Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot texnologiyalari Universiteti Samarqand filiali
“Telekammunikatsiya texnologiyalari va kasb ta’limi” fakulteti
“AKT” 21-01 guruh 1-bosqich talabasi Ishquvatov Sherbekning
Fizika fanidan
Mustaqil ishi
Mavzu: Katta adron koleyderi vaishlash pirinsipi.
Tekshirdi: Xujanova Dilafruz.
REJA:
1.Katta adron kollayderi.
2.Belarus va Rossiya olimlari va muhandislarining LHC ni yaratishga qo'shgan hissasi.
3.Kollayder yaratish g'oyasi qachon paydo bo'lgan?
Katta adron kollayderi yoki Katta adron toʻqnashtiruvchisi
Kollayderni qurishdan asosiy maqsad Higgs bozoni mavjud yoki emasligini aniqlashdir. Asosiy tajriba bunday oʻtkaziladi: har birining energiyasi 7 TeV boʻlgan protonlar yoki 574 Tev boʻlgan qoʻrgʻoshin yadrolari yorugʻlik tezligining 99.9999991%ida qarama-qarshi tomondan uchirilib, toʻqnashtiriladi. Toʻqnashuv natijasida ajralib chiqqan zarrachalar qayd etiladi va ular orasidan Higgs bozoni xususiyatlariga ega boʻlgani qidiriladi. Higgs bozoni mavjudligi hozirgi Standart Model nazariyasini toʻliq tasdiqlashi kerak (Standart Model gipoteza emas, zero boshqa tajribalar uning katta qismi toʻgʻriligini isbotlagan). Aks holda massaning qayerdan paydo boʻlishi haqida yangi faraz qurib, Standart Modelga oʻzgartirish kiritishga toʻgʻri keladi.
Umumiy qiymati taxminan € 3,2-6,4 milliard[1] boʻlgan bu loyihada 100 dan ortiq mamlakat olimlari, jumladan Oʻzbekiston fiziklari ham qatnashishadi.[2]
Katta adron kollayderi qayerda joylashgan?
2008 yilda CERN (Yevropa Kengashi yadroviy tadqiqotlar) Katta adron kollayderi deb nomlangan o‘ta kuchli zarracha tezlatgichini qurishni yakunladi. Ingliz tilida: LHC - Katta adron kollayderi. CERN 1955 yilda tashkil etilgan xalqaro hukumatlararo ilmiy tashkilotdir. Aslida, bu yuqori energiya, zarralar fizikasi va boshqa sohalardagi dunyodagi asosiy laboratoriyadir. quyosh energiyasi... Tashkilotga 20 ga yaqin davlat aʼzo.
Do'stlaringiz bilan baham: |
