“Mutaxassisilik tarixidan” mavzusini Klaster usulida yoritib berish. Reja

Sohaga oid hujjatlar bilan tanishish. 

---

"Sohaga oid hujjatlar bilan tanishish" mavzusida sizga yordam berishdan 
mamnunman. Bu mavzu yengil saboq olishning muhim bo'limini tashkil etadi. 
Quyidagi 
ma'lumotlarga 
e'tibor 
bering: 
1. 
Sohaga 
oid 
hujjatlar: 
• Soha hujjatlari, shuningdek, huquqiy qonunlar, siyosiy va ijtimoiy hujjatlar, ilmiy 
maqolalar 
va 
boshqa 
ma'lumotlar 
hisoblanadi. 
• Soha hujjatlari, shaxsiy va korporativ muammolar, yuridik masalalar, shaxsiy 
huquq, siyosiy tizim va boshqalar kabi muhim mavzularni o'z ichiga oladi. 
2. 
Hujjatlar 
bilan 
tanishishning 
o'zgaruvchan 
xususiyatlari: 
• Hujjatlarning turlari: Huquqiy hujjatlar, maslahatlar, hisobotlar, so'rovnoma va 
shartnomalar, rasmiy xatlar, ma'lumotnoma va ko'rsatmalar kabi turli turdagi 
hujjatlarni 
o'z 
ichiga 
oladi. 
• Tanishish usullari: Hujjatlarga elektron pochta yoki hujjatlar markazi orqali kirish 
mumkin. Bazi hujjatlar sayt yoki onlayn ma'lumotlar manbalaridan topilishi 
mumkin. 
• Hujjatlar tarkibi: Hujjatlar ma'lum bir tartib va struktura asosida yoziladi. Nom, 
sana, tartib raqami, imzo, ma'lumotlarni ko'rsatish va boshqalar kabi elementlar o'z 
ichiga 
oladi. 
3. 
Hujjatlarni 
tanishishning 
muhimligi: 
• Huquqiy masalalarda: Hujjatlar bilan tanishish, huquqiy masalalarni tahlil qilish, 
boshqalar bilan muzokaralarni o'tkazish va rivojlanayotgan muammolarga 
jamoatchilik 
tomonidan 
yechim 
topish 
uchun 
muhimdir. 
• Sohada yuqori saviyedagi ma'lumotlarni o'rganish: Sohaga oid hujjatlarni o'qish, 
sohada yangiliklarni kuzatish, ilmiy maqolalar va tadqiqotlardan foydalanish orqali 
sohadagi 
so'nggi 
o'zgarishlardan 
xabardor 
bo'lishga 
yordam 
beradi. 
• Boshqa soha bilan aloqada: Hujjatlarni o'qish, tushunish va o'rganish, boshqa 
sohalardagi sohaga oid bilim va tajribalarga ega bo'lishni ta'minlaydi. 
4. 
Hujjatlar 
bilan 
tanishish 
usullari: 
• O'qish: Hujjatni boshdan oxirigacha qayd etish va tahlil qilish. 
• 
Tarjima: 
Hujjatni 
boshqa 
tilga 
tarjima 
qilish. 
• Muzokara: Hujjatni o'rganish uchun hujjat yozuvchisi yoki sohada mutahassis 
bo'lgan 
shaxslar 
bilan 
muzokara 
o'tkazish. 
• Tadqiqot: Hujjatning yozuvchisini, matnni, manbani va hujjatning maqsad va 
xisobini 
o'rganish 
uchun 
tadqiqot 
o'tkazish. 
Umuman olganda, "Sohaga oid hujjatlar bilan tanishish" mavzusi hujjatlarni 
o'rganish va sohadagi yangiliklardan xabardor bo'lishning muhim qismidir. Bu 
mavzuga oid hujjatlarni o'qish, tarjima qilish, muzokara o'tkazish va tadqiqotlar 
o'tkazish yordamida qo'shimcha bilim va tajribaga erishishingiz mumkin.Nutq 
madaniyati madaniyatli, ma’lumotli, ziyoli insonning muhim fazilati hisoblanadi. 
Bunday inson tafakkur qila bilishi va o‘z tafakkurini to‘g‘ri, aniq, chiroyli ifodalay 
bilishi kerak. Buning uchun esa fikr aniq, izchil, asosli bo‘lib, tilning grammatik, 
so‘z 
va 
orfografik 
me’yorlariga 
rioya 
etilishi 
muhimdir. 

