N biologiya qaysi usul biologiyada chuqur sifatiy o’zgarishlarni vujudga kelishiga sabab bo’lgan omillarni organadi.? A tarixiy b tajriba c taqqoslash d kuzatish 2

N -1 . BIOLOGIYA 1. Qaysi usul biologiyada chuqur sifatiy o’zgarishlarni vujudga kelishiga sabab bo’lgan omillarni organadi.? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 2. Qaysi usul hayotiy hodisalarni o’rganishnini asosiga aylangan.? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 3. Biologiya atamasi kim tomonidan fanga kiritilgan ? A) Treviranus,Linney B) Aristotel C) Lamark, Treviranus D) Levenguk 4. Har qanday biologik hodisani tasvirlash,tariflashda qaysi usuldan foydalanamiz.? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 5.Tirik organizmlarni miqdor va sifat ko’rsatkichlarini qaysi usulda aniqlanadi? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 6. Biologiyani ilk rivojlanish davrida keng qo’llangan usul ? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 7. Tiriklikni eng zaruriy omili nima ? A) harakatlanish B) ko’payish C) oziqlanish D) qo’zg’aluvchanlik 8. Organizmlarni o’zini-o’zi tiklashi qanday jarayonda namoyon bo’ladi A) jinsiy va jinsiz ko’payish B) o’sish C) qo’zg’aluvchanlik D) oziqlanish 9. Qaysi usul Darvin nomi bilan (a) va kimyo hamda fizika fanlarini ravnaqi tufayli (b) kelib chiqqan. A) a-eksperimental; b-taqqoslash B) a-tarixiy; b-tajriba C) a-tajriba; b-kuzatish D) a-kuzatish; b-eksperimental 10.Qaysi usulda organizmdagi voqea hodisalarni nisbatan chuqur o’rganiladi ? A) tarixiy B) tajriba C) taqqoslash D) kuzatish 11.Tiriklikni tuzilish darajalari ketma ketligi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping. 1) biosfera; 2) molekula; 3) populatsiya; 4) hujayra; 5) organizm; 6) biogetsenoz A) 2.4.3.5.6.1 B) 2.4.3.5.1.6 C) 2.4.5.3.6.1 D) 2.4.5.6.3.1 12. Biogetsenozga tegishli fikrlarni aniqlang. a) dastlabki evolutsion o’zgarishlar kuzatiladi; b) hayotni barcha ko’rinishlarini qamrab olgan; c) vazifasi energiyani to’plash va taqsimlash; d) birligi individ hisoblanadi; f) turdan yuqori daraja hisoblanadi; g) moddalar va energiyani davriy aylanishi kuzatiladi A) a.d.g B) c.f C) b.g D) a.b.c 13. Irsiy axborot berilish qaysi darajadan boshlanadi ? A) molekula B) hujayra C) organizm D) populatsiya 14.Quyidagilardan biosferaga tegishli to’g’ri fikrlarni aniqlang. a) dastlabki evolutsion o’zgarishlar kuzatiladi; b) hayotni barcha ko’rinishlarini qamrab olgan; c) vazifasi energiyani to’plash va taqsimlash; d) birligi individ hisoblanadi; f) turdan yuqori daraja hisoblanadi; g) moddalar va energiyani davriy aylanishi kuzatiladi A) a.d.g B) c.f C) b.g D) a.b.c 15. Hayotni hujayrali (a) va hujayrasiz (b) shakllarini aniqlang . A) a-eukariot; b-prokariot B) a-prokariot; b-viruslar C) a-viruslar; b-prokariot D) a-prokariot; b-eukariot 16.Populatsiyaga tegishli fikrlarni aniqlang. a) dastlabki evolutsion o’zgarishlar kuzatiladi; b) hayotni barcha ko’rinishlarini qamrab olgan; c) vazifasi energiyani to’plash va taqsimlash; d) birligi individ hisoblanadi; f) biogeotsenozdan quyi daraja hisoblanadi; g) moddalar va energiyani davriy aylanishi kuzatiladi A) a.d.g B) a.f C) b.g D) a.b.c 17. Ivanovskiy aniqlagan virus uchraydigan o’simlikga tegishli fikrni aniqlang. A) oloy xiyoli bilan bir oilaga mansub B) olga sorbariyasiga o’xshash to’pgul hosil qiladi C) ikkinchi nomi garmdori D) rovak to’pgul hosil qiladi 18.Oqsil kasalligini organgan olim(lar) ni aniqlang. A) Leffler; Errell B) Ivanovskiy C) Frosh; Leffler D) Erell; Frosh 19.Quyidagilar ichida virusologiya o’rganmaydiganlarini toping. 1) gripp; 2) sil; 3) quturish; 4) kuydurgi; 5) qizilcha; 6) ensfalit; 7) o’lat; 8) vabo A) 1.3.5.6 B) 2.3.7 C) 4.7.8 D) 2.3.7.8 20. Viruslarga tegishli fikrlarni aniqlang. a) avtonom genetik tuzilmalar; b) erkin holatda rivojlanadi; c) qobig’ tarkibi nuklein k-ta va uglevoddan iborat.; d) kapsid-qobig’i hisoblanadi; g) ikki xil guruhli bo’ladi; f) tamaki mozaikasi o’zida RNK saqlamaydi A) a.d.g B) b.c.f C) a.c.g D) b.g.f 21.Quyidagi qaysi viruslarda RNK bo’lmaydi ? 1) tamaki mozaikasi; 2) gripp; 3) bakteriofag; 4) qizilcha; 5) adenovirus; 6) qizamiq A) 3.5 B) 1.6 C) 3.4 D) 2.4 22.Quyidagilar ichida eukariot xam prokariot xam bo’lmaganini aniqlang A) kuydirgi B) quturish C) nostok D) nitella 23. Organizmlarni o’z- o’zini tiklash xususiyati qaysi javobda tog’ri ko’rsatilgan ? A) organizm tomonidan ozuqa moddalarni o’zlashtirish B) zaxarli moddalarni organizmdan chiqarib yuborish C) organizmlarni jinsiz yoki jinsiy usulda ko’payishi D) organizm extiyojidan ortiqcha moddalarni zaxira sifatida to’plash va ayrim moddalar yetishmaganda o’z ichki imkoniyatlaridan foydalanishi 24. Gepatit viruslarini faqat jigar hujayralariga kirishi qanday amalga oshadi ? A) pinositoz vakuolalar orqali tasodifan amalga oshadi; B) virusning maxsus oqsillari jigar hujayralari retseptorlarini tanib bog’lanadi C) fagotsitoz vakuolalar orqali tasodifan kirib boradi D) virus retseptorlari jigar hujayrasi oqsilllarini tanib bog’lanadi 25. Bakteriofagga xos bo’lgan ma’lumotlar qaysi javobda tog’ri ko’rsatilgan ? 1) DNK va RNK molekulalariga ega; 2) bosh qismida nuklein kislotasi mavjud; 3) bakteriya xujayrasiga kapsidi bilan kirib boradi; 4) 1917-y D. Erel tomonidan kashf etilgan; 5) bakteriya sitoplazmasiga bakteriofagning faqat genomi kira oladi; 6) ichi kovak tayoqcha orqali DNK (yoki RNK) bakteriya hujayrasiga kiritiladi A) 1, 4, 6 B) 2, 5, 6 C) 3, 4, 5 D) 1, 5 26. Qaysi jarayon o’z-o’zini idora etishga mos keladi ? A) ko’payish B) qo’zg’alish C) gomeostaz D) nafas olish 27. Tog’ri fikrni aniqlang. A) uy hayvonlarida uchraydigan oqsil kasalligi viruslarigini bakteriyali filtirdan o’ta olmaydi B) mozaika virusining DNK molekulasi qo’sh spiral zanjirdan iborat; C) bakteriyofaglarda ham DNK ham RNK moddalari mavjud D) viruslar faqat huijayra ichida rivojlana oladi 28. Tirik organizmlarning molekula bosqichi qaysi moddalar faoliyati bilan bo’g’liq ? A) oqsil, yog’ va suv B) mineral tuz, suv C) nuklein kislotalar, oqsil va uglevod D) vitamin, fermentlar, mineral tuzlar 29. Kelib chiqishi, yashash sharoiti va hayot tarzi bir xil bo’lgan organizmlarning yig’indisi nima deb ataladi ? A) populyatsiya B) biogeotsenoz C) biosfera D) to’qima 30. Biologiyaning qaysi uslubidan foydalnib hayvon va o’simliklar sistematikasiga asos solingan ? A) kuzatish B) taqqoslash C) tarixiy D) eksprimental 31. Qaysi sohada viruslardan keng foydalanilmoqda. A) biotexnologiya B) genetik injenireya C) hujayra injeneriyasi D) gistalogiyada 32. Tiriklikning asosiy omilini ko’rsating A) suv B) oqsil C) uglevod D) lipid 33. Hujayra ichiga kirib borgan virus molekulasining hujayraning barcha qismiga tarqalishi qanday amalga oshadi ? A) vakuolalar yoki yadro bilan qo’shilish orqali B) hujayraning tashqi yuzasiga birikgan holatda C) hujayraning endoplazmatik to’riga birikish bilan D) hujayraning mitoxondriyasiga yopishgan holda 34. Foydali bakteriyalar qanday jarayonlarda ishtirok etmaydi ? A) organik moddalarni chirishi va achishi; B) sut maxsulotlarini tayyorlash; C) novvoychilikda hamirni oshishi; D) sabzavotlarni konservalashda; 35. O’lat kasalligining tarqatuvchisi (1) va qo’zg’atuvchi (2) qaysi javobda mos ravishda ko’rsatilgan ? viruskalamush 2 A) 1 bakteriya burga 2 B) 1 bakteriya chivin 2 C) 1 bakteriya sichqon 2 D) virus kalamush 2 1 36. Bakteriyalarga tegishli to’gri fikrlarni aniqlang. 1) yadrosi shakllanmagan; 2) qobig’i pektin; 3) tayoqchasimon-spirallalar; 4) zambrug’lar bilan simbioz hosil qiladi; 5) o’lat,vabo,quturish kabilari tez rivojlanadi; 6) ribasomalarga ega A) 1.3.5 B) 2.4.6 C) 5.6 D) 1.6 ISMINGIZ: _________________________________

BIOLOGIYA 1. Sianobakteriyalarga tegishli fikrlarni aniqlang 1-DNK si halqasimon; 2-ko’k yashil suv o’tlari hisoblanadi; 3-irsiy axboroti yadroda joylashgan; 4- erkin N2 ni o’zlashtiradi; 5-hujayralari meyoz usulda ko’payadi; 6-prakariot emas; A) 1.4.6 B) 1.2.4 C) 3.4.6 D) 4.5 2. Quyidagilar ichida prokariotlar keltirib chiqaradigan kasalliklarni aniqlang. 1-quturish; 2-gripp; 3-o’lat; 4-vabo; 5-gerpes; 6-kuydurgi; 7-sil; 8-qizamiq; A) 4.6.7 B) 1.3.4 C) 2.6.8 D) 1.5.7 3. Ozuqa moddalar buzulishiga sababchi bo’lgan bakteriyalar qanday guruhga mansub. A) parazit B) saprofit C) foydali D) avtotrof 4.To’g’ri fikrlarni aniqlang. A) sianobakteriyalar tarkibida ko’k xlorofil pigmenti uchraydi B) Markaziy Osiyoda nostokni bazi turlari istemol qilinadi C) tayoqchasimon bakteriyalar sporasi yaltiroq ovalsimon tuzilishli bo’ladi; D) nostokni shilimshiq pardasi bolmaydi 5. Xrokokga tegishli bo’lmagan fikrlarni aniqlang. a-eukariot organism; b-bakteriyalarga mansub; c-bir hujayrali; d-ko’k-yashil suv oti ;f-yadroli A) a.b.d B) b.c.d C) c.d.f D) a.b.f 6. Osilatoriya uchraydigan joyda uchrovchi baliq turkumini aniqlang. A) karpsimon B) losossimon C) bakra D) panjaqanotli 7. Bir hujayrali eukariot(a) va prokariot(b) ni aniqlang. A) a-xrokok b-nostok; B) a-gidra b-o’lat C) a-volvoks b-xrokok D) a-nozema b-gerpes 8.Eukariotlarga tegishli fikrlarni aniqlang. 1-mitotik ip bo’lmaydi; 2-hujayra markazi mavjud; 3-irsiy axboroti sitoplazmadagi yadroda joylashgan; 4-erkin N2 o’zlashtiradi; 5-plastidalarga ega A) 2.3.5 B) 1.3.4 C) 3.4 D) 2.4.5 9. Membranasiz organoidlarni aniqlang. a-ribasoma; b-lizosoma; c-sitoskelet; d-go’lji; f-hujayra markazi; g-endoplazmatik to’r; A) a.b.c B) c.d.g C) a.c.f D) a.b.f 10. Yuksak o’t o’simliklar ildizi bilan zamburug’larning simbioz hayot kechirishi nima deb ataladi ? A) ontogonizm B) ektotrof mikoriza C) endotrof mikoriza D) lishaynik 11. Soqolli usneyaga xos bo’lgan ma’lumotlar tog’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang. 1) eukariotlarning geteratrof oziqlanuvchi vakili; 2) xlorofill donachalariga ega; 3) qoyalarga yopish holda o’sadi; 4) bargsimon lishayniklarga mansub; 5) daraxt po’stlog’ida o’sadi; 6) yashil sarg’ish qoplam hosil qiladi; 7) sariq qoplam hosil qiladi; 8)fotosintez qilish hususiyatiga ega A) 1, 2, 5 B) 2, 5, 6, 8 C) 3, 4, 7 D) 1, 6, 8 12. Spirillalarga tegishli bo’lgan ma’lumotlarni ko’rsating 1) ko’p hujayrali tuban o’simlik; 2) yadrosi to’liq shakllanmagan; 3) tallomi shoxlanmagan suvo’ti; 4) murein moddasidan iborat hujayra qobig’iga ega; 5) amitoz usulda bo’linib ko’payadi; 6) fotosintez qilish hususiyatiga ega. 7) buralgan ko’rinishdagi bakteriyalar hisoblanadi; A) 1, 2, 5 B) 2, 4, 5, 7 C) 3, 6 D) 4, 6, 7 13. No’tog’ri fikrni aniqlang A) sianobakteriyalar plastidalar bo’lishi bilan o’simliklardan farq qiladi B) kuydurgi →membranali organizmlar tomonidan kelib chiqadi C) ribasoma membranasiz organoid D) nostok prokariot organizm hisoblanadi 14. Hujayra evolutsiyasi nechta gipotezaga bolinadi? A) to’rtta B) uchta C) ikkita D) bitta 15. Har xil spora hosil qiladigan zambrug’ni aniqlang. A) zang B) popanak C) achitqi D) qo’ziqorin 16.Quyidagi olimlar va ularni ishlarini juftlab yozing a-Levenguk; b-Purkine; c-Braun; d- Gryu 1- protoplazma deb atashni taklif etdi; 2-hujayralarda yadro mavjudligini aniqladi; 3-o’simlik hujayralarining tuzilishini aniqladi; 4-bakteriyalarni birinchi marta o’rgandi; A) a-3; b-4; c-2; d-1 B) a-4; b-3; c-1; d-2 C) a-4; b-3; c-2; d-1 D) a-4; b-1; c-2; d-3 17. Virxovga tegishli fikrlarni aniqlang. 