Mustaqil ishi mavzu: Modellashtirilayotgan ob’ektni tasvirlash Reja: Modellashtirilgan ob'ekt Algoritmma va kodlash Ilmiy ijodlikni avtomatlashtirish mumkinmi? Xulosa Modellashtirilgan ob'ektning cheklangan holat mashinasining harakatini tahlil

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
AXBOROT TEXNOLOGILARI FAKULTETI
AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA TA’LIM
YO’NALISHI 4 – KURS 402 – GURUH TALABASI
QARSHIYEV JASURNING
MATEMATIK MODELLASHTIRISH ASOSLARI
FANIDAN
MUSTAQIL ISHI


Mavzu: Modellashtirilayotgan ob’ektni tasvirlash

Reja:

1. 
   Modellashtirilgan ob'ekt
   
2. 
   Algoritmma va kodlash
   
3. 
   Ilmiy ijodlikni avtomatlashtirish mumkinmi?
   

Xulosa


Modellashtirilgan ob'ektning cheklangan holat mashinasining harakatini tahlil qilish
Mil soat yo'nalishi bo'yicha aylanganda, mashinaning kirish qismida quyidagi kombinatsiyalar davriy ravishda qabul qilinadi:
{a = (0, 0) ® b = (1, 0) ® c = (1, 1) ® d = (0, 1)} ®
® {a = (0, 0) ® b = (1, 0) ® c = (1, 1) ® d = (0, 1)} ® ...
Agar avtomatning kirish qismidagi qiymatlarning (X  va X  ) o'zgarishi muntazam oraliqlarda sodir bo'lsa, u holda kirish koordinatalarining grafiklari rasmda ko'rsatilgan shaklga ega bo'ladi. 10 va rasm. 11 (boshlang'ich holat - a = (0, 0)).

9-rasm Aavtomatining grafigi

Guruch. 10.  Mil soat yo'nalishi bo'yicha aylanganda X (t) chizmasi

Guruch.  11. Mil soat yo'nalishi bo'yicha aylanganda X (t) grafigi

Shunga ko'ra, mil soat miliga teskari aylanganda, mashinaning kirishida quyidagi kombinatsiyalar davriy ravishda qabul qilinadi:
{a = (0, 0) ® d = (0, 1) ® c = (1, 1) ® b = (1, 0)} ®
® {a = (0, 0) ® d = (0, 1) ® c = (1, 1) ® b = (1, 0)} 
Algoritmma va kodlash
Kibernetika rivojlanishining hozirgi bosqichida inson aqliy faoliyatining turli sohalarini ularning algoritmik tavsifiga asoslangan avtomatlashtirish shakllari alohida ahamiyatga ega bo'ldi. Dastlab matematikada paydo bo'lgan algoritm tushunchasi hozirda ancha universal ma'noga ega bo'ldi. Algoritm - bu ma'lumotni bir ma'noda o'zgartirishni amalga oshirishga imkon beradigan har qanday chekli qoidalar tizimi ., umumlashgan harfiy shaklda berilgan. Alifbo ma'lumotlariga nisbatan "umumlashtirilgan" atamasining qo'shilishi, leksik ma'lumotlarni yozib olish uchun ishlatiladigan harflar, lotin yoki boshqa alifbolar haqida emasligini anglatadi. Algoritmlarning umumiy nazariyasida har qanday alohida ajralib turadigan belgilar yoki belgilardan iborat umumlashtirilgan alifbolar ko'rib chiqiladi. Faqat alifboni tashkil etuvchi turli belgilarning umumiy soni chekli bo'lishi muhimdir.