---

Ma’lumki, har bir kishi mustaqil ishlab chiqarish faoliyatini boshlar ekan, turli-
tuman hujjatlar yozishga to‘g‘ri keladi. Ish hujjatlarini yoza bilish – olingan 
bilimlarni amaliy hayotga bevosita qo‘llash demakdir. Ish hujjatlarisiz birorta 
muassasa va tashkilot faoliyat ko‘rsata olmaydi. Ish qog‘ozlari kishilarning uzoq ish 
va mehnat munosabatlari jarayonida tarkib topgan muayyan shakl va izchillikda 
tuzilgan 
yoki 
yozilgan 
hujjatlardir. 
Hujjatlar 
xizmat 
va 
shaxsiy 
hujjatlarga 
bo‘linadi. 
Xizmat hujjatlari muassasa, tashkilot, korxona yoki ularning vakolatiga ega bo‘lgan 
mansabdor shaxslari nomidan bo‘ladi. Bayonnoma, tavsifnoma, dalolatnoma shular 
jumlasidandir. 
Alohida fuqarolar nomidan yozilgan hujjatlar – tarjimayi hol, ariza, ishonchnoma va 
shu 
kabi 
shaxsiy 
hujjatlardir. 
Hujjatlar tarixiy manba, dalillash yoki guvohlik vositasi bo‘lib xizmat qiladi. 
Ma’lumki, hujjatlar xilma-xil va miqdoran juda ko‘p. Hujjatlarning maqsadi, 
yo‘nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir. Shunday ekan, 
hujjatlar tiliga qo‘yiladigan umumiy talablar bilan bir qatorda har bir turkum 
hujjatlar oldiga qo‘yiladigan ko‘pgina lisoniy talablar ham mavjud. Muayyan 
turdagi hujjat, albatta, o‘ziga xos lisoniy xususiyat va sifatlar bilan belgilanadi. Bu 
xususiyat va sifatlarni har taraflama va chuqur tasavvur qilmasdan turib, mukammal 
hujjatchilikni yaratish haqida gap ham bo‘lishi mumkin emas. Shuning uchun bu 
o‘rinda 
hujjatlar 
tasnifi 
masalasi 
alohida 
ahamiyat 
kasb 
etadi. 
Hujjatshunoslikdagi ana shu an’anaga ko‘ra ish yuritishdagi hujjatlar eng avvalo 
yaratilish o‘rniga ko‘ra tasnif qilinadi, bu jihatdan ichki va tashqi hujjatlar 
farqlanadi. Ichki hujjatlar ayni muassasaning o‘zida tuziladigan va shu muassasa 
ichida foydalaniladigan hujjatlardir, muayyan muassasaga boshqa tashkilot yoki 
ayrim 
shaxslardan 
keladiganlari 
esa 
tashqi 
hujjatlardir. 
Hujjatlar mazmuniga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 
Bitiruvchilarni ish bilan ta'minlashning asosiy yo'nalishi davlat, shahar, idoraviy, 
korporativ va xususiy arxivlarda texnik xodimlar, mutaxassislar va ish yurituvchi 
sifatida ishlash hisoblanadi. Shuningdek, referentlar, menejer yordamchilari, sud va 
notarial amaliyot kotiblari sifatida ishga joylashish ham mumkin. Ushbu 
mutaxassislar 
statistika 
idoralarida 
talabga 
ega 
ma'muriy 
bo'limlar korxonalarda, kommunal xizmat. Faoliyatning katta sohasi tashkilotlar 
tomonidan ifodalanadi, bu erda elektron hujjat aylanishi, bu erda katta
Kasbga oid hujjat namunalari bilan ishlash. (rezyume, ariza, tavsifnoma, 
ma’lumotnoma) 
Hozirgi paytda ko‘plab zamonaviy tashkilotlar va ayniqda xalqaro korxonalar ishga 
topshirayotgan shaxslardan rezume yuborishlarini talab qilishadi. Rezume o‘zi nima 

---

degani? Rezume fransuzcha “résumé” so‘zidan kelib chiqqan va sodda qilib 
aytganda qisqacha izoh ma’nosini bildiradi. Rezume ishga topshirayotgan inson 
to‘g‘risida ma’lumotni taqdim etadi, ya’ni uning ismi, ma’lumot darajasi, ish 
tajribasi, qiziqishlari va hokazo. 
Rezume hozirgi kunda ish qidirishda eng muhim hujjat hisoblanadi.O‘zbek tilida 
bunday hujjat “tarjimayi hol” va “shaxsiy ma’lumotnoma” deb ham atalishi 
mumkin, lekin rezumening shakli bu hujjatlardan biroz farqlidir. Rezume, asosan, 
ish izlovchilar tomonidan ishga topshirayotganda yuboriladigan hujjat hisoblanadi, 
lekin u boshqa maqsadlarda ham ishlatilishi mumkin. Masalan, tashkilot direktori 
yoki loyiha menejerining rezumesi grant taklifi bilan birgalikda donor tashkilotga 
topshiriladi. 
Rezumeda ish izlovchi shaxs to‘g‘risida qisqacha ma’lumot yoziladi. Ish beruvchi 
eng birinchilardan bo‘lib aynan rezumega e’tibor qaratadi. Ya’ni ishga topshirgan 
insonni ko‘rmasdan va bilmasdan turib rezume orqali u bilan tanishadi. Shuning 
uchun, rezume ishga topshiruvchi shaxs to‘g‘risida bexato, aniq va eng asosiysi 
topshirilayotgan ishga tegishli bo‘lgan ma’lumotlarni qamrab olishi kerak. Yaxshi 
tuzilgan rezume ishni qo‘lga kiritishning birinchi va eng muhim poyqadami 
hisoblanadi. Agar rezumengiz orqali ish beruvchini ishontira olmasangiz, keyingi 
bosqichga 
o‘tish 
imkoni 
bo‘lmaydi! 
Rezumening 
asosiy 
qismlari 
quyidagilardan 
iborat: 
1. 
Shaxsiy 
ma’lumot 
a. 
Ism-sharif 
(talab 
qilinadi) 
b. Murojaat manzillari: telefon, email, yashash joyi (talab qilinadi) 
c. 
Jins 
(majburiy 
emas) 
d. 
Millat 
(majburiy 
emas) 
e. 
Tug‘ilgan 
sana 
(majburiy 
emas) 
2. 
Qisqacha 
mazmun 
va 
yoki 
professional 
maqsad 
(ixtiyoriy) 
a. Bir yoki ikki gap bilan qisqacha eng muhim jihatlarini sanab o‘tish. 
Misol: 6 yillik tajribaga ega loyiha tuzish va boshqarish mutaxassisi. Ingliz va rus 
tillarini mukammal biladi. 2008-yilda Biznesni boshqarish yo‘nalishi bo‘yicha 
Magistraturani 
oliy 
darajada 
tamomlagan 
va 
ilmiy 
darajaga 
ega. 
3. 
Ma’lumot 
a. Ilmiy daraja/diplom, mutaxassislik, o‘qigan yili (yoki daraja berilgan yil), o‘quv 
yurtining 
nomi, 
manzili 
(shart) 
b. Topshirilayotgan ishga taalluqli fanlar nomi va soati (shart emas) 
c. Agar a’lo darajada bitirgan bo‘lsa, shuni ham bildirib o‘tish kerak 
ARIZA 
Muayyan muassasaga yoki mansabdor shaxs nomiga biror iltimos, taklif yoki 
shikoyat mazmunida yoziladigan rasmiy hujjat. Ariza ijtimoiy hayotda eng ko‘p 
qo‘llaniladigan va keng tarqalgan ish qog‘ozidir. Maktab o‘quvchisi va talaba, ishchi 
va dehqon, muhandis va olim, xizmatchi va yuqori mansabdor shaxs – jamiyatning 