1- hujayrasiz hayot yoqligi; 2-organizmlar zigotadan rivojlanishini; 3-hujayra faqat hujayradan ko’payadi; 4-hujayra mustaqil ravishda hayot kechirishini o’rgandi; 5-hujayrani tarkibiy qismi yadro ekanligini; A) 1.3.5 B) 2.3.5 C) 1.2.4 D) 1.3.4 18. Notog’ri fikrni aniqlang A) mikroskopni muhim tomoni ko’rish kuchi hisoblanadi B) batsidiyalarni sporasi yaltiroq va ovalsimon bo’ladi C) bir hujayrali hayvonlarni A.Levenguk o’rgangan D) yorug’lik mikrosko’plari tasvirni 2000 martagacha kattalashtiradi 19. Yuksak (1) va tuban (2) zambrug’larga tegishli fikrlarni aniqlang. a-mitseliysi to’siqli bo’ladi;b-ko’payishi suv o’tlaridek bo’ladi;c-mitseliysi to’siqsiz bo’ladi;d-ko’p hujayrali; f-penitsil zambrug’i misol bo’ladi ;g-bir hujayrali bo’ladi; h-oq popanak zambrug’ misol bo’ladi; A) 1-a.d.f; 2-b.c.g.h B) 1-c.d.f 2-a.b.g C) 1-a.b.c 2-d.g.h D) 1-a.g.h 2-b.f.g 20. Qoziqorin zambrug’iga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1-meva tanasi 10-12 sm; 2-parazit hisoblanadi; 3-murakkab taraqqiyot davriga ega; 4-saprofit hayot kechiradi; 5-yoz faslida meva tanachalari shakllana boshlaydi; 6-ichi bo’sh,oyoqcha va qalpoqchadan iborat; 7-kuzda zahira ozuqalar to’playdi; A) 1.3.4 B) 2.4.6 C) 5.6.7 D) 1.4.6 21.Quyidagi tarif qaysi o’rganizmga tegishli ekanligini aniqlang. a→suv o’tlaridan farqi xlorofilni yoqligi; b→mitseliy vegetativ tanasi hisoblanadi; c→eukariot organizm; d-o’tkazuvchi to’qimada parazitlik qiladi; A) zang; B) vilt C) mikoriza D) oq zambrug’ 22. Keltirilgan o’simliklar va ularni zararlovchi zambrug’lar bilan juftlab yozing. a-g’oza;b-zang; c-bug’doy; 1-mikoriza;2-zang; 3-vilt; A) a-1 b-3 c-2 B) a-2 b-2 c-3 C) a-3 b-2 c-2 D) a-3 b-3 c-2 23. Batsidiya (m) va batsilla (n) ga tegishli fikrlarni aniqlang. 1-o’simlik; 2-tayoqchasimon bakteriya;3-eukariot; 4-butasimon lishaynik; 5-eukariot va prokariot mahsuloti; 6-prokariot; 7-vegetativ ko’payadi A) m-2.5.6 n-4.7 B) m-1.7 n-2.6 C) m-3.4.5 n-2.6 D) m-6 n-1.5.7 24. Qaysi organizmlar hujayrasining po’sti pektindan iborat ? A) ulotriks, spirogira B) xrokokk, nostok C) plaun, ulva D) spirillalar, bakteriofag 25. Fotosintez qiladigan,amitoz bolinib ko’payadigan organizmni aniqlang, A) batsidiya B) batsilla C) usneya D) ossillatoriya 26. Quturish kasalligi qo’zg’atuvchisiga xos bo’lgan xususiyatlar.. 1) yadrosi to’liq shakllangan; 2) hujayra zarkazi va mitotik ipga ega emas; 3) hujayra qobig’i mureindan iborat; 4) oqsil kapsidga ega; 5) saprofit usulda oziqlanadi; 6) shakliga ko’ra batsillalar guruhiga mansub; 7) hujayra shakli sharsimon 8) avtonom genetik tuzulma hisoblanadi A) 2, 3, 6 B) 1, 2, 5 C) 4, 8 D) 2, 3, 7 27. Lishayniklarga tegishlim fikrlarni aniqlang. a-100000 turi mavjud; b-vegetativ ko’payadi; c-tashqi ko’rinishiga ko’ra uch turga bo’linadi; d-mitotik ip bo’lmaydi; f- zambrug’lar va bakteriyalar simbioz holati; g-tarkibida C va B guruhga mansub vitaminlar uchraydi;k-radioaktiv moddalar to’playdi A) b.c.f B) a.d.k C) c.d.g D) a.f.g.k 28. Manta (a) va manna (b) ga tegishli fikrlarni aniqlang; 1-iste’mol qilinadigan o’simlik; 2- suvda hayot kechiradi; 3-iste’mol qilinadigan hayvon; 4-vegetativ ko’payadi; 5-prokariot organizm; 6-eukariot organizm A) a-1.4.6 b-2.3.6 B) a-4.6 b-2.5 C) a-2.4.6 b-1.6 D) a-2.3.6 b-1.4.6 29. Keltirilgan zambrug’lar va ularga xoslikni juftlab yozing. a-parmeliya; b-usneya; c-batsidiya; d-kladoniya 1-soqolli; 2-butasimon;3-bargsimon; 4-yopishqoq A) a-1; b-2; c-3’; d-4 B) a-4; b-1; c-2; d-3 C) a-3; b-1; c-4; d-2 D) a-3; b-1; c-2; d-4 30. Sodda hayvonlarni noqulay sharoitdagi biologik xususyatlaridan biri…………. A) taksis B) spora C) sista D) zigota 31. Yorug’lik mikroskoplariga tegishli fikrlarini aniqlang. 1-obyektni 2000 martagacha kattalashtirib ko’rsatadi 2-obyektni ko’rish electron oqimga bog’liq 3-yordamida uch o’lchamli tasvirlarni ko’rish mumkin 4-asosiy qismlari obyektiv va okulyar 5-obyektni ko’rish yorug’lik to’lqinlariga bog’liq 6-obyekni 200000 martagacha kattalashtiradi A) 3.4.6 B) 1.3.4 C) 1.4.5 D) 2.3.6 32. Hujayrani nozik tuzilmasi qaysi mikroskop yordamida aniqlanadi. A) yorug’lik B) shtativli C) elektron D) mikro 33. Quyidagi eukariot hujayralar va ularni shakllari to’g’ri juftlab yozing. a-tuxum hujayra; b-nerv hujayrasi; c-leykotsitlar; d-yog’ hujayralari; g-biriktiruvchi to’qima hujayralari 1-shakli o’zgaruvchan; 2-o’simtasimon;3-yumoloq; 4-yulduzsimon A) a-3; b-2; c-1 d-3 g-4 B) a-1 b-4 c-3 d-2 C) a-4 b-3 c-2 g-1 D) a-2 b-1 c-4 I 34. Quyidagilar ichida eukariotlarini aniqlang A) nostok B) batsilla C) batsidiya D) xrokok
9-sinf – 3 .BIOLOGIYA 1. Har bir eukariot hujayra nechta tarkibiy qismdan iborat.? A) beshta B) yettita C) uchta D) ikkita 2. Notog’ri bo’lmagan fikrni aniqlang. A) plazmatik membrana hayvon, bakteriya, o’simliklarga xos B) tuyaqush tuxum og’irligi 15000 gr keladi C) biriktiruvchi to’qima hujayralarini barchasi amyobasimon ko’rinishda bo’ladi D) elektron mikroskopda obyektni yorug’lik oqimi yordamida hosil qilinadi 3. Plazmatik membranaga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) bir tekis yaxlit tuzilgan; 2) yuksak pishiqlikga va elastiklikga ega; 3) qalin qobiq hosil qilib sitoplazmani tashqi muhitdan ajrtib turadi; 4) bir butunligini oson va tez tiklaydi; 5) barcha hujayralarda uchraydi; 6) muhim hususiyati yarim o’tkazuvchanlik; A) 1,2,6 B) 3,4,5 C) 2,4,5 D) 2,3,4 4. To’g’ri fikrlar sonini aniqlang. a) K+ ioni hujayra tashqarisida kam bo’ladi; b) Na+ ioni hujayra ichkarisida ko’p bo’ladi; c) plazmatik membrana yuksak pishiqlikga va elastiklikga ega; d) pinositoz va fagotsitoz ekzositozga misol bo’ladi; f) hayvon hujayralarining qobig’i juda yupqa va elastik bo’ladi; g) nerv hujayralari ─ yulduzsimon A) 3 ta B) 2 ta C) 4 ta D) 5 ta 5. Pinotsitoz (a) va fagotsitozga (b) ga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) mayda tomchi shaklida hujayraga kirishi; 2) bakteriya, zambrug’, o’simlik va hayvonlar hujayrasida amalga oshadi; 3) oqsillar, polisaxaridlarni hujayra ichiga o’tishi; 4) amyoba shu yo’l bilan oziqlanadi; 5) endositozga misol bo’ladi; 6) leykotsitlarga uchun xam xos; 7) ektositozga misol bo’ladi; A) a-2,3,6; b-1,4,7; B) a-2,5; b-5,6; C) a-1,2,7; b-3,4,7; D) a-3,4,6; b-1,2,5; 6. Qaysi holatda ATF sarflanmaydi.? A) Na+ ionlarini hujayra tashqarisiga chiqishida B) kichik molekulalar hujayra ichiga kirganda C) passiv diffuziya holatda D ) K+ ionlari hujayra ichiga kirganda 7. Ko’k-yashil suv o’tlarida nima sababdan fagotsitoz amalga oshmaydi ? A) eukariot organizm emasligi tufayli B) hujayra devori yupqa bo’lganligi tufayli C) hujayraga kirayotdan modda suyuq bo’lganligi uchun D) zich hujayra devoriga ega ekanligi uchun 8. To’g’ri bo’lmagan fikrni aniqlang. A ) o’simliklarni qo’shni hujayralari endoplazmatik to’rlari bir biri bilan tutashgan B) zabrug’ hujayra qobig’i xitindan iborat C) ektositozda hazm bo’lmagan moddalarni hujayra ichiga o’tishi D) fagotsitoz va pinotsitoz endositozga misol bo’ladi 9. Lizosoma (a) va vakuolaga (b) ga tegishli malumotlarni aniqlang 1) membranasiz organoid; 2) xususiy organoid; 3) doimiy bo’lmagan organoid; 4)membranali organoid; 5) umumiy organoid; 6) ikki qavat membranaga ega; 7) bir qavat membranadan iborat; 8) yadro tarkibida uchraydi; A) a-2,4,7,8; b-1,3; B) a-4,5,7; b-4,5,7; C) a-2,7; b-3,5,7; D) a-3,5,6; b-2,7 10. Bir qavat membranaga ega bo’lgan organoidlarni aniqlang. a) ribosoma; b) lizosoma; c) xloroplast; d) endoplazmatik to’r; f) mitoxondriya; g) sitoskelet; k) go’lji aparati; w) hujayra markazi; A) a,g,w B) b,f,w C) c,f D) d,k 11. Xususiy bo’lmagan organoidlarni aniqlang. 1) kiprikchalar; 2) ribosoma; 3) mitoxondriya; 4) neyrofibril 5) lizosoma; 6) xivchinlar; 7) endoplazmatik to’r 8) plastida A) 1,4,6 B) 2,3,5 C) 4,7,8 D) 1,2,6 12. Quyidagi xususiy organoidlar va ularni uchrash joyini to’g’ri juftlang. a) neyrofibrilla; b) xivchin; c) kiprikchalar; d) tonofibrillar; 1) evglenadagi; 2) nerv hujayralaridagi; 3) epiteliy hujayralari; 4) infuzoriya; A) a-2; b-1; c-4; d-3; B) a-3; b-4; c-1; d-2; C) a-3; b-4; c-2; d-1; D) a-2; b-1; c-3; d- 4; 13. Donador (m) va silliq (n) endoplazmatik to’rga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) uglevod va yog’ almashinuvida ishtirok etadi; 2) muskul hujayralarida uchraydi; 3) unda ribosomalar joylashadi; 4) yog’ bezlarida uchraydi; 5) glikogen sintezida ishtirok etadi; 6) hamkorligi ribosomalar bilan bog’liq; 7) endoplazmatik membranalar ustida joylashgan. A) m-1,2,4; n-6,7; B) m-2,5; n-7; C) m-6,7; n-1,4,5; D) m-1,5; n-2,4; 14. Ribosomalarga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) silliq endoplazmatik to’rda uchraydi; 9-sinf - 3 Yoqubov Davlatbek & Karimjonova Dilafruz 2) birinchi marta nerv hujayralaridan topilgan; 3) oqsil sintezida ishtirok etadi; 4) yog’ hujayralarida ko’p uchraydi 5) donodor endoplazmatik to’rda uchraydi; 6) 50% nuklein k-ta va 50% oqsildan iborat; 7) ribosoma DNK si yadrodagi RNK dan hosil bo’ladi 8) teng miqdorda oqsil va uglevoddan iborat; A) 3,4,8 B) 1,5,7 C) 3,5,6 D) 1,2,4 15. Prokariot bo’lmagan organizmni aniqlang. A) batsidiya B) xrokok C) osilarotoriya D) batsilla 16. Go’lji majmuasiga tegishli fikrlarni aniqlang. a) sitoplazmada jo’ylashgan; b) birinchi marta muskul hujayralaridan topilgan; c) membranali silliq; d) o’simlik hujayralarida o’roqsimon hujayralardan iborat; g) yirik vakuolalar va mayda pufakchalardan iborat; k) birinchi marta nerv hujayralaridan topilgan; A) a,b,g B) d,k,g C) b,c D) b,d,k 17. Elektron mikroskopda tekshirilganda membranalar bilan chegaralangan va to’p to’p 5-10 tadan bo’lib joylashgan yassilashgan bo’shliqlardan iborat – bu qaysi organoid haqida ma’lumot.? A) ribosoma B) endoplazmatik to’r; C) poliribosomalar D) go’lji 18. Plastidalar (a) va mitoxondriya (b) ga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) qo’sh membranali; 2) xususiy organoid hisoblanadi; 3) tashqi qavati kristalar deb aytiladi; 4) o’simlik hujayrasi uchun xos; 5) DNK ga ega; 6) diametri 0,4 mkm; 7) uch xil turi mavjud; A) a-1,6; b-7; B) a-1,5,7; b-1,3,5; C) a-2,5; b-1,5,7; D) a-1,4,7; b-1,5; 19. Lizosoma va ribosomani o’xshashlik tomonini aniqlang. A) shakl jihatdan B) vazifa jihatdan C) kattalik jihatdan D) o’xshashlik yo’q 20. Sentriolaga tegishli fikrlarni aniqlang. a) mikronaycha va oqsil tolalaridan iborat; b) to’qqiz bog’lamdan iborat; c) membranasiz; d) o’simlik va suv o’tlarida bo’lmaydi; g) sitoplazmani o’z-o’zidan ko’payadigan organoidi; k) bir qavat membranaga ega; f) ikki qavat membranadan iborat; A) b,c,d,g B) a,g,k C) b,d,g,k D) b,g,k 21. O’simlikni qaysi organoidi mexanik ta’sirlarga nisbatan mustahkamligini ta’minlaydi ? A) hujayra qobig’i B) vakuola C) plastida D) sitoplazma 22. Yadroni shakl o’lchami hujayraning qaysi jihatiga bo’g’liq emas.? A) shakliga B) funksiyasiga C) vazifasiga D) tuzilishiga 23. Sitoplazmani doimiy bo’lmagan tuzilishi___________? A) vakuola B) plastida C) sitosikelet D) kiritma 24. Lizosomaga tegishli bo’lgan fikrlarni aniqlang. 