Alifbo kontseptsiyasining bunday keng talqini tufayli odam amalda duch keladigan har qanday ma'lumotni (umumlashtirilgan) harf shaklida taqdim etishi mumkin. Bunday tasvirlash jarayoni odatda kodlash deb ataladi. "Kodlash" (yoki "qayta kodlash") atamasi, shuningdek, dastlab ma'lum bir alifboda berilgan har qanday alifbodan foydalanib, qayta yozish jarayonini anglatadi.
Kodlashda, qoida tariqasida, ular nisbatan kam sonli harfli alifbolardan foydalanishga moyildirlar. Misol uchun, shaxmat taxtasidagi turli pozitsiyalarning umumiy soni chekli bo'lganligi sababli, har bir pozitsiyani unga maxsus ajratilgan belgi - umumlashtirilgan harf bilan kodlash mumkin. Biroq, alifbo juda katta bo'ladi. Shuning uchun, amalda, ma'lumki, ular lotin va rus alifbolari harflarining bir qismi va sakkizta raqamdan (1 dan 8 gacha) iborat alifbo yordamida shaxmat pozitsiyalarini kodlashni afzal ko'rishadi.
Yana bir misol. Belgilangan o'lchamdagi qora va oq kvadratlardan ma'lum formatdagi chizmalarni tuzib, chekli (odatda juda katta bo'lsa ham) turli xil chizmalarni olish mumkin. Biroq, har bir chizma uchun alohida harf yordamida chizilgan kodlashni amalda qo'llash mumkin emas (agar chizmalarning o'zlari harflar deb hisoblanmasa!). Shuning uchun, qora va oq kvadratlarni belgilash va chizmalarni ushbu harflardan tashkil topgan ketma-ketliklar bilan kodlash uchun faqat ikki xil harfni kiritish maqsadga muvofiqdir (albatta, chizmaning ishlash tartibini belgilash kerak, masalan, satrlarda yoki ustunlarda ishlaydi).
Axborot umumlashtirilgan alifbolarda kodlanganda, umumlashtirilgan so'zlar, ya'ni umumlashtirilgan harflarning cheklangan ketma-ketligi paydo bo'ladi. So'zlar orasidagi bo'linish belgisi umumlashtirilgan alifboga kiritilishi mumkinligi sababli, umumlashtirilgan so'zlarning har qanday chekli ketma-ketligini bitta so'z deb hisoblash mumkin. Bu odatda algoritmlarning umumiy nazariyasida amalga oshiriladi. Fikrlash jarayonlarini tabiiyroq modellashtirish maqsadida, alohida so'zlar to'plami sifatida qayd etilgan ma'lumotlarni tasavvur qilish maqsadga muvofiqdir.
Alifbo tushunchasining umumiyligini hisobga olsak, insonning deyarli har qanday aqliy faoliyati tom ma'lumotlarning o'zgarishi sifatida ifodalanishi mumkin. Agar bu holda, odam har doim bir xil chiqish ma'lumotlarini bir xil kirish ma'lumotlariga bog'lasa va kirish ma'lumotlarini chiqish ma'lumotlariga aylantirish jarayoni cheklangan (ehtimol, juda ko'p) qoidalar bilan tavsiflangan bo'lsa, u holda biz algoritm bilan ishlash.
Misol uchun, biz shaxmat o'yini bilan shug'ullanamiz, kirish ma'lumoti keyingi harakatdan oldingi pozitsiya, chiqish ma'lumoti esa bu harakatni amalga oshirgandan keyingi holat. Shaxmat o'yini qoidalarining o'zi algoritmni tashkil etmasligini tushunish oson, chunki ular keyingi harakatni umumiy va aniq belgilamaydi. Biroq, agar biz ushbu qoidalarni har safar turli pozitsiyalarni baholash va eng yaxshisini tanlash imkonini beradigan maxsus qoidalar bilan to'ldirsak (ma'lum qoidalar tizimi nuqtai nazaridan) har safar shaxmat o'ynash uchun qandaydir algoritmga ega bo'lamiz. Shaxmatning bir emas, balki juda ko'p turli xil algoritmlari mavjudligi aniq. Past va hatto o'rta darajadagi mahoratli shaxmatchilarning o'yinini modellashtiradigan algoritmlarni qurish nisbatan oson. Kuchli shaxmatchilarning o'yinini modellashtirish qoidalarini tasvirlash ancha qiyinroq.
U yoki bu turdagi aqliy faoliyatni algoritmlash nima beradi? Ma’lum bo‘lishicha, kibernetikaning hozirgi rivojlanish darajasida psixik jarayonning algoritmik tavsifi, qoida tariqasida, uni allaqachon mavjud universal elektron raqamli mashinalar asosida modellashtirish va avtomatlashtirish imkonini beradi.
Gap shundaki, har qanday alifbo ma'lumotlarini raqamlar bilan kodlash qiyin emas (buning uchun, masalan, alifbodagi har bir harfni uning seriya raqami bilan almashtirish kifoya). Shundan so'ng, har qanday algoritm dasturlashtirilishi mumkin, ya'ni elektron raqamli mashina tomonidan bajariladigan buyruqlarning ma'lum bir ketma-ketligi shaklida yozilishi mumkin. Belgilangan ketma-ketlikni (dastur deb ataladigan) mashinaga kiritib, biz uni asl algoritmni amalga oshirishga majbur qilamiz.
Agar avtomatlashtirishning birinchi bosqichi - jarayonning algoritmik tavsifi etarlicha ehtiyotkorlik bilan bajarilgan bo'lsa, ikkinchi bosqich (dasturlash) allaqachon sof texnik ishdir, garchi, ehtimol, juda mashaqqatli. Quyidagi nazorat eksperimenti algoritmik tavsifni amalga oshirishning puxtaligini baholash mezoni bo'lib xizmat qilishi mumkin: agar algoritmik jarayondan mutlaqo bexabar bo'lgan (masalan, shaxmat o'ynashni bilmagan) shaxs hech qanday tayyorgarliksiz qila olsa. , faqat tavsiflangan qoidalar tizimiga amal qilgan holda (juda sekin bo'lsa ham), bu jarayonni bajaring, keyin algoritmlashtirish bosqichi qoniqarli yakunlangan deb hisoblanishi mumkin va tegishli qoidalar tizimini dasturlash uchun tayyorlangan deb hisoblash mumkin. Ushbu qoidalarning tabiati har qanday bo'lishi mumkin: matematik formulalar bilan bir qatorda qoidalar ham mos keladi, grammatik qoidalar yoki yo'l harakati qoidalari kabi tuzilgan. Faqatgina ushbu qoidalardan foydalanishda noaniqliklar yoki noaniqliklar yuzaga kelmasligi muhim (masalan, zamonaviy yo'l harakati qoidalari haqida to'liq aytish mumkin emas).