahlil etish usuli.
    
13. 
    Kuzatish – sinaluvchini aniq maqsad, faoliyat, vaqt, guruh bilan bogʼliq ravishda tekshirish, oʼrganish, maʼlumotlar toʼplash metodi.
    
14. 
    Test – sinaluvchini tekshirish jarayonida maxus qoʼllaniladigan metodlardan biri boʼlib, bu metod orqali aniq bir psixologik xususiyat aniqlanadi.
    
15. 
    Kommunikativ – shaxslararo munosabatlarda maʼlumot, axborot, gʼoyalar almashinuvi jarayoni.
    
16. 
    Interaktiv – shaxslararo munosabatlarda bir-biriga xulq-atvor taʼsir koʼrsatish jarayoni.
    
17. 
    Pertseptiv tomon – shaxslararo munosabatlarda tushunish, his etish, idrok etishga qaratilgan jarayon.
    
18. 
    Bosqichlar – muloqotda mavjud boʼlgan shaxsning oʼzi bilan, boshqalar bilan va avlodlar orasida kechadigan jarayoni.
    
19. 
    Shakllar – bevosita va bavosita tur boʼlib, yuzma-yuz yoki vosita orqali amalga oshishi koʼzda tutiladi.
    
20. 
    Verbal – ogʼzaki ifodalangan nutq.
    
21. 
    Noverbal - nutqsiz ifodalangan xarakat, mimika, xolatlarning boshqa shaxsga yoʼnaltirilishi.
    
22. 
    Kommunikativ – shaxslararo munosabatlarda biror maʼlumotning yetkazilishiga qaratilgan tomoni.
    
23. 
    Pertseptiv – shaxslararo munosabatlarda biror vaziyatni, xolatni tushunish, xis etishga qaratilgan tomoni.
    
24. 
    Interaktiv – shaxslararo munosabatlarda bir-biriga taʼsir etishga qaratilgan tomoni boʼib, bunda shaxsning ijtimoiy mavqei, roli muhim omil sifatida kuzatiladi.
    
25. 
    Gurux – odamlarning birgalikdagi faoliyat mazmuni yoki muloqotda boʼlish xarakteri kabi qator belgilariga asoslangan ijtimoiy jamoa.
    
26. 
    Rasmiy – odamlarning birgalikdagi faoliyatlarida, ijtimoiy rollar taqsimotida mavqe, martabaning inobatga olinishi
    
27. 
    Norasmiy – odamlarning birgalikdagi muloqot va faoliyatlarida ular orasidagi munosabatlarning oʼzaro ishonch, bir xil qarash va maqsadlarning koʼzda tutilishi.
    
28. 
    Real – birgalikdagi faoliyat jarayonida bevosita muloqot amalga oshishi imkoniyati.
    
29. 
    Shartli – odamlarning turli belgi, faoliyat shakllariga koʼra biror guruhga taalluqli deb qarash.
    
30. 
    Gurux – odamlarning birgalikdagi faoliyat mazmuni yoki muloqotda boʼlish xarakteri kabi qator belgilariga asoslangan ijtimoiy jamoa.
    
31. 
    Rasmiy – odamlarning birgalikdagi faoliyatlarida, ijtimoiy rollar taqsimotida mavqe, martabaning inobatga olinishi
    
32. 
    Norasmiy – odamlarning birgalikdagi muloqot va faoliyatlarida ular orasidagi munosabatlarning oʼzaro ishonch, bir xil qarash va maqsadlarning koʼzda tutilishi.
    
33. 
    Real – birgalikdagi faoliyat jarayonida bevosita muloqot amalga oshishi imkoniyati.
    
34. 
    Shartli – odamlarning turli belgi, faoliyat shakllariga koʼra biror guruhga taalluqli deb qarash.
    
35. 
    Referent gurux – jamoa yoki guruh orasida oʼz taʼsiriga ega shaxs yoki guruxning mavjud boʼlishi.
    
36. 
    Negativizm - individning har qanday sharoiitda ham guruh fikriga qarshi turishi va oʼzicha mustaqil fikr, mavqeni namoyon qilishi.
    
37. 
    Uyushganlik - guruh aʼzolarining bir-birlarini yaxshi bilishlari, bir-birlarining dunyoqarashlari, hayotiy printsiplari, qadriyatlarini anglashlari.
    