1) diametri 0,4 mkm; 2) silindr shaklidagi tanachalardan iborat; 3) qirqga yaqin gidrolitik fermentlar bo’ladi; 4) membranasiz; 5) umumiy organoid; 6) fermentlari yordamida itbaliq dumi yo’qoladi; 7) uzunligi 15-20 mkm; 8) membranali; A) 1,5,8 B) 2,3,5 C) 4,5,6 D) 1,3,4 25. Harakat organoidlari asosan qaysi organizmlarda uchraydi A) evgelena va ambyoba B) tufelka va volvoks C) gidra va nursimonlar D) ambyoba va volvoks 26. Sitoskeletga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. A) bo’linishda muhum ahamyatga ega B) hujayrani joyini o’zgarishini ta’minlaydi C) to’qqiz bo’glamdan iborat D) suvo’tlarida bo’lmaydi 27. Mikrosko’pda hujayra o’rganilganda uning yarmi maksimal holatda bir organoid bilan to’lgan u qaysi organoid ? A) endoplazmatik membrana B) go’lji aparati C) vakuola D) ribosoma 28. Yadroga tegishli fikrlarni no’to’g’risini aniqlang. 1) umumiy organoid hisoblanadi; 2) yadroda joylashgan xromosomaning spirallashmagan qismi to’q boyaladi; 3) yadroning karioplazma qismi yadro ichidagi turli strukturalarini bog’lash vazifasini bajaradi; 4) yadroning tashqi membranasi silliq bo’lib, ichki membranasida ribosomalar joylashadi; 5) yadro qobig’i yadro shirasi bilan sitoplazmaning kimyoviy tarkibini ajratib turadi; 6) jigar, muskul, teri epiteliysi ko’p yadroli bo’ladi A) 1,3 B) 3,5 C) 2,5 D) 2,4 29. Batsilla sporasi shakli va rangi qanday. A) oval va rangsiz B) uzun va yaltiroq C) oval va yaltiroq D) kalta va rangsiz 30. Bir hujayrali prokariotni aniqlang A) xlorella B) achitqi zabrug’i C) xrokok D) nozema


9-sinf – 4 .BIOLOGIYA 1. Ichki qavat membranasi stroma deb ataluvchi organoidni aniqlang. A) mitoxondrya B) go’lji aparati C) endoplazmatik to’r D) plastid 2. Yadro qobig’iga tegishli fikrlarni aniqlang a) bir qavat membranadan iborat; b) karioplazma bilan sitoplazmani tarkibidagi farqni saqlab turadi; c) ikki qavat membranadan iborat; d) ichki membranasi ribosomalar bilan qoplangan; g) tashqi qavat membranasi endoplazmatik to’r kanalchalar bilan tutashgan; A) b.d B) a.b C) c.g D) c.d 3. Quyidagi xromasoma shakllari va ularga moslikni belgilovchilarni aniqlang. a) akrosentrik; b) metosentrik; c) submetasentrik; 1) teng yelkali; 2) tayoqchasimon; 3) noteng yelkali A) a-2; b-1; c-3; B) a-2; b-3; c-1 C) a-1; b-3; c-2 D) a-3; b-2; c-1 4. To’g’ri fikrni aniqlang A) xromosomalar shakli birlamchi belbog’ga bog’liq; B) hujayradagi xromosomalar soni turning tuzilish darajasiga bo’g’liq bo’lib pashshada 4juft C) suyak ko’mik hujayralari ko’p yadroli bo’ladi D) lizosoma fermentlari itbaliq dumini yoqotadi 5. Kariotipni miqdoriy (a) va sifatiy (b) belgilarini aniqlang; 1) shakli; 2) o’lchami; 3) soni; A) a-2; b-1.3 ; B) a-2.3; b-1; C) a-1.3; b-2 D) a-1.2; b-3 6. Xromosomalarni bo’linayotgan hujayrada (1) va bo’linib bo’lgan hujayradagi (2) holatini toping a) yadrolarida yupqa to’rlar ko’rinadi; b) qisqargan; c) yadrolarda xromatin donalari ko’rina boshlaydi; d) xromosomalar shakli sentromeraga bo’g’liq bo’ladi; g) spirallashgan holatda bo’ladi; f) yoyilgan bo’ladi; k) despirallashadi; j) ixcham shaklga va o’lchamga ega. A) 1-a.f.j; 2-b.c.d B) 1-a.d.g; 2-f.k.j C) 1-b.d.j; 2-a.c.k D) 1-b.d.k; 2-a.c.g 7. Yadrochaga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) faqat interfaza holatidagi hujayralarda bo’ladi; 2) yadroning mustaqil tuzilishi; 3) mitoz paytida paydo bo’ladi; 4) tarkibida r-RNK molekulari uchraydi; 5) ribosomalar shakllanadi; 6) shakllanish darajasi bir xil bo’lgan ribosoma va r-RNK ning to’plamidan iborat; A) 1.2.6 B) 1.3.5 C) 1.4.5 D) 1.5.6 8. Drozofillada (a) ; odamda (b) ; shimpanzeda (c) qalampirda (d) xromosomalar sonini aniqlang, A) a-8; b-48; c-46; 48; B) a-4; b-48; c-46; d-48 C) a-8; b-46; c-48; d-48 D) a-8; b-23; c-48; d-48 9. Quyidagi organizmlarni hujayraviy tuzilishiga ko’ra taqsimlang. I-prokariot; II-eukariot A) I-batsilla;nostok II-xongul; xolmon B) I-xlorella;xrokok II-jayron; jiyda C) I-xrokok;usneya II-boabab; achitqi D) I-osilatoriya;badsidiya II-joka;g’oz 10.Prokariot va eukariotlarni o’xshash tomonlarini aniqlang. 1) shakllangan yadro; 2) sitoplazma; 3) endoplazmatik to’r; 4) DNK; 5) ikkiga bo’linish; 6) ribosoma; 7) oqsil sintezi ribosomalarda kechishi; A) 3.6.7 B) 1.2.4 C) 2.6.7 D) 2.3.5 11. Xongulni xolmondan farqini aniqlang a) vakuola; b) hujayra qobig’i glikokaliks c) hujayrasi bo’linganda plazmatik membrana o’rtasida botiqlik paydo bo’ladi; d) plastida; f) hujayra qobig’i selluoza; g) hujayrasi bo’linganda o’rtasida to’siq paydo bo’ladi; A) a.d.g B) b.c C) a.d.f D) b.g 12. Notog’ri bo’lmagan fikrni aniqlang A) pingvin hujayrasi qobig’i glikokaliksdan iborat bo’lib uni himoya qiladi B) batsilla mitoz bo’linishi bilan badsidiyadan farq qiladi chunki prokariotlar meyoz bo’linmaydi C) eukariot hujayralar bundan 3.5 mlrd.yil avval paydo bo’lgan D) xrokok ribosomasi yoqligi bilan xlorelladan farq qiladi 13. Eukariot hujayra kelib chiqishida qaysi gipoteza xaqiqatga yaqin hisoblanadi.? A) invaginatsiya; B) ko’p genomli C) simbioz D) fagotsitoz 14. Invaginatsiya gipotezasiga tegishli bo’lgan malumotlarni aniqlang. a) mitoxondrya va xloroplastlar mustaqil kelib chiqishga ega; b) mitoxondriyalar aerob prokariotlardan kelib chiqqan deyiladi; c) eukariot hujayra bitta hujayradan kelib chiqqan; d) yadro va sitoplazmani plastik jarayonlarini o’xshashligi; f) mitoxondriya va yadro qo’sh membra-naga ega bo’lishi; g) mitoxondriya va xloroplastlarda DNK va RNK ning mavjudligi A) a.g B) c.f C) b.f.g D) d.f 15. Xromoplastlarga tegishli fikrlarni toping. 1) karotinoidlarga ega ; 2) pishib yetilmagan mevalarda ko’p bo’ladi; 3) har hil ranga ega plastidalar 4) o’simlik poyasida uchraydi; 9-sinf - 4 Yoqubov Davlatbek & Karimjonova Dilafruz 5) tugunaklarda ko’p boladi; 6) disaxaridlardan kraxmal hosil qiladi; 7) gullarga rang beradi A) 2.3.7 B) 3.4.6 C) 2.3 D) 1.3.7 16. ,,Hujayra genomining ayrim qismlari hisobiga hosil bo’ladi” ushbu fikr qaysi gipotezaga mos.? A) ko’p genomli B) simbioz C) invaginatsiya D) fagotsitoz 17. Simbioz (a) va ko’p genomli (b) gipotezalarga tegishli malumotlarni aniqlang 1) hujayra geomini ayrim qismlari hisobiga hosil bo’ladi; 2) eukariot hujayra hujayra qobig’ining botib kirishi hisobiga hosil bo’ladi; 3) eukariot hujayra har hil prokariotlardan kelib chiqqan; 4) mitoxondriya va xloroplastlarda DNK va RNK ning mavjudligi; 5) mitoxondriya va yadro qo’sh membranaga ega bo’lishi; 6) mitoxondrya va xloroplastlar mustaqil kelib chiqishga ega; A) a-3.4; b-1; B) a-2.3; b-6 C) a-4.6; b-3; D) a-3.5; b-1 18. Hujayra tarkibida kimyoviy elementlardan qanchasi uchraydi ? A) 98 B) 80 C) 5 D) 70 19. Hujayra massasini 98%ini tashkil qiladigan elementlarni aniqlang A) H.N.Na.O B) O.C.P H C) N.O.H.C D) H.O.C.S 20. Barcha organik birikmalarni asosiy tarkibiy qismini tashkil etadigan elementlarni aniqlang A) H.N.Na.O B) O.C.P H C) N.O.H.C D) H.O.C.S 21. Avazni ikki boshli muskul hujayralarida uglevod miqdori necha % ni tashkil etadi.? A) 1-2 B) 70 C) 98 D) 5 22. Aminokislotalar soni 50 tadan kam bo’lsa qanday ataladi.? A) polipeptid B) oqsil C) peptid D) tripeptid 23. Energiya almashinuvida mitoxondriylarda (m) va sitoplazmada (n) qancha kj energiya ATFga to’planadi.? A) m-80; n-1440; B) m-2600; n-200 C) m-1440; n-40 D) m-1440; n-80 24. Qon hosil bo’lishida (a) va jinsiy gormonlar faolligini oshirishda(b) qaysi elementlar ahamyat kasb etadi ? A) a-Zn; b-I B) a-Cu; b-Mo C) a-Co; b-Zn D) a-Fe; b-Zn 25. Hujayra tarkibini 1.9% ini tashkil etuvchi elementlarni qaysilari suyak toqimasini hosil qilishda ishtirok etadi. ? A) Na.Ca.Cl B) C.N.O.H C) Ca.P D) P.S.O.C 26. O’simlik hujayrasida (I) va tish emalida (II) H2O ni % miqdorini aniqlang. A) I-80; II-70; B) I-10; II-95 C) I-90; II-10 D) I-90; II-5 27. Qon ivishini (a) va qon hosil bo’lishida (b) ishtirok etuvchi elementlarni aniqlang A) a-Co; b-Fe B) a-Ca; b-Co C) a-Fe; b-Ca D) a-Co; b-Ca 28. Hujayra membranalari orqali turli xil moddalarni o’tkazishni taminlaydigan elementlarni aniqlang. A) Ca;P B) Cl;Na;K C) Na;K;Ca D) K;Cl;Ca 29. Biokimyoviy reaksiyalarni tezlashtiradigan (1) va tiroksin hosil bo’lishida ishtirok etadigan (2) elementlarni aniqlang. A) 1-Mg; 2-I; B) 1-Na; 2-Co; C) 1-Ca; 2-Zn D) 1-I; 2-Mn 30. Mg elementini funksiyasini aniqlang. A) xromoplast tarkibiga kiradi B) o’simlik hujayralarida bio katalizator C) fotosintezda ahamyatga ega D) mikro element hisoblanadi 31. Hujayra membranalarida o’tkazish vazifasida ishtirok etuvchi elementlarga tegishli malumotlarni aniqlang. A) xlorofil tarkibiga kiradi B) nerv hujayralaridagi qo’zg’alishlarni amalga oshishida ishtirok etadi C) Cl;Na;Ca hisoblanadi D) suyak mustahkamligini taminlaydi 32. Biologik faolligi yuqori bo’lmaganini toping. A) vitamin B) gormon C) ferment D) suv 33. Nuklein kislota va oqsillar tarkibidagi elementlarni aniqlang A) P.S.K.Na B) O.C.N.P.H.S C) S.F.C.O.H.N D) C.O.S.N.K.P 34. Bir qator fermentlar tarkibida uchrovchi elementni aniqlang A) Mg B) Ca C) Co D) Zn 35. B12 vitamini zaruriy tarkibiy qismini aniqlang A) Mg B) Ca C) Co D) Zn


9-sinf - 5 .BIOLOGIYA 1. Fe elementini funksiyasini aniqlang. A) qon hosil bo’lishida ishtirok etadi; B) qon ivishini ta’minlaydi C) qonda kislorod tashiydi D) qonda oziq modda tashiydi 2. Suvga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) tabiatda keng tarqalgan anorganik modda; 2) hujayrada suv qancha kam bo’lsa,hayot faolyati shuncha jadal kechadi; 3) qutblanmagan moddalar uchun yaxshi erituvchi hisoblanadi; 4) unga hujayrani fizik xossalari bog’liq; 5) buferlikni ta’minlaydi A) 1.5 B) 2.3 C) 4.5 D) 1.4 3. Qondagi buferlik vazifasini qaysi ionlar bajaradi.? A) H2PO²4 ; B) H2CO3; C) HCO3; D) H3PO4 4. Qo’zg’aluvchanlikni amalga oshiradigan ionlarni aniqlang. A) karbanat,gidrokarbonat B) fosfat,gidrofosfat C) natriy,kalsiy,kaliy D) fosfor,kalsiy 5. Hujayrani o’rtacha qancha qismini anorganik moddalar tashkil etadi ? A) 20-30% B) 50% C) 70-80% D) 90% 6. Biomalukula bo’lmagan tuzilmani aniqlang. A) ferment B) glukoza C) adenin D) mum 7. Hujayrada uchraydigan kichik molekulali organik moddalarni aniqlang. 1) shakar; 2) amino k-ta; 3) pigment; 4) ionli tuzlar; 5) gormonlar; 6) suv molekulalari; 7) nukleotid A) 3.4.7 B) 1.5.6 C) 4.6 D) 2.3.7 8. To’g’ri fikrni aniqlang A) Xolmon hujayralari xongul hujayralaridan uglevod miqdori kam bo’lishi bilan farq qiladi B) Batsidiya sporalari yaltiroq ovalsimon C) Manta hujayralarida oqsil ko’p bo’ladi D) Adenovirus o’zida DNK saqlaydi 9. Kislorod va vodorod nisbati xuddi suv molekulasi kabi bo’lgan energiya bo’y bo’lgan biomolekulani aniqlang. A) uglevod B) lipid C) oqsil D) nuklein k-ta 10. Murakkab (a) va oddiy (b) bo’lgan uglevodlarni juftlang. 