---

barcha a’zosi ariza yozishdan xoli emas. Ariza yozuvchilarning yoshi va 
ijtimoiy vazifasi turlicha ekan, ariza yo‘llanayotgan muassasalar va idoralar ham 
xilma-xildir. Arizalar bog‘cha mudirasiga, maktab direktoriga, oliy o‘quv yurti 
rektoriga, magazin mudiriga, kolxoz boshqaruviga, korxona rahbariyatiga – 
xullas, oddiy arizachining taklif, iltimos yoki shikoyatini ko‘rib chiqib hal qila 
oladigan har qanday idora, har qanday boshliq nomiga yozilishi mumkin. 
Hajmi, uslubi va turidan qat’i nazar, ariza o‘zining umumiy zaruriy qismlariga ega 
va u ana shu qismlarning izchilligi asosida tuziladi. Arizaning zaruriy qismlari: 
Ariza 
yo‘llangan 
muassasaning 
yoki 
mansabdor 
shaxsning 
nomi. 
Ariza yozuvchining turar joyi, vazifasi, ismi, otasining ismi va familiyasi. 
Hujjatning 
nomi 
(Ariza). 
Asosiy 
matn 
(taklif, 
iltimos, 
shikoyat). 
Arizaga 
ilova 
qilinadigan 
hujjatlar 
nomi 
(agar 
zarur 
deb 
topilsa). 
Ariza yozuvchining imzosi, ismi va otasining ismini bosh harflari, familiyasi. 
Ariza yozilgan vaqt (yil, kun va oy). Rezyume - tushunchasi murojaat qilish uchun 
bir necha mamlakatlarda qo'llaniladi Rezyumeni . Kontseptsiya, shuningdek, 
murojaat qilish uchun ishlatilishi mumkin muqovali xat bir kishi ishga murojaat 
qilganda 
yuboradi 
yoki 
etkazib 
beradi, 
deb. 
Bu yoki boshqa yo'l bilan, rezyume kiritilgan biografik ma'lumotlar , akademik 
ma'lumotlar va batafsil ish tajribasi . Maqsad shundaki, potentsial ish beruvchi buni 
bilishi mumkin qobiliyatlar va qal'alar izlayotgan kishining ishlash . 
Rezyumeni yig'ishda siz barcha murojaat etuvchilar yoki nomzodlar orasida ajralib 
turishini yodda tutishingiz kerak. Ushbu maqsadga erishish uchun, nimani ma'lum 
qilish 
va 
to'g'ri 
tashkil 
etishni 
aniq 
tanlash 
kerak 
ma'lumotlar 
. 
Biografik ma'lumotlar aniq va aniq bo'lishi kerak. Ta'lim bo'yicha bo'lim barcha 
darajadagi turli xil tadqiqotlarni eslatishi va yutuqlarni (darajalar, mukofotlar va 
boshqalar) o'z ichiga olishi kerak. Mehnat dunyosidagi tajribaga kelsak, ularning 
ismlari kompaniyalari , amalga oshirilgan tadbirlar va erishilgan maqsadlar. 
Biroq, rezyume turlari juda ko'p va ular orasida har birini tanlash mumkin uslublar . 
Ularni afzal ko'radiganlar bor rasmiy va tuzilgan rezyumelar , va boshqalarni 
o'zlarini taqdim etishga qaror qilganlar norasmiy va bo'shashgan .