38. 
    Shakllanganlik - odamlarning nima uchun jamoalarda ishlashi, odamlar ichida boʼlishi bilan bogʼliq psixologik jarayon.
    
39. 
    Ijtimoiy ustanovka - shaxsning atrof muhitida sodir boʼlayotgan ijtimoiy hodisalarni, obʼektlarni, ijtimoiy guruhlarni maʼlum tarzda idrok etish, qabul qilish va ular bilan munosabatlar oʼrnatishga ruhiy ichki hozirligi.
    
40. 
    Mobil - shaxsning bir faoliyat turidan boshqasiga oʼtish va moslashish imkoniyatining yuqori darajada kuzatilishi.
    
41. 
    Rigid – shaxsning bir faoliyat turidan boshqasiga oʼtish va moslashish imkoniyatining past darajada kuzatilishi.
    
42. 
    Introvert - shaxsning xar qanday sharoit va xolatlarida oʼz ichida kechayotgan fikrlarini bayon etish ehtiyojining nihoyatda pastligi.
    
43. 
    Ekstrovert – shaxsning xar qanday sharoit va xolatlarida oʼz ichida kechayotgan fikrlarini bayon etish ehtiyojining yuqoriligi.
    
44. 
    Dominant – boshqalar bilan muomala va munosabat oʼrnatishda oʼz fikrini oʼtkazish xislatining yorqin namoyon boʼlishi.
    
45. 
    Tobe – muloqot va boshqa jarayonlarda shaxsda koʼnikuvchanlik, boshqa kishilarga bogʼliqlik, fikriga boʼysunish xususiyatlarining tarkib topishi.
    
46. 
    Ijtimoiylashuv - inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot - faoliyat jarayonida uni faol tarzda oʼzlashtirish jarayoni.
    
47. 
    Psixologik maslahat - shaxsning turli darajadagi oʼz muammolarini yakka tartibda psixolog bilan tahlil etishiga qaratilgan psixologik xizmat turi.
    
48. 
    Sanoat psixologiyasi – sanoat va ishlab chiqarishda turli yuzaga keladigan muammo va xolatlarni psixologik va ijtimoiy omillarini tahlil qilib olishga qaratilgan xizmatlari turi.
    
49. 
    Taʼlim maskanlari psixodiagnostikasi – shaxsni taʼlim tizimda qobiliyati, iqtidori, isteʼdodini aniqlab olish maqsadida olib boriladigan psixologik xizmat turi.
    
50. 
    Ijtimoiy psixologiya – psixologiyaning shunday sohasiki, bunda psixik va jamiyat taraqqiyoti konunlari shaxs xulq-atvorida aks etishi oʼrganiladi.
    
51. 
    Metodologiya – tadqiqot, tekshirish usuli boʼlib, bilishning nazariy va amaliy oʼzlashtirish usullari yigʼindisidir.
    
52. 
    Shaxs ijtimoiylashuvi - inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot - faoliyat jarayonida uni faol tarzda oʼzlashtirish jarayonidir.
    
53. 
    Ijtimoiy tasavvurlar – shaxsga jamiyat orqali taʼsir etgan narsa va xodisalarning yaqqol obrazi.
    
54. 
    Ilmiy taxmin – tekshirish va tadqiqot olib borish maqsadida ilgaridan kutilishi mumkin boʼlgan xolatning bashorat qilinishi.
    
55. 
    Аvtoritar – ijtimoiy munosabatlarni oʼrnatish va tashkil etishda rahbar shaxsining faqat oʼz fikri va qarashlariga suyanishi va amal qilishi.
    
56. 
    Demokratik - ijtimoiy munosabatlarni oʼrnatish va tashkil etishda rahbar shaxsining jamoa fikri va qarashlarini ham inobtga olishi.
    
57. 
    Liberal - ijtimoiy munosabatlarni oʼrnatish va tashkil etishda rahbar shaxsining befarqlik munosabatlarini namoyon etishi.
    
58. 
    Raxbarlik – boshqaruvda rasman vakolatlarning shaxsga berilganligi.
    
59. 
    Liderlik – jamoa orasida turli vaziyatlar taʼsirida yuzaga keladigan rahbarlik, lekin bu rahbarda rasmiy vakolat tizimi mavjud emas.