1) kraxmal; 2) pentoza; 3) laktoza; 4) lixein; 5) glukoza; 6) selluoza; 7) fruktoza; 8) glikogen; A) a-6.8; b-2.5.7; B) a-5.4;b-3.7 C) a-2.8; b-1.6 D) a-2.5.7; b-6.8 11. Meva shakari (1) va uzum shakari (1) mos uglevodlarni juftlang. A) 1-glukoza; 2-fruktoza; B) 1-fruktoza; 2-glukoza; C) 1-maltoza; 2-saxaroza; D) 1-saxaroza; 2-maltoza; 12. Quyidagilardan disaxaridlarni aniqlang. 1) galaktoza; 2) maltoza; 3) riboza; 4) kraxmal; 5) pentoza; 6) laktoza; 7) saxaroza; 8) glukoza; A) 1.6.7; B) 2.7.8 C) 4.5.6.7 D) 2.6.7 13. Diyora bir kunda 450 gr uglevod,500 gr lipid, 350 gr oqsil istemol qildi,bir kunda biopolimerlardan ajralgan energiya miqdorini aniqlang,(10 gr tuz ham istemol qilgan) A) 3280 kkl B) 14080 kkl C) 7930 kkl D) 33530 kkl 14. Quyidagilar orasida monosaxarid va disaxarid bo’lmaganlarini aniqlang. 1) xitin; 2) galaktoza; 3) maltoza; 4) pentoza; 5) lixein; 6) kraxmal; 7) laktoza; 8) seluoza A) 1.4.7 B) 1.5.8 C) 2.4.7 D) 1.6.7 15. Moylar (a) va yog’lar (b) uchraydigan eukariotlarni aniqlang. 1) xongul; 2) olabota; 3) olaqarg’a; 4) suvilon; 5) nok; 6) xolmon; 7) joka; 8) qilquyruq; 9) lola; A) a-1.2.5.9 b-3.4.8 B) a-2.6.9; b-1.3.4 C) a-1.3.4.8; b-2.5.9 D) a-3.4.5; b-7.9 16. Oqsil tarkibidagi kimyoviy elementlarni tarkibini aniqlang. a) uglerod; b) kislorod; c) vodorod; d) azot; A) a-21-23%; b-50-54%;c-6.5-7.3%;d-16% B) a-50-54%; b-21-23%; c-6.5-7.3%;d-16% C) a-50-54%; b-21-23%; c-16%; d-6.5-7.3% D) a-16%; b-50-54%; c-6.5-7.3%; d-21-23% 17. Oqsillarni boshqa organik birikmalardan farqli jihatlarini aniqlang. 1) C,H,O, mavjudligi; 2) tarkibida azot tutishi; 3) molekulyar massasi kichikligi; 4) biomolekula bo’lishi bilan; 5) molekulyar massasi yuqori bolishi; 6) monomerga ega bo’lishi bilan; A) 1.2.4 B) 2.3 C) 5.6 D) 2.5 18. Quyidagilar ichida polimerini aniqlang, A) glitsin; B) kauchuk; C) guanin; D) gistidin 19. Halqasiz (a) va asiklik(b) amino k-talarni tegishli ravishda juftlang, 1) treonin; 2) tirozin; 3) triptofan; 4) glutamin; 5) gistidin; 6) glitsin; 7) fenilalanin; 8) lizin; 9-sinf - 5 Yoqubov Davlatbek & Karimjonova Dilafruz A) a-1.8; b-4.6; B) a-4.6.8; b-2.3.7 C) a-3.7; b-4.6.8; D) a-3.4.7; b-2.5.6 20. Aminokislotalar soni 50 tadan ko’p bo’ladigan (I) va kam bo’ladigan (II) qanday nomlanishini aniqlang. A) I-polipeptid; II-tripeptid; B) I-oqsil; II-polipeptid; C) I-polipeptid; II-dipeptid D) I-oqsil; II-tripeptid; 21. Oqsil tarkibida almashinmaydigan aminokislotalar necha %ni tashkil etadi? A) 25% B) 75% C) 50% D) 100% 22. Aminokislotalar yetishmaganda qanday holatlar yuzaga keladi;? 1) hayvonlarda mahsuldorlik oshadi; 2) oqsil biosintezi buziladi; 3) organizmlar o’sishi sekinlashadi; 4) kasalliklar kelib chiqishiga qarshilik qiladi; 5) hayvonlarda mahsuldorlik pasayadi; 6) plastik almashuv jadallashadi; A) 2.3 B) 4.5 C) 1.6 D) 1.2 23. Gemoglobin keltirilgan organizmlar orasida qay birida ma’lum bir vazifa bajaradi,? A) ,,oq chumoli” B) sariq fira’vn C) tilyapiya D) tunlam kapalagi 24. Birlamchi tuzilishli (a) va to’rtlamchi tuzilishli (b) oqsil aminokislotalari o’zaro qanday bo’g’ orqali bog’lanadi.? 1) peptid; 2) H bog’; 3) ion; 4) disulfid; 5) gidrofob; A) a-1; b-1; B) a-1; b-2.3.4.5 C) a-1.2; b-3.4.5 D) a-2.5; b-1.3.4 25. To’rtlamchi (I) va ikkilamchi(II) tuzilishli oqsillarga qanday oqsillar misol bo’ladi. ? a) mioglobin; b) keratin; c) kollagen; d) insulin ; g) gemoglobin; A) I-a.g; II-c; B) I-c.d; II-g C) I-a; II-b.c D) I-g; II-b.c 26. Uchlamchi tuzilishli (a) va ikkilamchi tuzilishli (b) oqsil aminokislotalari o’zaro qanday bo’g’ orqali bog’lanadi.? 1) peptid; 2) H bog’; 3) ion; 4) disulfid; 5) gidrofob; A) a-2.3.4.5; b-2; B) a-1; b-1 C) a-2.3.4.5; b-2.3.4.5 D) a-2.; b-2.3.4.5 27. Birlamchi (1) va uchlamchi (2) tuzilishli oqsillarga qanday oqsillar misol bo’ladi. ? a) mioglobin; b) keratin; c) kollagen; d) insulin ; g) gemoglobin; A) 1-a; 2-b.c; B) 1-d; 2-a; C) 1-a; 2-g D) 1-g; 2-a 28. Qanday tuzilishli oqsil muhit sharoitiga qarab bo’laklari qo’shilib yoki ajralib turadi.? A) uchlamchi B) birlamchi C) to’rtlamchi D) ikkilamchi 29. 10 ta aminolislota (a) va 1 ta aminokislota (b) og’irligini (D) da aniqlang. A) a-1200 D; b-138 D B) a-1380 D; b-138 D C) a-1200 D; b-120 D D) a-1380 D; b-120 D 30. Denaturatsiyaga uchragan oqsilda qanday holatlar uchraydi.? 1) tabiiy holati tiklanadi; 2) erish xususiyati tiklanadi; 3) biologik xossalari va funksiyalari o’zgarmaydi; 4) shakli o’zgaradi; 5) tabiiy holati yo’qoladi; 6) kolloid eritma hosil qiladi; A) 1.2.6 B) 3.5 C) 4.5.6 D) 3.4.5 31. Qanday oqsil muhit sharoitiga qarab bo’laklari qo’shilib yoki ajralib turadi.? A) mioglobin B) gemoglobin C) keratin,kollegen D) insulin 32. Tuxumsimon (a) va tolasimon (b) shaklga ega oqsillarni aniqlang, 1) hayvon juni; 2) eruvchan oqsillar; 3) odam muskulidagi; 4) ipak qurti ipagi; 5) gemoglobin; A) a-3; b-1.4; B) a-2; b-5 C) a-5; 3.4; D) a-3; b-1.4.5 33. Murakkab (I) va oddiy (II) oqsillarni juftlang. a) nukleoprotein; b) albuminlar; c) xromoprotein; d) lipoprotein; h) globulinlar; A) I-c.d; II-h; B) I-a.c; II-b.d; C) I-b.h; II-a.c.d D) I-b.c; II-h; 34. Albuminlar (a) va Globulinlar(b) ga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) murakkab oqsil; 2) tuxum oqsili; 3) toza distillangan suvda eriydi; 4) qon tarkibida uchraydi; 5) no’xat oqsili; 6) NaCl ning kuchsiz e-masida eriydi; 7) bug’doy oqsili; 8) oddiy oqsil; A) a-2.5.6; b-3.8; B) a-2.4.7; b-1; C) a-2.3.5; b-6.7; D) a-3.5.8; b-6.8 35. Oqsillarda nativ holatga qaytish...……….. Nuqtalar o’rnini to’ldiring. A) denaturatsiya; B) oqsil tarkibini buzilishi C) renaturatsiya; D) tuzlar tasirida o’zgarishi ISMINGIZ: ____________________________
9-sinf - 6 .BIOLOGIYA 1. Hujayra katalizatorlari……………deb ataladi.? A) pigment; B) vitamin C) ferment; D) tuzlar 2. Oqsil funksiyalarini mos ravishda juftlang; a) himoya; b) signal; c) transport; d) harakat; 1) radopsin orqali amalga oshadi; 2) gazlar almashinuvi; 3) maxsus qisqaruvchi oqsillar orqali amalga oshadi; 4) antitana va antitoksinlar ta’sirida immunitet hosil qilish; A) a-4; b-1; c-2; d-3; B) a-1; b-3; c-2; d-4; C) a-4; b-3; c-2; d-1; D) a-1; b-2; c-3; d-4 3. Ikki gramm oqsil kislorodli parchalansa qancha kJ energiya ajraydi ? A) 8.2 B) 17.6 C) 35.2 D) 34.2 4. Quyidagilardan qaysi birida DNK mavjud emas. A) quturishni keltirib chiqaradigan organizmda B) kuydirgini keltirib chiqaradigan organizmda C) adenovirusda D) bakterofagda 5. Oqsil funksiyalarini mos ravishda juftlang; a) energetik; b) zahira; c) qurilish; d) gormon; 1) bir gramm uglevod O2 tasirida parchalansa 17.6 kJ energiyaga aylanadi; 2) insulin qonda qand miqdorini nazorat qilishi; 3) murtak uchun ozuqa; 4) membrana hosil qilishi; 5) ikki gram oqsilni O2 ishtirokida 35.2 kJ energiya hosil qilishi A) a-1; b-3; c-4; d-2; B) a-1; b-2; c-4; d-3; C) a-5; b-3; c-4; d-2 D) a-5; b-2; c-4; d-3; 6. Hujayra ichida fermentlar ishtirokida reaksiyalarni tezlashtirish oqsilni qaysi funksiyasiga misol bo’ladi; A) katalizatorlik B) signal C) harakat; D) transport 7. O’pkaga O2 olib boorish (a) va tashqi muhitdan axborotni stukturalarni o’zgartirish orqali amalga oshirish (b) oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liqligini juftlab yozing. A) a-transport; b-harakat; B) a-himoya; b-transport C) a-transport; b-signal; D) a-qurilish; b-himoya; 8. Hujayra membranasining yuza qismida o’zining uchlamchi strukturasini tashqi omillar tasirida o’zgartira olishi oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liq bo’lib radopsin ishtirokida boradi.? A) harakat; B) signal; C) qurilish; D) transport; 9. O’ziga kimyoviy elementlar yoki biologik faol moddalarni biriktirib toqima, hujayralarga tashish oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liq.? A) harakat; B) signal; C) qurilish; D) transport; 10. Keltirilganlar ichida oqsil+oqsil bo’lmagan birikma tuzilishlarini aniqlang. a) nukleoprotein; b) albuminlar; c) xromoprotein; d) lipoprotein; h) globulinlar; A) c.d; B) a.h; C) b.h; D) a.b.c 11. Quyidagilardan oqsil tabiatlisini aniqlang. A) timin B) ribonukleaza C) saxaroza D) mum 12. Gemoglobinga xos ma’lumotlarni ko’rsating. 1) yuqori molekulali kolloid birikma hisoblanadi; 2) organizmni begona moddlalardan himoya qiladi; 3) xromoproteinlarga mansub bo’lgan murakkab oqsil; 4) nukleotidlardan tashkil topgan polimer modda; 5) albuminlarga mansub bo’lgan, rangli oqsil; 6) organizmda transport vazifasini bajaradi; 7) xar qanday qon guruhli odamlar qonida mavjud; 8) yumoloq shaklli biopolimer. A) 1, 2, 3, 7, 8 B) 1, 3, 6, 8 C) 5, 6, 7 C) 2, 4, 5 13. Faqat aminokilotalardan tashkil topgan oqsillarni toping. A) gemoglobin, lizin, tuxum oqsili B) lipoprotein, nukleoprotein, gemoglobin C) no’xat oqsillari, tuxum oqsillari, globulinlar D) xromoprotein, glukoza, albuminlar 14. Polimer moddani ko’rsating A) trionin B) leysin C) tripsin D) tirozin 15. Polipeptid zanjirdan iborat bo’lgan moddalarni aniqlang. 1) glikogen; 2) antitana; 3) jinsiy gormonlar; 4) insulin; 5) lixenin; 6) tuxum oqsili; 7) seluloza; 8) tirozin; 9) xitin. A) 5, 7, 9 B) 2, 3, 4, 8 C) 1, 2, 6 D) 2, 4, 6 16. Insulin gormoniga xos ma’lumotlarni ko’rsating. 1) uglevodlarga mansub polimer birikma; 2) gidroliz qilinsa aminokislotalarga parchalanadi; 3) monosaxaridlarning peptid bog’lar orqali birikishidan hosil bo’lgan; 4) tarkibida karbon,vodorod, kislarod, va o’rta xisobda 16 % azot mavjud; 5) hujayralarda biokatalizatorlik vazifasini bajaradi. 6) biopolimerlarga mansub, azotsiz organik modda. A) 2, 4 B) 1, 3 C) 4.5 D) 1, 6 17. Qaysi javobda moyli o’simliklar to’g’ri berilgan ? 1) g’o’za; 2) kanop; 3) qand lavlagi; 4) maxsar; 5) soya; 6) burchoq; 7) zig’ir; 8) sebarga. A) 1, 4, 5, 7 B) 4, 5, 6 C) 3, 7, 8 D) 1, 2, 3, 6 18. Tuzulmalar hosil qiluvchi (a), biologik funksialarni bajarauvchi (b) va axborot saqlovchi (c) biopolimerlarni mos ravishda farqlang. 1) nuklein kislota 2) oqsil 3) lipid; 4) uglevod A) 1-a, 2-a, b 3-a, 4-b B) 1-c, 2-a,b . 4- a C) 1-a, 2-b, c 4-a, b D) 1-b 2-c 4- a 19. DNK ko’p qismli (polimer) modda bo’lib, uning monomeri …………………………..lar hisoblanadi ? A) aminokilota B) dezoksiriboza C) nukleotid D) riboza 20. DNK ning bir zanjiridagi A lar ikkinchi zanjirdagi T nukleotidlari bilan nima yordamida bog’langan ? A) ikkita fosfodiefir bog’ B) ikkita vodorod bog’ C) uchta vodorod bog’ D) peptid bog’ 21. DNK ning bir dona nukleotidi qanday tarkibi qismlardan iborat ? 1) dezoksiriboza; 2) aminokislota; 3) fosfat kislota; 4) bitta azot asosi; 5) riboza; 6) to’rtta azot asosi A) 1, 2, 4 B) 1, 3, 4 C) 3, 6 D) 3, 4, 5 22. Xongul hujayrasining DNK ga ega bo’lgan qismlar aniqlang 1) vakuola; 2) mitoxondriya; 3) ribosoma; 4) xloroplast; 5) endoplazmatik to’r; 6) yadro; 7) lizosoma. A) 2,4 B) 1, 4, 6 C) 2, 6 D) 3.5,6,7 23. Nuklein kislotalar birinchi marta kim tomonidan aniqlangan ? A) Chargaf; B) Misher C) Errel D) Uotson,Krik 24. Hujayraning qaysi qismida RNK (a) va DNK (b) uchrashini aniqlang. I-ribosoma; II-yadro; III-sitoplazma; IV-plastida; V-mitoxondirya; VI-membranasida A) a-II;IV;V; b- II;IV;V; B) a-I;III;VI; b-I;IV;V C) a-I;II;III; b- I;II;III; D) a-III;V; b-II;VI 25. DNK fragmentida A-25 ta;G-30 ta bo’lsa shu DNK ni molekulyar massasi qanchaga teng bo’ladi ? A) 18975; B) 37950; C) 345; D) 75900; 26. DNK ni tuzilishini kim(lar) tomonidan aniqlangan.? A) Chargaf; B) Misher C) Errel D) Uotson,Krik 27. Tog’ri fikrni aniqlang. A) amilaza fermenti shakarni kraxmal xoligacha borishini taminlaydi; B) DNK zanjirida A nukleotidi ozidan keyin kelgan T bilan ikki H bog’ bilan bog’lanadi C) purin asoslariga G va S kiradi D) i-RNK oqsil haqidagi axborotni ribosomaga yetkazib beradi 28. 6 ta ATF→ADF+H3PO4 bo’lganda qancha kJ energiya ajralib chiqadi ? A) 480 B) 240 C) 360 D) 40 29. ATF sintezlanadigan organoidga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) tarkibida RNK saqlaydi; 2) bir qavat membranaga ega ; 3) xususiy organoid; 4) membranasiz; 5) 1-marta nerv hujayralaridan topilgan; 6) 2 qavat membranaga ega; 7) tarkibida DNK saqlaydi A) 1.6.7; B) 5.6 C) 2.3.7 D) 4.5 30. Hujayradagi RNK xillarini mos ravishda juftlang, a) t-RNK; b) i-RNK; c) r-RNK 1) aminokislotalarni o’ziga biriktiribolib, oqsil sintezlanadigan joyga tashib beradi; 2) oqsil molekulasini yig’ish; 3) oqsil tog’risidagi axborotni oqsil sintez-lanadigan joyga → ribosomalarga tashiladi; A) a-1; b-2; c-3; B) a-3; b-2; c-1; C) a-1; b-3; c-2 D) a-2; b-3; c-1 ISMINGIZ: _____________________________


9-sinf – 6. BIOLOGIYA 1. Hujayra katalizatorlari……………deb ataladi.? A) pigment; B) vitamin C) ferment; D) tuzlar 2. Oqsil funksiyalarini mos ravishda juftlang; a) himoya; b) signal; c) transport; d) harakat; 1) radopsin orqali amalga oshadi; 2) gazlar almashinuvi; 3) maxsus qisqaruvchi oqsillar orqali amalga oshadi; 4) antitana va antitoksinlar ta’sirida immunitet hosil qilish; A) a-4; b-1; c-2; d-3; B) a-1; b-3; c-2; d-4; C) a-4; b-3; c-2; d-1; D) a-1; b-2; c-3; d-4 3. Ikki gramm oqsil kislorodli parchalansa qancha kJ energiya ajraydi ? A) 8.2 B) 17.6 C) 35.2 D) 34.2 4. Quyidagilardan qaysi birida DNK mavjud emas. A) quturishni keltirib chiqaradigan organizmda B) kuydirgini keltirib chiqaradigan organizmda C) adenovirusda D) bakterofagda 5. Oqsil funksiyalarini mos ravishda juftlang; a) energetik; b) zahira; c) qurilish; d) gormon; 1) bir gramm uglevod O2 tasirida parchalansa 17.6 kJ energiyaga aylanadi; 2) insulin qonda qand miqdorini nazorat qilishi; 3) murtak uchun ozuqa; 4) membrana hosil qilishi; 5) ikki gram oqsilni O2 ishtirokida 35.2 kJ energiya hosil qilishi A) a-1; b-3; c-4; d-2; B) a-1; b-2; c-4; d-3; C) a-5; b-3; c-4; d-2 D) a-5; b-2; c-4; d-3; 6. Hujayra ichida fermentlar ishtirokida reaksiyalarni tezlashtirish oqsilni qaysi funksiyasiga misol bo’ladi; A) katalizatorlik B) signal C) harakat; D) transport 7. O’pkaga O2 olib boorish (a) va tashqi muhitdan axborotni stukturalarni o’zgartirish orqali amalga oshirish (b) oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liqligini juftlab yozing. A) a-transport; b-harakat; B) a-himoya; b-transport C) a-transport; b-signal; D) a-qurilish; b-himoya; 8. Hujayra membranasining yuza qismida o’zining uchlamchi strukturasini tashqi omillar tasirida o’zgartira olishi oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liq bo’lib radopsin ishtirokida boradi.? A) harakat; B) signal; C) qurilish; D) transport; 9. O’ziga kimyoviy elementlar yoki biologik faol moddalarni biriktirib toqima, hujayralarga tashish oqsilni qaysi funksiyasi bilan bog’liq.? A) harakat; B) signal; C) qurilish; D) transport; 10. Keltirilganlar ichida oqsil+oqsil bo’lmagan birikma tuzilishlarini aniqlang. a) nukleoprotein; b) albuminlar; c) xromoprotein; d) lipoprotein; h) globulinlar; A) c.d; B) a.h; C) b.h; D) a.b.c 11. Quyidagilardan oqsil tabiatlisini aniqlang. A) timin B) ribonukleaza C) saxaroza D) mum 12. Gemoglobinga xos ma’lumotlarni ko’rsating. 1) yuqori molekulali kolloid birikma hisoblanadi; 2) organizmni begona moddlalardan himoya qiladi; 3) xromoproteinlarga mansub bo’lgan murakkab oqsil; 4) nukleotidlardan tashkil topgan polimer modda; 5) albuminlarga mansub bo’lgan, rangli oqsil; 6) organizmda transport vazifasini bajaradi; 7) xar qanday qon guruhli odamlar qonida mavjud; 8) yumoloq shaklli biopolimer. A) 1, 2, 3, 7, 8 B) 1, 3, 6, 8 C) 5, 6, 7 C) 2, 4, 5 13. Faqat aminokilotalardan tashkil topgan oqsillarni toping. A) gemoglobin, lizin, tuxum oqsili B) lipoprotein, nukleoprotein, gemoglobin C) no’xat oqsillari, tuxum oqsillari, globulinlar D) xromoprotein, glukoza, albuminlar 14. Polimer moddani ko’rsating A) trionin B) leysin C) tripsin D) tirozin 15. Polipeptid zanjirdan iborat bo’lgan moddalarni aniqlang. 1) glikogen; 2) antitana; 3) jinsiy gormonlar; 4) insulin; 5) lixenin; 6) tuxum oqsili; 7) seluloza; 8) tirozin; 9) xitin. A) 5, 7, 9 B) 2, 3, 4, 8 C) 1, 2, 6 D) 2, 4, 6 16. Insulin gormoniga xos ma’lumotlarni ko’rsating. 1) uglevodlarga mansub polimer birikma; 2) gidroliz qilinsa aminokislotalarga parchalanadi; 3) monosaxaridlarning peptid bog’lar orqali birikishidan hosil bo’lgan; 4) tarkibida karbon,vodorod, kislarod, va o’rta xisobda 16 % azot mavjud; 5) hujayralarda biokatalizatorlik vazifasini bajaradi. 6) biopolimerlarga mansub, azotsiz organik modda. A) 2, 4 B) 1, 3 C) 4.5 D) 1, 6 17. Qaysi javobda moyli o’simliklar to’g’ri berilgan ? 1) g’o’za; 2) kanop; 3) qand lavlagi; 4) maxsar; 5) soya; 6) burchoq; 7) zig’ir; 8) sebarga. A) 1, 4, 5, 7 B) 4, 5, 6 C) 3, 7, 8 D) 1, 2, 3, 6 18. Tuzulmalar hosil qiluvchi (a), biologik funksialarni bajarauvchi (b) va axborot saqlovchi (c) biopolimerlarni mos ravishda farqlang. 1) nuklein kislota 2) oqsil 3) lipid; 4) uglevod A) 1-a, 2-a, b 3-a, 4-b B) 1-c, 2-a,b . 4- a C) 1-a, 2-b, c 4-a, b D) 1-b 2-c 4- a 19. DNK ko’p qismli (polimer) modda bo’lib, uning monomeri …………………………..lar hisoblanadi ? A) aminokilota B) dezoksiriboza C) nukleotid D) riboza 20. DNK ning bir zanjiridagi A lar ikkinchi zanjirdagi T nukleotidlari bilan nima yordamida bog’langan ? A) ikkita fosfodiefir bog’ B) ikkita vodorod bog’ C) uchta vodorod bog’ D) peptid bog’ 21. DNK ning bir dona nukleotidi qanday tarkibi qismlardan iborat ? 1) dezoksiriboza; 2) aminokislota; 3) fosfat kislota; 4) bitta azot asosi; 5) riboza; 6) to’rtta azot asosi A) 1, 2, 4 B) 1, 3, 4 C) 3, 6 D) 3, 4, 5 22. Xongul hujayrasining DNK ga ega bo’lgan qismlar aniqlang 1) vakuola; 2) mitoxondriya; 3) ribosoma; 4) xloroplast; 5) endoplazmatik to’r; 6) yadro; 7) lizosoma. A) 2,4 B) 1, 4, 6 C) 2, 6 D) 3.5,6,7 23. Nuklein kislotalar birinchi marta kim tomonidan aniqlangan ? A) Chargaf; B) Misher C) Errel D) Uotson,Krik 24. Hujayraning qaysi qismida RNK (a) va DNK (b) uchrashini aniqlang. I-ribosoma; II-yadro; III-sitoplazma; IV-plastida; V-mitoxondirya; VI-membranasida A) a-II;IV;V; b- II;IV;V; B) a-I;III;VI; b-I;IV;V C) a-I;II;III; b- I;II;III; D) a-III;V; b-II;VI 25. DNK fragmentida A-25 ta;G-30 ta bo’lsa shu DNK ni molekulyar massasi qanchaga teng bo’ladi ? A) 18975; B) 37950; C) 345; D) 75900; 26. DNK ni tuzilishini kim(lar) tomonidan aniqlangan.? A) Chargaf; B) Misher C) Errel D) Uotson,Krik 27. Tog’ri fikrni aniqlang. A) amilaza fermenti shakarni kraxmal xoligacha borishini taminlaydi; B) DNK zanjirida A nukleotidi ozidan keyin kelgan T bilan ikki H bog’ bilan bog’lanadi C) purin asoslariga G va S kiradi D) i-RNK oqsil haqidagi axborotni ribosomaga yetkazib beradi 28. 6 ta ATF→ADF+H3PO4 bo’lganda qancha kJ energiya ajralib chiqadi ? A) 480 B) 240 C) 360 D) 40 29. ATF sintezlanadigan organoidga tegishli ma’lumotlarni aniqlang. 1) tarkibida RNK saqlaydi; 2) bir qavat membranaga ega ; 3) xususiy organoid; 4) membranasiz; 5) 1-marta nerv hujayralaridan topilgan; 6) 2 qavat membranaga ega; 7) tarkibida DNK saqlaydi A) 1.6.7; B) 5.6 C) 2.3.7 D) 4.5 30. Hujayradagi RNK xillarini mos ravishda juftlang, a) t-RNK; b) i-RNK; c) r-RNK 1) aminokislotalarni o’ziga biriktiribolib, oqsil sintezlanadigan joyga tashib beradi; 2) oqsil molekulasini yig’ish; 3) oqsil tog’risidagi axborotni oqsil sintez-lanadigan joyga → ribosomalarga tashiladi; A) a-1; b-2; c-3; B) a-3; b-2; c-1; C) a-1; b-3; c-2 D) a-2; b-3; c-1 ISMINGIZ: _____________________________

9 – sinf –9 BIOLOGIYA 1. Meyoz jarayoni kuzatilmaydigan organizmlarni aniqlang, 1) xrokok; 2) nitella; 3) batsilla; 4) batsidiya; 5) xara; 6) xongul ; 7) xolmon; 8) nostok; 9) osilatoriya; 10) xlorella; 11) xlomidomonada; A) 1,4,8,10 B) 5,6,7,11 C) 1,3,8,9 D) 4,8,10 2. Meyoz bosqichlarini aniqlang. 1) interkinez; 2) profaza II; 3) metafaza II; 4) interfaza; 5) anafaza; 6) telefaza I; 7) profaza; 8) metafaza I; 9) anafaza II; A) 1,4,6,9 B) 2,3,6,8 C) 3,4,7,9 D) 4,6,7 3. Meyozni qaysi bosqichida o’xshash qismlar o’zaro almashadi. A) profazaII; B) metafaza II; C) anafaza II D) profaza I; 4. Meyozni qaysi bosqichlarida DNK va xromasoma nisbati 1:1 nisbatda bo’ladi, a) profaza I; b) anafaza II; c) telefaza I; d) anafaza; f) profaza II; g) telefaza II; h) anafaza I; j) G1 ; k) telefaza; A) b,g,j, B) b,c,d,k; C) a,f,h; D) d,c,k,j ; 5. Bir meyoz bilan ikkinchi meyoz o’rtasidagi qisqa vaqt nima deyiladi. A) interfaza B) interkinez C) duplikatsiya D) inversiya 6. Xromasomalarning spirallanish darajasi eng yuqori bo’lgan (a) va yelkalari bir biridan aniq ajralishi (b) meyozni qaysi bosqichida amalga oshad I A) a-anafaza I; b-metafaza I; B) a-metafaza I; b-profaza I; C) a-metafaza I b-anafaza I; D) a-anafaza II; b-metafaza II; 7. Qisqa vaqt ichida yadro qobig’i hosil bo’lishi meyozni qaysi bosqichida amalga oshadi A) telefaza I ; B) profaza I; C) telefaza; D) anafaza II 8. Shizagoniya (a) va ikkiga bo’linish (b) orqali ko’payadigan organizmlarni aniqlang. 1) amyoba; 2) bezgak plazmodiyasi; 3) tufelka; 4) xlorella; 5) evgilena; 6) xlominomonada; A) a-2,4,6; b-1,3,5; B) a-4,6; b-1,2; C) a-5,6; b-3,4; D) a-1,3,5; b-2,4,6; 9. Bir hujayrali zambrug’lar qanday yo’l bilan ko’payadi a) vegetativ; b) sporalar; c) kurtaklanib; d) ikkiga bo’linish; f) shizagoniya; A) a,b,f B) b,c C) b,d,f D) a,d,f 10. Qaysi davrda xromosomalar soni ko’proq bo’ladi A) interfaza B) anafaza II C) anafaza I D) anafaza 11. Gomologik xromosomalarning konyugatsiyasi gametogenezning qaysi davrida kuzatiladi ? A) o’sish davri B) ko’payish davri C) yetilish davri D) shakllanish davr 12. Odam jinsiy bezlarida kechayotgan meyoz jarayonining anafaza II bosqichida ekvator tekisligidan hujayraning bir qutbiga tomon nechta xromosoma tortiladi ? A) 46 B) 23 C) 13 D) 92 13. Gametogenezning 2- bosqichida kuzatiladigan jarayonlar qaysi javobda tog’ri ko’rsatilgan ? 1) birlamchi jinsiy hujayralarni mitoz usulda bo’linishi; 2) birlamchi jinsiy hujayralarni meyoz usulda bolinishi; 3) oqsil va boshqa organic moddalar sintezlanishi; 4) gomologik xromosomalarni o’zaro yaqinlashib o’xshash qismlarini almashlashi; 5) DNK reduplikatsiyasi; 6) interkinez davri A) 1, 3 B) 2, 4, 6 C) 3, 5 D) 2, 6 14. Meyozning biologik ahamyatiga tegishli fikrlar qatorinini aniqlang. 1) xromasomalar sonini doimiyligi o’zgarmaydi 2) gomologik xromasomalarni bir xil variant-lari uchraydi; 3) xromasomalar sonini doimiyligi o’zgaradi; 4) konyugatsiyalashib xromasomalar krosingoverga uchraydi; 5) gomologik xromasomalarni xar xil variantlari uchraydi; A) 1,5 B) 3,4 C) 2,4 D) 3,5 15. Qanday jinsiz ko’payish turida yadro juda ko’p bo’linadi,lekin sitoplazma butunligicha qoladi. A) Ikkiga bo’linish B) Shizogoniya C) Kurtaklanib D) Sporalar hosil qilib 16. Kurtaklanib (a) va spora hosil qilib (b) ko’payadigan o’rganizmlarni aniqlang 1) infuzoriyalar; 2) achitqi zambrug’u; 3) suv o’tlarida; 4) nozema; 5) bezgak paraziti; A) a-1,4; b-2,3; B) a-4,5; b-1,2; C) a-1,2; b-2,3,4,5 D) a-1,5; b-3,4 17. Ona hujayrada dastlab yadro saqlovchi bo’rtmachalar paydo bo’lishi jinsiz ko’payishni qaysi turiga mansub.? A) Ikkiga bo’linish B) Shizogoniya C) Kurtaklanib D) Sporalar hosil qilib 18. Vegetativ ko’payishda qalamchasidan (a) va ildiz bachkisidan (b) ko’payadigan organizmlarni aniqlang 1) tol; 2) olcha; 3) olma; 4) terak; 5) qoraqat; 6) yantoq; 7) tok; A) a-4,5; b-4,6 B) a-1,2; b-3,7 C) a-2,3,6; b-1,5,7 D) a-2,5; b-4,6 19. Qalamchasi va ildiz bachkisidan ko’payadigan o’simlikni aniqlang. A) tok B) tol C) terak D) kartoshka 20. Quyidagi o’simliklarni tugunaklari orqali ko’payadiganlarini aniqlang. a) begoniya; b) shoyigul; c) binafsha; d) qoraqat; f) kartoshka; g) terak; h) batat; k) shirinmiya; A) b,c,f,h B) a,b,f,h C) d,f,g,h D) b,d,g,k 21. Yer ustki o’rmalovchi poyaga ega o’simlikni aniqlang. A) molodino B) hilol C) elodiya D) qulupnay 22. Qancha maydonda 9000 ta salomalaykum o’simligi joy egallaydi. A) 1m² B) 5 m² C) 10 m² D) 2 m² 23. Kartoshkagul (a) va kartoshka (b) qanday yo’l bilan ko’payadi. A) a-tugunaklar b-ildizpoya; B) a-ildizpoya b-ildizpoya C) a-ildizpoya b-tugunak D) a-ildiz bachkisi b-tugunak 24. Tugunagi va bargi orqali ko’payadigan o’simlikni aniqlang. A) binafsha B) gulsafsar C) molodino D) begoniya 25. ,,ajratuvchi kurtaklar” yordamida ko’payuvchi o’simlikni aniqlang A) binafsha B) gulsafsar C) molodino D) begoniya 26. Ildizpoyasi (a) va piyozboshchalari (b) orqali ko’payadigan o’simliklarni aniqlang. 1) sarimsoqpiyoz; 2) gulsafsar; 3) begoniya; 4) iloq; 5) hilol; 6) lola; 7) binafsha; 8) ajriq A) a-2,3,5; b-6; B) a-4,7,8; b-1,6; C) a-2,4,5; b-1,7 D) a-3,5; b-6 27. Tanasi ikkiga bo’lunuvchi ko’p hujayrali (a) va bir hujayrali (b) hayvonlarni aniqlang. 1) oq planariya; 2) volvoks; 3) meduza; 4) tufelka 5) halqali chuvalchang; 6) evgilena; 7) ignatanli; A) a-3,5; b-6 B) a-5,7; b-2 C) a-3,4; b-6 D) a-1,5; b-2,6 28. Kurtaklanib ko’payuvchi ko’p hujayrali (a) va bir hujayrali (b) hayvonlarni aniqlang. 1) sporali; 2) achitqi zambrug’i; 3) gidra; 4) iloq 5) molodino; 6) infuzoriya; 7) ignatanli; 8) terak; A) a- 5,7; b-6 B) a-3; b-2,6 C) a-4,8; b-1,6 D) a-3,6; b-7 29. Bir necha bo’laklarga bo’linish orqali ko’payadigan organizmlar guruhini aniqlang A) meduzalar, ignatanlilar B) oq planariya, halqali chuvalchanglar C) ignatanlilar, oq planariya D) spirogyra, oq planariya,meduzalar 30. Organizmlar evolutsiyasida qaysi ko’payish turi juda muhim rol oynaydi.? A) klonlash B) jinsiz C) ikkiga bo’linish D) jinsiy 31. Spirogira qanday yo’l bilan ko’payadi A) bir nechta bo’laklarga bo’linib B) sporalar orqali C) shizogoniya D) kurtaklanib 32. Organizmlar yashovchan, tashqi o’zgargan muhitga moslashgan bo’lishi uchun qanday yo’l bilan ko’payishi kerak. A) klonlash B) jinsiz C) ikkiga bo’linish D) jinsiy 33. Hayvonlar ko’p avlod qoldirishi va tez ko’payishi uchun qanday yo’l ko’payishi kerak. A) vegetative B) urug’lanib C) jinsiz D) jinsiy


9-sinf - 10 BIOLOGIYA 1. Urug’donda yetilgan jinsiy hujayralarning tarkibi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan ? 1) sentriol; 2) mezosoma; 3) mitoxondriya; 4) plastida; 5) akrosoma; 6) xalaza; 7) xivchin; 8) sariqlik A) 1, 2, 3, 6 B) 1, 3, 5, 7 C) 4, 5, 6, 8 D) 6, 7, 8 2. Qaysi moddalarning parchalanishida 36 va 38 molekula ATF hosil bo‘ladi? A) sut kislota, spirt B) glukoza, spirt C) sut kislota, glukoza D) pirouzum kislota, glukoza 3. Qaysi organizmlar ikkiga bo‘linish yo‘li va gormogoniyalar yordamida ko‘payadi ? A) ko‘k-yashil suvo‘tlar B) bakteriyalar C) zamburug‘lar D) lishayniklar 4. Qaysi jarayon profaza I da bo‘lmaydi ? A) krossingover B) konyugatsiya C) xromosomalarning ekvatorda joylashishi D) yadrochalarning yo‘qolishi 5. Quyidagilardan qaysilari shakllangan spermatozoid tarkibiga kiradi? 1) yadro; 2) lizosoma; 3) akrosoma; 4) ribosoma; 5) mitoxondriya; 6) sentriol; 7) golji majmuasi A) 1, 3, 5, 6, 7 B) 1, 2, 3, 5, 6 C) 1, 3, 4, 6, 7 D) 1, 3, 4, 5, 6 6. Spermatogenezning yetilish davrida II meyozdan keyin hosil bo‘lgan hujayra nima deb ataladi va uning tarkibidagi xromosoma miqdori qancha bo‘ladi? A) ikkilamchi spermatotsit, 1n B) spermatida, 2n C) spermatida, 1n D) spermatozoid, 1n 7. Tuxum hujayraning somatik hujayradan asosiy farqini ko‘rsating. A) o‘lchamining juda katta bo‘lishi B) yumaloq shaklli, rangli, harakatchan bo‘lishi C) qobig‘ining juda qalinligi D) o‘lchamining juda katta bo‘lishi,qobig‘ining juda qalinligi 8. Ovogenez jarayonining o‘sish davrida (1) va birinchi meyozdan keyin (2) qanday hujayralar hosil bo‘ladi va ularda xromosomalarning qanday to‘plami bo‘ladi? A) 1-birlamchi ovotsit, 2n; 2-bitta ikkilamchi ovotsit va bitta yo‘naltiruvchi tanacha, 1n B) 1-bitta tuxum hujayra, 1n; 2-bitta yo‘naltiruvchi tanacha, 2n C) 1-birlamchi ovotsit va uchta yo‘naltiruvchi D) tanachalar, 1n; 2-bitta tuxum hujayra, 1n 1-ovogoniyalar, 2n; 2-birlamchi ovotsitlar,1n 9. Spermatozoid boshchasining oldingi qismida nima joylashgan ? A) sitoplazmaning zichlashgan,gidrolizlovchi fermentlarini saqlovchi akrosoma B) sitoplazmaning trofik kiritmasini saqlovchi akrosoma C) mitoxondriya va sentrosomani saqlovchi akrosoma D) yadro va mitoxondriya 10. Jinssiz ko‘payishning qaysi turlari ham bir, ham ko‘p hujayrali organizmlarda uchraydi ? A) shizogoniya, sporalar orqali B) sporalar orqali, kurtaklanib C) sporalar orqali, poliembrional D) shizogoniya, fragmentlar orqali 11. Mitozga xos bo‘lgan (1) va xos bo‘lmagan (2) jarayonlarni aniqlang. a) diploid to‘plamli ikkita hujayra hosil bo‘ladi; b) gaploid to‘plamli to‘rtta hujayra hosil bo‘ladi; c) krossingover bo‘ladi; d) konyugatsiya bo‘lmaydi; e) konyugatsiya bo‘ladi A) 1-a, d; 2-b, c, e B) 1-b, c, e; 2-a,d C) 1-a; 2-b, c, d D) 1-b, c; 2-a, e 12. Qaysi organizmlarning ovogenezida birlamchi urg‘ochi jinsiy hujayralarning ko‘payishi butun umri mobaynida davom etadi ? A) tuban xordalilar B) tuban umurtqalilar C) tuban umurtqasizlar D) sutemizuvchilar 13. Tilakoidlar qaysi organoid tarkibida uchraydi? A) mitoxondriya B) ribosoma C) xloroplast D) lizosoma 14. Quyida ko‘payishning qaysi usuliga ta’rif berilgan ? ”Suvo‘tlar, zamburug‘lar, sodda hayvonlarda uchraydi. Avval yadro bir necha bo‘laklarga bo‘linadi, so‘ngra sitoplazma bo‘linib, yadrolarni o‘raydi. Natijada bir hujayradan bir necha hujayra hosil bo‘ladi”. A) kurtaklanish B) shizogoniya C) oddiy bo‘linish D) poliembrional ko‘payish 15. Meyozning qaysi davrida xromatidalarning ajralishi va ularning mustaqil xromosomaga aylanishi kuzatiladi ? A) anafaza I B) profaza II C) metafaza II D) anafaza II 16. Zamburug‘larning suvo‘tlar (1) va bakteriyalar (2) dan farqini toping. a) xlorofil yo‘qligi; b) yadroga ega bo‘lishi; c) bir hujayrali bo‘lishi; d) ko‘p hujayrali bo‘lishi. A) 1-a; 2-b B) 1-d; 2-b C) 1-c; 2-d D) 1-a, d; 2-b, c 17. Suvarakning somatik hujayralarida nechta autosoma xromosomalari bo‘ladi ? A) 48 ta B) 46 ta C) 24 ta D) 12 ta 18. Genetik kodga xos bo‘lmagan xususiyatni aniqlang. A) bitta triplet bitta aminokislotaga mos keladi B) bitta triplet bir necha aminokislotani kodlaydi C) bitta aminokislotani bir necha triplet kodlaydi D) genetik kod universal 19. Gametagenezni qaysi bosqichida tuxum hujayra maxsus parda bilan o’ralib urug’lanishga tayyor bo’ladi A) yetilish B) o’sish C) shakllanish D) ko’payish 20. Gametogenezni bosqichlarini to’gri juftlang a) 1-bosqich; b) 2-bosqich; c) 3-bosqich; d) 4-bosqich; 1) yetilish; 2) o’sish; 3) ko’payish; 4) shakllanish; A) a-3; b-2; c-1; d-4; B) a-1; b-2; c-3; d-4; C) a-2; b-3; c-1; d-4; D) a-3; b-4; c-1; d-2; 21. Gametogenezni qaysi bosqichida spermatazoidlar tez kaattalashmaydi.? A) yetilish B) o’sish C) shakllanish D) ko’payish 22. Qaysi hujayralar tarkibida silliq endoplazmatik to‘r yaxshi rivojlangan? 1) yog‘ bezlari; 2) epiteliy; 3) jigar hujayralari; 4) eritrotsitlar; 5) o‘simlik urug‘i A) 1, 3, 5 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 4 D) 1, 2, 3 23. Katalizator yoki tashish vazifasini bajaruvchi (I), tuzilmalar hosil qiluvchi (II), axborot saqlovchi (III) biopolimerlarni aniqlang. a) lipid; b) oqsil; c) nuklein kislota; d) gormon; e) polisaxarid; f) aminokislota A) I b; II b, e; III c B) I d; II c, b; III f C) I a; II e; III b, c D) I e; II a, b; III d 24. Halqasiz aminokislotalar qatoriga kirmaydiganlarini aniqlang.? A) gistidin, glitsin B) lizin, arginin C) serin, valin D) gistidin, triptofan 25. Urug’lanish jarayoni suvda (a) va quruqlikda (b) kechuvchi organizmlarni aniqlang. A) a-baqa; b-triton; B) a-qurbaqa; b-batsilla; C) a-triton; b-toshbaqa; D) a-tyulen; b-sigir; 26. Embrional rivojlanish davri tugagandan keyin bo‘linmaydigan (I), butun umri davomida bo‘linib ko‘payadigan (II) hujayralarni aniqlang. a) suyak iligi; b) nerv; c) epidermis; d) ichak epiteliysi; e) eritrotsitlar A) I a, b; II c, d, e B) I a, c, d; II b, e C) I a, b, c; II d, e D) I b, e; II a, c, d 27. Hayoti davomida tinmasdan bo‘linish xususiyatiga ega hujayralarni aniqlang. A) suyak iligi, epidermis B) nerv, muskul C) nerv, epidermis D) teri, muskul 28. S.G.Navashin qanday hodisani kashf etgan ? A) jarayonini vegetativ hujayradan chang nayining rivojlanishini B) endospermning triploidligini C) generativ hujayradan spermiylarning hosil bo‘lishini D) qo‘sh urug‘lanish 29. Regeneratsiya qaysi umurtqalilarga xos ? A) reptiliyalarga B) qushlarga C) chuvalchanglarga D) nereidalarga 30. Quyidagi o‘simliklarni ko‘payish usullari bo‘yicha juftlab ko‘rsating. 1) xilol; 2) molodilo; 3) elodeya; 4) g‘umay; a) ildizpoya; b) ajratuvchi kurtaklar; c) novda; d) piyozbosh A) 1-d, 2-b, 3-c, 4-a B) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d C) 1-a, 2-b, 3-c, 4-a D) 1-a, 2-c, 3-b, 4-a 31. Urug‘langan tuxum hujayra maydalanishi natijasida hosil bo‘ladigan hujayralar qanday ataladi ? A) blastomera B) blastula C) gastrula D) zigota 32. Hujayra bo‘linishining qaysi bosqichida bo‘linish urchug‘i sentromeraga birikadi ? A) profaza B) anafaza C) metafaza D) telofaza 33. Suniy partenogenez yo’l bilan ko’payadigan oila vakillari qanday meva hosil qiladi.? A) pista, dukkak; B) dukkak; yong’oqcha; C) rezavor ,ko’sak D) don, dukkak 34. Qaysi organizmlarda gastrulyatsiya hujayralarning migratsiyasi natijasida hosil bo‘ladi? A) lansetnik B) amfibiyalar C) kovakichlilar D) qushlar, sudralib yuruvchilar 35. Qaysi organizmlar tabiiy partenogenez yo’l bilan ko’payib nasl qoldiradi.? 1) quyonlar; 2) dafniya; 3) baliqlar; 4) tustovuq; 5) ♂asalari; 6) tut ipak qurti; 7) ♀asalari A) 4,7 B) 1,3,4 C) 2,4,5 D) 3,4,6 HARAKAT→BILIM→NATIJA→GRANT→2022 OMAD YOR BO’LSIN !!!
