Murakkab uglevodlar murakkab tarvaqaylab tuzilishga EGA (polisakkaridlar). Ular inson oshqozon-ichak traktida hazm bo'ladigan va hazm bo'lmaydigan bo'linadi


Download 3.97 Kb.
Sana18.06.2023
Hajmi3.97 Kb.
#1597254
Bog'liq
TEXNOLOGIYA


Murakkab uglevodlar murakkab tarvaqaylab tuzilishga ega (polisakkaridlar). Ular inson oshqozon-ichak traktida hazm bo'ladigan va hazm bo'lmaydigan bo'linadi. Birinchisiga kraxmal va glikogen, ikkinchisiga sellyuloza (boshqa yo'l bilan-tola, xun tolasi) va pektin moddalari odamlar uchun eng muhim bo'lgan turli xil birikmalar kiradi.
Hazm bo'ladigan polisakkaridlar avval oddiy uglevodlarga bo'linadi va keyin energiyaga aylanadi. Ularni parchalash jarayoni 4 soatgacha davom etishi mumkin, shuning uchun bu uglevodlar "sekin"deb nomlanadi. Ular har qanday faoliyatni amalga oshirish uchun uzoq muddatli energiya manbalari, masalan, professional tennischilar o'yin oldidan makaron iste'mol qilishadi. Kraxmal oziq-ovqat bilan iste'mol qilinadigan uglevodlarning 80 foizini (don, makaron, non, kartoshka idishlari bilan birga) tashkil qiladi. Bu uzoq vaqt davomida to'yinganlik hissi bilan ta'minlaydi. Glikogenning ozuqaviy qiymati unchalik katta emas-jigar, go'sht va baliq tarkibida 10-15 g dan ko'p bo'lmagan glikogen parhez bilan ta'minlanadi. Go'sht pishganda glikogen sut kislotasiga aylanadi
Hazm bo'lmaydigan polisakkaridlar (tsellyuloza va pektin moddalari) xun tolasi bo'lib, ovqat hazm qilishga yordam beradi (ichak harakatini rag'batlantiradi, najas hosil bo'lishiga va ichak orqali harakatlanishiga yordam beradi), shuningdek foydali ichak mikroflorasi uchun ovqatlanish manbai bo'lib xizmat qiladi.
Polisakkaridlardan tashqari, oligosakkaridlar ham murakkab uglevodlarga kiradi. Oligosakkaridlarning eng qimmati oligofruktozdir. Polisakkarid inulin singari, oligofruktoza ham tegishli fermentlarning etishmasligi tufayli odamning ingichka ichaklarida deyarli parchalanmaydi. Shu sababli, ular xun tolasining xususiyatlariga ega va yo'g'on ichakning normal mikroflorasi hayotida muhim rol o'ynaydi, bu ularni prebiyotiklarga — deyarli o'zgarmagan holda foydali ichak mikroflorasining tanlab o'sishini ta'minlaydigan moddalarga kiritish imkonini beradi. Ichak peristaltikasini va mikrofloraning tarkibini yaxshilash bilan bir qatorda inulin va oligofruktoza immunitetni mustahkamlaydi,kaltsiy va magniyning so'rilishini yaxshilaydi, xolesterin, qon triglitseridlarini kamaytiradi, shuningdek ichak saratoni rivojlanish xavfini kamaytiradi. Ikkala uglevod ham past kaloriya tarkibiga ega: inulin — 1 kal/g, oligofruktoza — 1,5 kal/g. sanoat miqyosida inulin va oligofruktoza hindibo ildizidan olinadi
Download 3.97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling