Mustaqil ish mavzusu: Ijtimoiy psixologiyaning tadqiqot metodlari va “Men” konsepsiyasi Reja

Mustaqil ish mavzusu: Ijtimoiy psixologiyaning tadqiqot metodlari va “Men” konsepsiyasi
Reja:

1. 
   Shaxsning shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar.
   
2. 
   Ijtimoiy psixologiyaning tadqiqot metodlari.
   
3. 
   “Esse” yozish.
   

Shaxsning shakllanishida irsiyatning roli.	Shaxsning shakllanishida ijtimoiy muhitning o‘rni.	Shaxsning shakllanishida ta’lim-tarbiyaning o’rni.
1) Ota-onalarimizdan shakl-shamoyillarning o’tishi o’xshashlik: yuz ko’rinishi, ko’z, qosh, ovozning mayinligi va boshqalar. 2) asab tizimi shakillanishi 3) miya va xis tuyg‘u organlari 4) nerv faoliyatini rivojlantiradigan nerv xususiyatlari  5) qomat tuzilishi	1) Oila-jamiyatning eng kichik yacheykasi-biz insonlar eng avvalo oilada shakllanamiz. 2) maktab tarbiya o`chog`i bolaning eng ko`p umri aynan maktabda utadi 3) Atrof -muhit  4) mehnat jamoasi 5) oliy tali`lm muassasi 6) sport klublari	1) Inson shaxs bo’lib yetilmog’i uchun ta’lim-tarbiya olmog’i tarbiya dastavval oilada ta’lim jarrayoni MTT da olinadi. 2) oila ota ona tomonidan beriladigan tarbiya 3) maktab o`qituvchilari va sinfdoshlar tomonidan olinadigan 4) sport to`garaklari tomonidan olinadigan ruxiy va jismoniy tarbiya 5) qilingan xattolar ustidan olingan tarbiya

T-chizma grafik organayzeri

Ijtimoiy psixologiya fanining ilmiy tadqiqot metodlarini muammoli masalalarni aniqlash va yechim topishdagi afzalliklari va kamchiliklari

1. 
   Kuzatish metodi
   

Kuzatish metodining afzalligi

Kuzatish metodining kamchiliklari

1. Psixologiyadagi metodlari orasida eng asosiy metodlardan biri sanaladi. Kuzatish orqali shaxsni diqqati, his-tuyg’ulari o’rganiladi. 2. O'rganilayotgan hodisaning tafsilotlarini, uning ko'p qirraliligini tasvirlash imkonini beradi. 3. Respondentlarning dastlabki yoki retrospektiv mulohazalari asosida tuzilgan birlamchi sotsiologik ma’lumotlarni yig‘ishning boshqa usullaridan farqli o‘laroq, hodisa va inson xatti-harakatlarining elementlarini ular sodir bo‘lish vaqtida qayd etish imkonini beradi. 4. Vositachi aloqalar mavjud emas, tadqiqotchi va o'rganilayotgan ob'ekt o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri aloqa mavjud bo'lib, bu muayyan ijtimoiy vaziyatlarda odamlarning harakatlari, ya'ni ijtimoiy faktlar haqida ishonchli, ob'ektiv va tezkor ma'lumot olish imkonini beradi. 5. Muayyan vaziyatlarda kuzatilgan xulq-atvor yoki har qanday harakatning ma'nosini to'liqroq va to'g'ri tushunishga, ularning sodir bo'layotgan voqealarga munosabati mohiyatini tushunishga yordam beradi 6. Tadqiqotchi ma'lum darajada tadqiqot ob'ektiga bog'liq emas, ya'ni u kuzatilayotganning nafaqat qobiliyati, balki gapirish istagidan qat'iy nazar faktlarni to'plashi mumkin.

1. Inson turli vaziyatlarda o’zini bir hil boshqara olmaydi shuning uchun bu metodning ilmiy ahamiyati unchalik katta emas. 2. Katta populyatsiyalarni kuzatishda kamdan-kam foydalanish mumkin. 3. Kuzatishning murakkabligi, ba'zan esa takrorlashning mumkin emasligi. 4. Kuzatishning murakkabligi, ba'zan esa takrorlashning mumkin emasligi. 5. Ko'pincha o'rganilayotgan hodisalarni aniqlash va tavsiflashda qiyinchiliklar, kuzatishdan keyin bu ishni bajarish zarurati paydo bo'ladi. 6. Xulq-atvorning maqsad va motivlari haqida ma'lumot olish imkoniyati cheklangan. 7. Faqat tadbir vaqtida o'tkazish imkoniyati. O'tmishni o'rganish uchun, masalan, 20-yillardagi ijtimoiy ishtiyoqning mohiyatini aniqlash uchun boshqa usullardan foydalanish kerak bo'ladi: hujjatlarni tahlil qilish, guvohlarning hikoyalari, kinoxronika, badiiy adabiyot. Shunday qilib, bu holda bilvosita kuzatish tahlil qilinadi. O'tmishdagi kuzatish tajribasi boshqa sotsiologik usullar yordamida tadqiqot ob'ektiga aylanadi. 8. Kuzatuvchini qiziqtirgan voqea sodir bo'lgan vaqtga ko'ra kuzatishni cheklash. 9. Yuqori mehnat intensivligi. Ko'pincha, birlamchi ma'lumotlarni to'plashda etarlicha yuqori malakaga ega bo'lgan ko'plab odamlar jalb qilinadi. 10. Kino-fototexnika, ovoz va videoyozuv vositalaridan foydalangan holda ommaviy kuzatish birlamchi sotsiologik ma’lumotlarni yig‘ishning eng qimmat usullaridan biridir. 11. Barcha ijtimoiy faktlar bevosita kuzatishga to‘g‘ri kelavermaydi, bir qator sohalar kuzatish yordamida o‘rganish uchun deyarli yoki to‘liq imkonsiz bo‘lib chiqadi (masalan, oilaviy va jinsiy munosabatlar, tanqidiy vaziyatlarda odamlarning xatti-harakati va boshqalar).

