MUSTAQIL TA’LIM Bajardi : Xamrayev F Tekshirdi: Isoqova E
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali
2023
Reja: - 1. O’lchash turlari va usullari.
- 2. O’lchash xatoliklari klassifikatsiyasi.
- 3. O’lchash natijalariga matematik ishlov berish.
O‘lchash vositasining o‘lchashlarga ma’lum diapazonda, ma’lum aniqlik bilan yaroqliligini baholash uchun ularga quyidagi maqsadlarda metrologik xarakteristikalar kiritiladi
Aniq o‘lchashlarni ta’minlash;
O‘lchash vositasining o‘zaro almashinuvchanligiga erishish uchun
O‘lchash vositasini o‘zaro solishtirish va kerakli aniqlikdagi o‘lchash vositasini tanlash;
O‘lchash tizimlari va qurilmalarining xatoliklarini ularning metrologik xarakteristikalari asosida aniqlash;
Amaliyotda o‘lchash vositasining quyidagi metrologik xarakteristikalarii keng tarqalgan:
O‘lchash diapazoni
O‘lchash chegarasi
Shkalaning bo‘lim qiymati
Elektr o‘lchash vositalarining tasnifi. O‘lchash vositasi xatoligi – uning asosiy metrologik xarakteristikasidir. Asosiy xatolik – bu o‘lchash vositasining normal ekspluatatsiya sharoitidagi xatoligidir. Turkumlash o‘lchanadigan turli kattaliklar uchun turlicha bo‘lgan umumiy belgilar bo‘yicha amalga oshiriladi.
xarakter bo‘yicha
o‘lchash usullari bo‘yicha;
o‘lchash natijalarini ifodalash usullari bo‘yicha;
foydalanilgan o‘lchash usuli bo‘yicha.
O‘lchash usullarining tavsifi. O‘lchash xatoliklari quyidagicha klassifikatsiyalanadi:
Xatoliklar namoyon bo‘lishi xarakteriga ko‘ra
Sonli ifodalanish usuliga ko‘ra
Kirish kattaligining vaqt bo‘yicha o‘zgarish xarakteriga ko‘ra
O‘lchanayotgan kattalikka bog‘liqligiga ko‘ra
Atrof-muhit parametrlarining ta’siriga ko‘ra
O’lchash vositalarining xatoliklari quyidagilardir:
Absolut xatolik
Nisbiy xatolik
Keltirilgan xatolik
Ideal o‘lchash vositasini real o‘lchash vositasiga aylantiruvchi omillar a1 – asbob shovqini va uning elementlarining eskirishi a3 – atrof-muhit parametrlarining ta’siri Foydalanilgan adabiyotlar - 1. Abdullayev A.A “Metrologiya , standarslashtirish va sertefikatlashtirish” darslik , Sharq ,2018 607-b.
- 2. Xudoyberdiyev T.S , Qosimov K, Igamberdiyev U.R Metrologiya , standartlashtirish va o’zaro almashuvchanlik . Toshkent , 2011 yil .
- 3. Qurbonov A.A , Metrologiya , standarslashtirish va sertifikatlashtirish . Toshkent 2006-yil .
- 4. Internet saytlari:
- 5. www.gov.uz
- 6. www.standart.uz
- 7. www.iso.com
- 8. www.metrolog.uz
E’tiboringiz uchun raxmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |