Mustaqil ish Idela gaz qonunlari,Barometrik formula,Bolsman taqsimoti Reja: Idela gaz qonunlari

Barometrik formula - ogʻirlik kuchi maydonidagi gaz (atmosfera) bosimining balandlikka qarab oʻzgarishini ifodalaydigan formula. Hamma balandliklarda temperatura birday hisoblanganda (izotermik hol): bunda: r — gaz bosimi, s — gazning molekulyar ogʻirligi, R — gaz doimiysi, g — ogʻirlik kuchi tezlanishi, T — mutloq temperatura. Barometrik formula balandlik ortib borgan sari gaz (atmosfera) bosimining kamayib borishini koʻrsatadi. Balandlik katta boʻlsa, temperaturani oʻzgarmas deb belgilaydi. Atmosferaning ayrim qatlamlarida temperatura A balandlikka qarab chiziqli oʻzgaradi.
Agar dh yupka bulsa  ni uzgarmas deb xisoblash mumkin. H balandlikdagi
R bosim dh soxadan yukoridagi katlamlarning ogirligi tufayli yuzaga keladi.
Bu Barometrik formuladir. Er sirtidan boshlab balandlikni aniklovchi asbob Altmetr deyiladi. Oxirgi formuladan kurinadiki, gaz kancha ogir bulsa (M> ) balandlik ortishi bilan bosim shuncha tez kamayadi. Shuning uchun atmosferani yukori kismida engil gazlar kup buladi.
Biz Barometrik formulani chikarishda xavo xaroratini uzgarmaydi deb xisobladik. Aslida balandlik ortishi bilan T ozayadi.
Unga tuzatma kiritib turli balandliklar xakida ma’lumot olinadi. Barometrik formuladan foydalanib xavo (gaz) molekulalarnini balandlik buyicha taksimlanishini topish mumkin. Undan kurinadiki, Tq const bulganda kaerda molekulalarning potentsial energiyasi oz bulsa usha erda gaz zichligi kup buladi.

BOLSMAN TAQSIMOTI
Tashqi kuchlar bo`lmaganda gaz molekulalarining muvozanat holatidagi konsentrasiyasi hamma yerda birday bo`ladi. Biroq kuch maydonlari bo`lganida bunday bo`lmaydi. Masalan, og`irlik kuchi maydonida joylashgan ideal gazning konsentrasiyasi balandlik ortishi bilan quyidagi qonun asosida kamayib boradi:
(1)
bu yerda n va n<sub>0</sub> - oralaridagi masofa farqi x ga teng bo`lgan nuqtalardagi hajm birligidagi molekulalar soni, -kattalik molekulaning x balandlikdagi potensial energiyasini bildiradi. Agar og`irlik kuchi o`rnida biror boshqa kuch ta`sir qilsa ham molekulalarning potensial energiya bo`yicha taqsimlanish xarakteri o`zgarmaydi.
Agar gaz yoki o`zini gazga o`xshab tutuvchi har qanday zarrachalar qandaydir kuch maydonida bo`lib, shu tufayli uning zarralari biror potensial energiyaga ega bo`lsa, u holda berilgan U potensial energiyali zarralar soni quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Issiqlik muvozanati sharoitida U potensial energiyali zarralar sonini topishga imkon beruvchi bu ifodaga Bolsman taqsimoti deb ataladi.