2) Eksperiment metodi

Eksperiment metodining afzalliklari	Eksperiment metodining kamchiliklari
1. Ushbu usul o'rganilayotgan o'zgaruvchilarni ajratishga va ularni o'rganish maqsadiga qarab o'zgartirishga imkon beradi. O'zgaruvchilarni bir-biriga qanday ta'sir qilishlarini o'rganish uchun birlashtirish mumkin 2. O'zgaruvchanlarni alohida-alohida o'rganish orqali to'g'ridan-to'g'ri aloqani osongina o'rnatish mumkin tadqiqotchi tomonidan kiritilgan harakatlar va olingan natijalar o'rtasida. 3. Har qanday mavzuga eksperimental usul orqali murojaat qilish mumkinSiz uni eksperimental dizaynga qanday kiritishni va tahlil qilinadigan o'zgaruvchilarni ajratib olishni bilishingiz kerak. 4.O'zgaruvchilar va eksperiment o'tkaziladigan kontekstni nazorat qilib, buni xohlagancha takrorlash va takrorlash mumkin. 5. Olingan natijalarning ishonchli bo'lishini ta'minlash, eksperimental tadqiqotlarni boshqa usullar bilan birlashtirish foydali bo'ladi.	1. Sevgi, baxt va boshqa mavhum g'oyalarni o'rganish qiyin. Ya'ni uzunlik, balandlik, harorat va boshqalar kabi o'zgaruvchilardan farqli o'laroq, masalan, hissiyotlarni aniq o'lchash mumkin emas. 2.Laboratoriyada vaziyatlar o'rganilayotgan maqsadga muvofiq yaratiladi. Ushbu holatlar juda boshqariladi va deyarli haqiqiy Bu esa Aristotelning mashhur fikrlarini qo‘llab-quvvatlayd 5. Ehtimol, tergovchining tarafkashligi yoki qasddan, natijalar gipotezani tasdiqlaydigan tarzda manipulyatsiya qilinadi va talqin etiladi tadqiqotda tekshirish uchun 6. Ilmiy izlanish ko'plab bosqichlarni talab qiladi. Dastlab siz o'rganish ob'ektini tanlashingiz kerak, keyin uning qanday o'zgaruvchanligini bilib olishingiz kerak, keyin siz eksperimental dizaynni ishlab chiqishingiz kerak va yana bir necha qadamlar mavjud. 7. Tarix davomida axloq qoidalarini buzish masalalariga to'xtalib o'tganliklari sababli tortishuvlarga sabab bo'lgan tajribalar bo'lgan. 8. Ko'p marotaba, eksperimental tadqiqotlar juda aniq jihatlar bilan bog'liq savollarga javob berishga qaratilgan. Haqiqiy vaziyat o'rganilmaganligi sababli, tabiatda ba'zi hodisalar nima uchun ro'y berayotgani to'g'risida ham aniq izoh olish mumkin emas.

3) Suhbat metodi

Suhbat metodining afzalliklari

Suhbat metodining kamchiliklari

1. A Turli odamlarni solishtirish imkoniyatini bering; Ushbu turdagi suhbatlar vaqt jihatidan ko'proq sig'imli, psixologning kamroq klinik tajribasiga tayanishi va mavzuga kutilmagan ta'sirni cheklashi mumkin. 2. B Muayyan suhbatdoshga e'tibor qaratiladi. Ko'p ma'lumotlarni nafaqat bevosita, balki bilvosita ham olish imkonini beradi. Suhbatdosh bilan aloqani saqlang, u kuchli psixoterapevtik tarkibga ega, muhim belgilarning namoyon bo'lishida yuqori spontanlikni ta'minlaydi. Bu kasbiy etuklikka va psixologning darajasiga, uning tajribasiga yuqori talablar bilan tavsiflanadi. 3. sub'ekt shaxsining tomonlarini bir vaqtning o'zida o'rganish imkoniyati 4. bir kishi va guruh haqida tezda ma'lumot to'plash qobiliyati; o'zgarishlar dinamikasini o'rganish maqsadida qayta o'tkazish imkoniyati.

1. A Ular mutlaqo tabiiy protsedura bo'lib ko'rinmaydi, ular zudlik bilan bog'lanadi va himoya mexanizmlarini harakatga keltiradi. 2. B Psixologning kasbiy etukligi va malakasiga nisbatan qo'llashdagi cheklovlar. 3. suhbat usuli quyidagicha: ob'ektivlikni buzish mumkin, tk. va suhbat uchun material tanlash, savollarni tayyorlash, mavzu bilan aloqa o'rnatish, suhbat mazmunini talqin qilish ko'p jihatdan tadqiqotchining shaxsiyati, mahorati va kasbiy tajribasiga bog'liq.

5) Sotsiometriya metodi

Sotsiometriya metodining afzalliklari	Sotsiometriya metodining kamchiliklari
A Sotsiometriya faqat guruh ichidagi hissiy imtiyozlarning rasmini aks ettiradi, bu munosabatlarning tuzilishini tasavvur qilish va etakchilik uslubi va umuman guruhning tashkiliy darajasi haqida taxmin qilish imkonini beradi.	A  sotsiometriya metodi mavjud munosabatlar strukturasining sabablarini aniqlash imkonini bermaydi. Shuning uchun ham sotsiometriyadan olingan ma’lumotlar kuzatish, suhbat, psixologik- pedagogik eksperiment natijalari bilan to‘ldirilishi lozim.

Rabinzon Kruzzo

Kinofilm, York shahrida yashovchi va uzoq dengizlarga sayohat qilishni orzu qilgan Robinzon Kruzoning xayoliy avtobiografiyasi sifatida yaratilgan. Otasining xohishiga qarshi, 1651-yilda u o‘z uyini tashlab, do‘sti bilan birinchi dengiz safariga jo‘naydi. Ushbu sayohat Angliya qirg‘og‘ida kema halokati bilan tugaydi, ammo bu halokat Kruzoni ko‘nglini dengizdan uza olmaydi va tez orada u savdo kemasida yana bir nechta sayohatni amalga oshiradi. Ushbu sayohatlaridan birida, uning Afrika sohilidagi kemasi berber qaroqchilari tomonidan qo‘lga olinadi va Kruzo qochib ketgunga qadar ikki yil davomida asirlikda qoladi. Robinzonni dengizda portugal kemasi qutqarib qoladi va ular bilan Braziliyaga borib, u yerda to‘rt yil davomida plantatsiyaga egalik qiladi. Tezroq boyib ketishni istab, 1659-yilda Robinzon qullar olib kelish uchun Afrikaga noqonuniy savdo missiyasida ishtirok etadi. Biroq kema bo‘ronga duch kelib, noma’lum orol qirg‘og‘ida sayozlikka o‘tirib qoladi. Kruzo butun kema ekipaji ichida yagona tirik qolgan inson edi... U yolg`iz kimsasis orolda uzi yashash uchun kurash olib boradi. Kruzo – har bir tomoshabinni o‘zini uni o‘rniga qo‘yib ko‘rishi mumkin bo‘lgan shaxsga aylandi. Shu orqali, Kruzo bizni uzoq orollarni va inson ruhiyatining yolg‘izligini ko‘rishga safarbar qiladi. Orol va Kruzo bir-biri bilan yashab, bir-biriga uyg‘unlik berilgan. Kinoda aynan shu yerda omon qolish uchun Kruzo faqatgina o‘ziga qaram bo‘lishi mumkinligini tushunadi. Bu orolda u baxtga erishganining isboti sifatida kemadagilarning ichida faqatgina o‘zi omon qolganini ko‘radi. ruzo orolda o‘zining muqaddas joyini topgan bo‘lsa-da, u ham odam, ya’ni ijtimoiy mavjudotdir, u ham ijtimoiy aloqaga muhtoj edi. U holatiga ko‘nikib, taqdirga tan bergan bo‘lsa-da, orolda ilk bor odam izlarini ko‘rib qolganida uning ichida yana o‘sha ijtimoiy muhitga intilish alanga olib ketadi. i. Xulosa qilib aytganda biz eng yomon vaziyatni boshdan kechirmagunimizcha mavqeimizni aslo ko‘rmaymiz va ega bo‘lgan ne’matlarimizni yo‘qotib qo‘ymagunimizcha hech qachon borini qadrlamaymiz . Bu esa Aristotelning mashhur fikrlarini qo‘llab-quvvatlayd. U aytgan ediki, “odam – ijtimoiy mavjudot, mutloq yolg‘izlikda yaxshi yashashi uchun u yoki hayvon yoki Xudo bo‘lishi kerak”.