9-SINF-11 BIOLOGIYA 1. Qaysi termin katta tushuncha hisoblanadi.? A) embrional rivojlanish B) postembrional rivojlanish C) ontogenez D) gametogenez 2. Embrional rivojlanish nechta tipga ajraladi. A) ikkita B) beshta C) bitta D) uchta 3. Ontogenez nechta davrga ajraladi.? A) ikkita B) beshta C) bitta D) uchta 4. Lichinkasiz ontogenez uchraydigan hayvonlarni aniqlang. 1) norka; 2) triton; 3) gavial; 4) qilquyruq; 5) xongul; 6) sariq ilon; 7) qurbaqa; 8) lochin; 9) terili toshbaqa; A) 1,2,4,8 B) 3,6,8,9 C) 1,4,5,7 D) 2,3,9 5. Metamarfozning sodir bo’lishida oziq uchun raqobatning ahamiyati bo’lmagan hayvonlarni aniqlang. 1) chigirtka; 2) ninachi; 3) tut ipak qurti; 4) qandala; 5) mita; 6) kuya; 7) chivin A) 3,4 B) 2,5,6 C) 1,4,5 D) 1,2,5,7 6. Embrion blastomerlari soni 1024 taga yetishi uchun u nech amarta meridianal va ekvatorial bo’linishi mumkin ? A) 4 marta meridianal, 3 marta ekvatorial B) 6 marta meridianal, 4 marta ekvatorial C) 3 marta meridianal, 3 marta ekvatorial D) 6 marta meridianal, 3 marta ekvatorial 7. Erkak va urg`ochi echkining tana hujayralarida 60 tadan xromosoma bor. Ularning: 1) tuxum hujayrasida 2) urug` hujayrasida 3) urug`- langan tuxum hujayrasida 4) yangi tug`ilgan uloqchalarning somatik hujayrasida qancha xromasoma borligini aniqlang ? A) 1 – 30, 2 – 30, 3 – 60, 4 – 60 B) 1 – 60, 2 – 30, 3 – 30, 4 – 30 C) 1 – 30, 2 – 60, 3 – 30, 4 – 60 D) 1 – 22, 2 – 22, 3 – 44, 4 – 44 8. Somatik hujayralar berilgan qatorni belgilang. 1) teri 2) tuxum 3) mushak 4) spermiylar 5) qon 6) gametalar 7) nerv A) 1.3.5.7 B) 1.2.3.4 C) 2.4.6.7 D) 1.3.4.6 9. Qaysi umurtqali hayvonlarda ichki urug’lanish kuzatiladi ? 1) akula 2) timsoh 3) ilon 4) baliq 5) kaptar 6) triton A) 2,4,5 B) 1,5 C) 4,6 D) 3,5,6 10. Tritonning embrional rivojlanish davriga xos ma’lumotlarni aniqlang ? 1) urug’lanish ichki 2) gastruliyatsiya blastulaning qat-qat joylashuvi hisobiga bo’ladi 3) 2 marta ekvatoriyal bo’linishdan so’ng 32 ta blastamer hosil bo’ladi 4) embrionning jinsi tuxum hujayra tarkibidagi xromasomalarga bog’liq 5) 3 marta meridianal bo’linishdan so’ng 32 ta hujayra hosil bo’ladi 6) endodermadan jabra rivojlanadi 7) urug’lanish tashqi A) 2,6 B) 5,7 C) 3,7 D) 1,4 11. Bilvosita postembrional rivojlanuvchi hayvonlar guruhini belgilang. A) tillaqo’ng’iz,karam kapalagi B) sudralib yuruvchilar,chuvalchangsimonlar C) assidiya,o’rgimchaksimonlar D) sutemizuvchilar,baliqlar 12. Turnaning embrional rivojlanish davriga xos bo’lmagan ma’lumotlarni aniqlang? 1) urug’lanish ichki 2) gastruliyatsiya blastulaning qat-qat joylashuvi hisobiga bo’ladi 3) 2 marta ekvatoriyal bo’linishdan so’ng 32 ta blastamer hosil bo’ladi 4) embrionning jinsi tuxum hujayra tarkibidagi xromasomalarga bog’liq 5) 3 marta meridianal bo’linishdan so’ng 16 ta hujayra hosil bo’ladi 6) mezodermadan jabra rivojlanadi 7) urug’lanish tashqi A) 1,2,6 B) 3,5 C) 5,7 D) 2,4,6 13. Embironal rivojlanish davri nechta bosqichga bo’linadi.? A) ikkita B) beshta C) bitta D) uchta 14. Embrional rivojlanishni maydalanish bosqichiga tegishli to’g’ri fikrlarni aniqlang. 1) tuxum hujayra urug’langach bir necha daqiqadan keyin yadro va sitoplazma bo’lina boshlaydi. 2) murtakni ikkinchi qavati hosil bo’ladi 3) o’zak organlar hosil bo’ladi; 4) bu bosqichda hujayralar keyingi rivojlanish uchun to’planib boradi 5) bu jarayonda hujayralar to’plami aralashishi bilan harakterlanadi 6) blastula hosil bo’ladi 7) bu bosqichda hujayralar bo’linmaydi, o’smaydi A) 1,4 B) 4,5,6 C) 2,3 D) 4,7 15. Gastrulada blastula devorini ichkariga botib kirishi bilan boradigan organizmlarni nafas olish organi qanday tuzilgan.? A) o’pka va teri B) faqat o’pka C) jabra D) faqat teri 16. Tuxum hujayra urug’lanib bo’lgach 256 ta hujayra hosil qilishi uchun jami necha marta ekvatorial va meridianal bo’linishi kerak ? A) to’rt marta B) o’n marta C) olti marta D) sakkiz marta 17. Embrional rivojlanish bosqichlarini aniqlang. a) gastrulyatsiya; b) blastula; c) maydalanish; d) blostasel; f) birlamchi organogenez; g) neyrula; A) a,b,d B) c,d,f C) a,f,g D) a,c,f 18. Gastrulada blastula devorini qat-qat bo’lib joylashishi bilan amalga oshadigan organizmlarni jinsiy sistemasi oid fikrlarni aniqlang A) tashqi urug’lanish yo’li bilan ko’payadi. B) ichki urug’lanish yo’li bilan ko’payadi. C) suvda urug’lanadi D) lichinkali ontogenez mavjud 19. Gastrulyatsiyada uchinchi qavat mezoderma hosil bo’lmaydigan hayvonlar guruhini aniqlang A) assidiyada; B) qushlarda; C) kovakichlilarda; D) sudralib yuruvchilarda; 20. Gastrulyatsiya amfibiyalarda qanday yo’l bilan amalga oshadi ? A) blastula devorining qat-qat bo’lib joylashishidan; B) blastula devorining botib kirishidan; C) blastula devorining o’sib kirishidan; D) blastula hujayralarning migratsiyasidan 21. Embrionning rivojlanish jarayonida belgilarning ajralishi……………… Nuqtalar o’rnini to’ldiring. A) degeneratsiya; B) divergensiya; C) dizruptiv; D) panmiksiya; 22. Birlamchi tana bo’shlig’i _____________Yuqoridagi bo’shliqni to’ldiring. A) blastula B) maydalanish C) blastosel D) neyrula 23. Gastrulatsiya bosqichiga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) murtakni ikkinchi qavati hosil bo’ladi 2) bu bosqichda hujayralar bo’linmaydi, o’smaydi 3) tuxum hujayra urug’langach bir necha daqiqadan keyin yadro va sitoplazma bo’lina boshlaydi 4) o’zak organlar hosil bo’ladi 5) blastula hosil bo’ladi 6) bu bosqichda hujayralar keyingi rivojlanish uchun to’planib boradi 7) dastlabki ixtisoslashish belgilari paydo bo’ladi. A) 1,2,7 B) 2,5,7 C) 1,2,6 D) 3,4,6 24. Postembrional davrida jabrasi mavjud organizmlarni aniqlang 1) arxar; 2) dengiz otchasi; 3) gavial; 4) gekkon; 5) skat; 6) dengiz mushugi; 7) latimeriya 8) lansetnik; A) 1,3,4 B) 2,5,7 C) 5,8 D) 6,7 25. Murtakning ichki qavati qanday ataladi.? A) mezoderma B) entoderma C) ektoderma D) blastula 26. Blastoselda joylashgan qavat rivojlanmagan organizmlarni aniqlang. 1) lansetnik; 2) gidra; 3) askarida; 4) aktiniya; 5) aureliya; 6) alligator; 7) ildizog’iz; A) 1,4,7 B) 2,5,6 C) 3,4 D) 4,5 27. Ektoderma, entoderma,mezoderma varoqlari birbiriga o’xshash hayvonlarni aniqlang. A) alligator, arxar B) aureliya, ildizog’iz C) gekkon,gidra D) aktinya, askarida 28. Miozin qaysi biomolekula tarkibiga mansub. A) lipid B) oqsil C) uglevod D) nuklein k-ta 29. Antitana va miozinni birlashtiruvchi belgini aniqlang A) vazifasi o’xshash B) tarkibi aminokislotadan iborat C) qon tarkibida uchraydi D) yog’ tabiatli 30. Blastulani ixtisoslashmagan hujayralaridan qaysi hujayralar paydo bo’ladi ? a) teri epiteliysi; b) tish emali; c) ichak epiteliysi; d) bosh miya; f) o’pka; g) yurak; h) nerv; k) muskul; A) a,c,d,g B) b,f,h,k C) c,f,g D) a,c,f 31. Mezoderma qavatidan rivojlanuvchi organlar keltirilgan qatorni aniqlang. 1) teri epiteliysi; 2) ichak epiteliysi; 3) biriktiruvchi to’qima; 4) jinsiy organlar; 5) nerv sistemasi; 6) jigar; 7) ayirish sistemasi; 8) sezgi organlari; 9) oshqozon osti bezi; 10) muskul to’qimasi; 11) yurak-qon tomiri; A) 3,4,10,11 B) 1,2,5,8 C) 6,7,8,9 D) 3,4,9,10 32. O’zak organlar majmui qaysilardan iborat.? a) nerv nayi; b) umurtqa bog’onasi; c) ichak naychasi; d) jabra; g) xo’rda; h) muskul to’qimasi; A) d,g,h B) a,c,g C) b,c,g D) c,g,h 33. Embrional induksiyani birinchi bo’lib kim kashf etgan.? A) G.Shpeman. B) K.Linney C) E. Gekkel D) K.Bel 34. Embrional induksiyani dastlabki tajriba hayvoni qaysi ? A) baliq B) burga C) qurbaqa D) baqa ISMINGIZ: __________________________________ HARAKAT→BILIM→NATIJA→GRANT→2022


9-sinf ─12 BIOLOGIYA 1. Quyidagi organizmlar orasida bilvosita rivojlanuvchi organizmlarni aniqlang. 1) triton; 2) to’ti; 3) arxar; 4) assidiya; 5) qurbaqa; 6) chigirtka; 7) salamandra; 8) qalqontumshuq; A) 2,3,8 B) 1,4,7 C) 1,2,5 D) 1,6,7 2. Lansetnik embrionidagi blastomerlar soni 128 ta ga yetishi uchun hujayralar necha marta ekvatrial va meriodanal bo’linadi; A) 3:4 B) 4:3 C) 5:4 D) 4:5 3. Assidiya qaysi kenja tipga mansub. A) xordalilar B) bosh skeletlilar C) lichinkaxordalilar D) bosh skeletsizlar 4. Itbaliq uchun tegishli fikrlarni aniqlang. 1) jabra qopqog’i; 2) 1 kamerali yurak; 3) 1 ta qon aylanish doirasi; 4) dum; 5) jabra yoriqiqlari; 6) 2 kamerali yurak; 7) yon chiziq; 8) xo’rda; A) 1,4,8 B) 2,5,7 C) 4,5,7 D) 3,6,8 5. Bevosita rivojlanuvchi umurtqali organizmlarni aniqlang. a) qurbaqa; b) chumoli; c) gavial; d) xongul; f) baqa; g) pashsha; h) jigar qurti; j) triton; k) bronza qo’ng’izi A) a,f,j; B) c,f,h; C) b,g,k; D) c,d; 6. Koloniya hosil qiladigan organizmlarni aniqlang 1) pingvin; 2) dengiz mushugi; 3) maymun; 4) volvoks 5) assidiya; 6) chigirtka; 7) meduzalar; A) 1,4,5; B) 2,4,7; C) 1,3,7; D) 3,5,6; 7. Assidiyani lichinkasi yetuk formasidan qanday farq qiladi.? 1) alohida dumi bo’ladi; 2) harakatsiz; 3) xo’rda bo’lishi; 4) metamorfozga uchraydi; 5) dumsiz; 6) harakatchan A) 1,2,3,4 B) 4,5 C) 1,4,6 D) 2,4 8. Tut ipak qurti kapalagi qancha vaqt yashaydi.? A) 20-24 kun B) 5-10 kun C) 2-3 oy D) 1 kun 9. ,, Jadallashtirish” so’zini ilmiy nomini aniqlang. A) gomeostaz B) akseleratsiya C) regeneratsiya D) divergensiya 10. To’g’ri javoblarni aniqlang. A) Odam 20-25 yoshda o’sishdan to’xtaydi B) voyaga yetgan baqa 2-3 oy yashaydi C) yashash muddati tugagan hujayralarni tiklanishi→akseleratsiyta D) tut ipak qurti bevosita rivojlanadi 11. Anabioz misollarini to’g’ri juftlang a) hayvonlar; b) mikroorganizmlar; c) o’simliklar; 1) tuxum; 2) spora; 3) urug’; A) a-3; b-2; c-1; B) a-1; b-2; c-3; C) a-2; b-1; c-3; C) a-1; b-1; c-3; 12. Quyidagi olimlar va ular qilgan ishlarni aniqlang. 