Mustaqqil ish mavzulari (uzb)

1. rasm. Yoqilg’i energiyasini elektr energiyasiga aylantirish samaradorligi:
Y-yoqilg’i; BQ-bug’ qozoni; BO’Q- bug’ o’ta qizdirgichi; BT- bug’ turbinasi; EG- elektr generatori.
Organik yoqilg'ida ishlaydigan issiqlik elektr stansiyalarining asosiy turi bug' turbinali elektr stantsiyalari bo'lib, ular faqat elektr energiyasini ishlab chiqaradigan kondensatsion elektr stansiyalari (KES) va faqat elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan hamda issiqlik va elektr energiyasi ishlab chiqaradigan (IEM) stantsiyalariga bo'linadi.
Bug' turbinasi IESning asosiy issiqlik birliklari bug' qozoni va bug' turbinasidir (2- rasm). Bug' qozonlari - bu yoqilg'ini yoqish natijasida hosil bo'lgan issiqlikdan foydalangan holda doimiy ravishda yetkazib beriladigan suvdan bug' ishlab chiqaradigan sirtlarni isitish tizimi hisoblanadi. Bug' qozoniga kiradigan suvga ta’minot suvi deyiladi. Qozondagi ta’minot suvi to'yingan haroratgacha isitiladi, keyin bug'lanadi va natijada to'yingan bug' o'ta qizdiriladi.
Olingan o'ta qizdirilgan yuqori bosimli bug' turbinaga kiradi, bu yerda uning issiqlik energiyasi elektr generatoriga ulangan turbinaning aylanadigan valning mexanik energiyasiga aylanadi. Faradey qonuni asosida generatorda mexanik energiya elektr energiyasiga aylanadi.
2 - rasmdagi T-S diagrammasi bug 'elektr stansiyasining bug'ni qayta qizdirish bilan va isitmasdan aylanishini ko'rsat adi.

2-rasm. Bug' elektr stantsiyasining sikli: a - o'ta qizdirilgan bug' bilan; b - bug'ni qayta isitish bilan
100 MVt va undan yuqori elektr quvvati birliklari bo'lgan zamonaviy KESlarda oraliq bug'ni qizdirish qo'llaniladi, bunda turbina bosqichlaridan qisman chiqarilgan bug' bug' qozoniga qaytariladi. Odatda, bug'ning bir marta qizdirilishi ishlatiladi, bu bug'ning samaradorligini sezilarli darajada oshirishni ta'minlaydi. Ba'zi yuqori elektr stantsiyalarida ikki marta isitish ishlatiladi. Oraliq bug'ni qayta isitish (2-rasm) turbinali qurilmaning samaradorligini oshiradi va shunga mos ravishda elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun solishtirma bug' sarfini va bug' qozoni uchun yoqilg'i sarfini kamaytiradi. Oraliq bug'ni qayta isitish turbinaning oxirgi past bosimli bosqichlarida bug'ning namligini pasaytiradi va shu bilan pichoqlarning eroziyasini kamaytiradi. Turbinadan chiqadigan bug' kondensatorga kiradi, u yerda bug'ning kondensatsiyasining issiqligi sovutish suviga o'tadi va atrof-muhitda yanada tarqaladi. Olingan kondensat kondensat nasoslari orqali past bosimli isitgichlar orqali dearatorga yuboriladi, bu yerda kondensat suvda erigan gazlardan (asosan kislorod va karbonat angidriddan) tozalangan holda deaerator bosimida qaynatiladi. Tozalangan qo'shimcha suv ham bu yerga kirib, sikldagi bug' va kondensat yo'qolishini qoplaydi. Dearatordan suv ta’minlovchi nasos orqali yuqori bosimli isitgichlar orqali bug' qozoniga qozon chiqishidagi bug' bosimidan oshib ketadigan bosimda yetkazib beriladi. Past bosimli isitgichlarda kondensat va yuqori bosimli isitgichlarda ta’minot suvini isitish turbina bosqichlaridan olingan kondensatsiyalangan bug'ning issiqligi bilan amalga oshiriladi. Bu jarayon regenerativ suv isitish deb ataladi. Qayta tiklanadigan isitish bug' turbinasi stansiyaning samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Shunday qilib, KESda (1-rasmga qarang), bug' qozonini asosan ishlab chiqaradigan bug'ning kondensati bilan oziqlanadi.
Chiqindilar yoqiladigan qozoni bo'lgan kombinatsiyalangan siklli qurilmaning issiqlik diagrammasi shaklda ko'rsatilgan. AT 5. 1-gaz turbinasi blokining chiqindi gazlari chiqindi issiqlik qozoniga kiradi 2. Yuqori bosimli bo'limda 3, bu th qozon bug' turbinasi uchun bug' ishlab chiqaradi 5. Ko'proq uchun HRSG past bosimli 4-seksiyaga ega, unda kondensat isitiladi. Haqiqat shundaki, tutun gazlarining haroratida gaz turbinasidan 560 ° C haroratda 540 ° C talab qilinadigan o'ta qizdirilgan bug' haroratida, harorat farqi juda kichik bo'lib, bu issiqlik almashinuvi yuzasini sezilarli darajada oshirishni talab qiladi.