1) K.Ber; 2) G.Shpemen; 3) M.S.Navashin; a) endospermni triploid ekanligini; b) embrional induksiya; c) embrionlarni o’xshashligi; d) qo’sh urug’lanish; A) 1-c; 2-b; 3- d; B) 1-b; 2-c; 3-d; C) 1-c; 2-b; 3-a; D) 1-b; 2-c; 3-a; 13. Indivudial rivojlanish bilan tarixiy rivojlanish o’rtasidagi bog’liqlikga misollarni aniqlang. a) odamni postembrional davrida 1 ta qorincha va 1 ta bo’lmachaga ega bo’ladi; b) tishsiz kitlarni embrionlik davrida tish paydo bo’lishi; c) tritonni embirional rivojlanish davrida jabra paydo bo’lishi; d) tishli kitlarni embrionlik davrida tishlarini so’rilishi; f) gulmoyni postembrional davrida 1 ta qon aylanish doirasiga ega bo’lishi; A) a,d,f B) b,c C) c,d D) a,f 14. Faqat embrional davrida jabrasi bo’ladigan organizmlarni aniqlang 1) los; 2) qora baliq; 3) gorbusha; 4) losos; 5) xongul; 6) suqsun; 7) gavial; 8) latimerya; A) 1,3,8; B) 1,2,3 C) 1,5,7 D) 4,7,8 15. Biogenetik qonunni kim aniqlagan ? A) Myuller va Gekkel B) K.Ber C) G.Shpemen D) V.Betson 16. Embrional davrida tish paydo bo’lib,milkni yorib chiqmay so’rilib ketadigan organizmga tegishli fikrlarni aniqlang A) dumi va oldingi suzgichlari yordamida suzadi B) quloq suprasi yaxshi rivojlangan C) yurak kameralari va oyoqlar soni 4 ta; D) quruqlikga suvdan o’tgan 17. Bevosita (a) va bilvosita (b) rivojlanadigan umurtqali bo’lmagan organizmlarni aniqlang 1) gavial; 2) chittak; 3) baqa; 4) gorbusha; 5) gekkon; 6) gabrabrakon; 7) gidra; 8) gulmoyi; 9) gaaga; 10) chigirtka; A) a-1,2,6; b-3,7,8 B) a- 2,5,9; b-3; C) a-10; b-6,7; D) a-6,10; b-7; 18. ,,Genetika” so’zi qaysi tildan olingan.? A) lotincha B) yunoncha C) ruscha D) nemischa 19. ,,Genetika” atamasini fanga kim olib kirgan.? A) G.Shpemen B) G.Mendel C) T.Morgan D) V.Betson 20. Genetika fani muammolarini xal etishida necha xil usuldan foydalnadi ? A) 5 ta B) 3 ta C) 2 ta D) 4 ta 21. Xromasomalarni holatini maxsus mikroskoplar yordamida o’rganish genetikani qaysi usuli bilan bo’g’liq.? A) duragaylash B) sitogenetik C) molukulyar genetik D) genetik injeneriya 22. Xromasoma nazariyasi (a) va irsiylanish qonunlari ( b) qaysi olimlar tomonidan yaratilgan.? A) a-Morgan; b-Morgan B) a-Mendel; b-Morgan C) a-Morgan; b-Shpemen D) a-Morgan; b-Mendel 23. Quyidagi genetic belgilarni to’g’ri juftlang. a) ♂ b) ♀ c) ,,P” d) ,,Fb” 1) tahliliy chatishtirish; 2) ,,Mars qalqoni”; 3) ota-ona; 4) Venera-Zuhro ko’zgusi A) a-4; b-2; c-3; d-1; B) a-3; b-4; c-2; d-1; C) a-2; b-4; c-3; d-1; D) a-2; b-4; c-1; d-3; 24. Irsiyat qonunlari dastlab qaysi olim tomonidan e’lon qilingan ? A) G.de-Friz va E.Chermak B) G.Mendel C) T.Morgan D) E.Chermak va K.Korrenslar 25. Teri epiteliysi (a) va ichak epiteliysi (b) murtak varoqlarini qay biridan shakllanadi.? A) a-ektoderma; b-ektoderma; B) a-ektoderma; b-entoderma; C) a-entoderma; b-mezoderma; D) a-entoderma; b-ektoderma; 26. Koloniya hosil qiladigan bir hujayrali eukariot (a) va prokariot (b) larni aniqlang. A) a-volvoks; b-assidiya; B) a-osilatoriya; b-pingvin; C) a-volvoks; b-nostok; D) a-nostok; b-volvoks; 27. No’xatni dominant (a) va retsestsiv (b) belgilarini aniqlang. 1) silliq don; 2) bo’g’imli dukkak; 3) sariq don; 4) oq gul; 5) uzun poya; 6) burishgan don; 7) yashil don; A) a-1,2,3; b-4,7; B) a-2,3; b-6,7; C) a-3,5; b-2,6; D) a-2,3,5; b-6,7; 28. Mendelni uchinchi qonuni qanday ? A) dominantlik qonuni B) belgilarni ajralish C) belgilarni mustaqil holda irsiylanishi D) chala dominantlik qonuni 29. Mendelni belgilarni ajralish qonuniga muofiq F2 bo’g’inda avlodlarni fenotip (1) va genotipik (2) nisbati qanday boladi (♂AA x ♀ aa) a) a-3:1; b-1:1:1:1; c-1:2:1; d-1:1 A) 1-a; 2-c; B) 1-c; 2-a; C) 1-d; 2-d; D) 1-b; 2-c; 30. Chala dominantlik qiladigan belgilarni aniqlang. a) odamdagi biokimyoviy belgilar; b) andaluz tovuqlarining oyoq tuzilishi; c) qulupnay gulining rangi; d) qushlar pati tuzilishi; f) andaluz tovuq patining rangi; g) qulupnay mevasini rangi; A) a,b,g; B) c,d C) d,f,g D) b,d,g ISMINGIZ: ___________________________________
HARAKAT→BILIM→NATIJA→GRANT→2022

9-sinf -13 BIOLOGIYA 1. Bitta belgining rivojlanishiga bir nechta genning ta’siri nima deb ataladi.? A) komplementar B) polimer C) epistaz D) ingibitor 2. Fenotipda bir dominant genning allel bo’lmagan ikkinchi dominant gendan ustunlik qilishi nima deyiladi ? A) komplementar B) polimer C) epistaz D) ingibitor 3. Bir qancha belgilarning rivojlanishiga bitta genni ta’siri nima deyiladi.? A) pleytropiya B) polimer C) epistaz D) komplementar 4. Qaysi irsiylanishda fenotipik jihatdan ajralish F2 da 9:3:3:1, 9:7, 9:6:1, 9:3:4 bo’ladi.? A) pleytropiya B) polimer C) epistaz D) komplementar 5. Sut miqdori va yog’liligi, g’alladoshlarda boshoqlarni uzunligi, makkajo’xori so’tasining uzunligi qanday irsiylanish bilan bo’g’liq.? A) pleytropiya B) polimer C) epistaz D) komplementar 6. Drozofilla meva pashshasining ko’zlarida pigment bo’lmasligi qanday oqibatlarga olib keladi ? a) pushtilikni kamaytiradi; b) hayotchanligini oshiradi; c) ichki organlar rangiga ta’sir ko’rsatadi; d) pushtilikni oshiradi; f) hayotchanlikni kamaytiradi; A) a,c,f B) b,c C) b,c,d D) c,d,f 7. Qaysi irsiylanish turida fenotipik nisbat ikkinchi avlodda 15:1 bo’ladi. ? A) pleytropiya B) polimer C) epistaz D) komplementar 8. Drozofillaga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) ikkiqanotlilarga mansub; 2) n toplami 8 ta ; 3) pardaqanotlilarga mansub; 4) 25-26 ºC da har 10-15 kunda yangi nasl beradi; 5) metamorfozsiz rivojlanadi; 6) lichinka hosil qiladi A) 1,2,4 B) 3,5 C) 4,6 D) 2,4,5 9. Mendel tajribalar orqali necha juft (xushboy no’xatni) irsiy belgisini nasldan naslga o’tishini o’rgandi.? A) 7 B) 14 C) 6 D) 12 10. Genlar xromasomada qanchalik uzoq joylashsa……………… A) chalkashganda ular shuncha kam ajraladi B) birikish foizi yuqori bo’ladi C) birga joylashgan genlarni birga bo’lish extimolligi kam bo’ladi D) birga joylashgan genlarni birga bo’lish extimolligi ko’p bo’ladi 11. Jinslar nisbati 1:1 bolgan organizmlarni aniqlang. 1) odam; 2) drozofilla; 3) oq planariya; 4) g’oz; 5) askarida; 6) baqachanoq; 7) yomg’ir chuvalchangi; 8) suv shillig’i; A) 1,2,8 B) 4,5,6 C) 3,7,8 D) 1,4,7 12. Quyidagi organizmlar orasida ♀ da ikkita tayoqchasimon xromasoma bo’ladiganlarini aniqlang. a) qizilishton; b) odam; c) norka; d) gavial; f) ot; g) drozofilla pashshasi; h) kaptar; j) xongul; A) b,f,g B) d,g C) a,h,j D) c,d 13. Quyidagi organizmlar orasida ♀ da ikki yelkali xromasoma uchraydiganlarini aniqlang. A) bo’ri, kenguru, tuyaqush B) qirg’ovul, qora ilon, gavial. C) martishka, tulki, jayra. D) arxar, to’ti, to’ng’iz 14. Quyidagi organizmlar orasida ♂ da ikkita tayoqchasimon xromasoma bo’ladiganlarini aniqlang. A) bo’ri, kenguru, tuyaqush B) qirg’ovul, qora ilon, gavial. C) martishka, tulki, jayra. D) arxar, to’ti, to’ng’iz 15. Quyidagi organizmlar orasida ♂ da ikki yelkali xromasoma uchraydiganlarini aniqlang. a) qizilishton; b) odam; c) norka; d) gavial; f) ot; g) drozofilla pashshasi; h) kaptar; j) xongul; A) b,f,g B) d,g C) a,h,j D) c,d 16. Xitoy primulasi ga tegishli fikrlarni aniqlang 1) getratrof organizm, 2) prokariot organizm, 3) qarag’aytoifaga mansub, 4) suv o’ti, 5) sporasi orqali ko’payadi, 6) avtotrof, 7) eukariot, 8) magnoliya toifaga mansub, A) 3,5,7 B) 2,5 C) 1,4,5 D) 6,7,8 17. Viadondot ga tegishli fikrlarni aniqlang, a) sutemizuvchi, b) erkaklari geterogametali, c) qushlar sinfiga mansub, d) to’sh suyagi rivojlanmagan, g) tuyoqli, h) ilik suyagi xos , A) d,h B) b,c C) a,g D) c,h 18. Tabiiy va su’niy tanlash uchun manba nima hisoblanadi.? A) tashqi muhit B) o’zgaruvchanlik C) suv D) bir xil sharoit 19. Profaza I davrida ikki juft xromasomalar qutblarga tarqalmay qoldi- bu jarayon qanday o’zgaruvchanlikga misol bo’ladi. A) kombinativ B) mutatsion C) rekombinativ D) modifikatsion. 20. Genlar va xromasomalarni o’zgarishi orqali amalga oshadigan o’zgaruvchanlik turini aniqlang. A) kombinativ B) mutatsion C) rekombinativ D) modifikatsion 21. Gornastoyni issiq va sovuq haroratda rangini o’zgarishi qanday o’zgaruvchanlikga misol bo’ladi. ? A) kombinativ B) mutatsion C) rekombinativ D) modifikatsion 22. Ota-ona organizmlarini erkin chatishuvi natijasida avlodlarda genlarni yangi kombinatsiyalari vujudga kelishi orqali amalga oshadigan o’zgaruvchanlik turini aniqlang. A) kombinativ B) mutatsion C) rekombinativ D) modifikatsion 23. Himolay quyonlarini tug’ilgan quyonchalari chala,rivojlanishi sust bo’lishiga sabab nima ? A) issiq haroratda B) sovuq haroratda C) spirtli ozuqada D) yetarli ozuqada 24. Organizmlarni individual rivojlanishi natijasida organizmlarni belgilarini o’zgarishi bilan boradigan o’zgaruvchanlikni aniqlang A) fenotipik B) ontogenetik C) mutatsion D) rekombinogenez 25. Nilufar gulni ustki (a) va suv yong’ogini ostki (b) barglari qanday shaklga ega bo’ladi.? 1) lansetsimon; 2) patsimon qirqilgan; 3) voronkasimon; 4) yaxlit A) a-1; b-4; B) a-3; b-2; C) a-2; b-3; D) a-3; b-4; 26. Quyidagi qaysi genotipga ega odamlarda ultrabinafsha nurlar ta’sirida terisi qora tusga kirmaydi ? A) XªXª B) aa C) AA D) Aa 27. Nilufar gulni ostki (a) va suv yong’ogini ustki (b) barglari qanday shaklga ega bo’ladi.? 1) lansetsimon; 2) patsimon qirqilgan; 3) voronkasimon; 4) yaxlit A) a-1; b-4; B) a-3; b-2; C) a-2; b-3; D) a-3; b-4; 28. Quyidagilar orasida reaksiya normasi tor bo’lmaganlarini aniqlang. A) gulli o’simliklarni gulini tuzilishi B) Simmental zotini sut miqdori C) Mohlaroyni yuragini kattaligi D) Mohinani bosh miyasini kattaligi 29. Suv yong’og’i va nilufar gulni barg shaklini tuzilishi qanday o’zgaruvchanlikga misol bo’ladi. ? A) kombinativ B) mutatsion C) rekombinativ D) modifikatsion 30. Qanday genotipga ega xo’rozni bo’ynida pat bo’ladi.? A) XªXª B) aa C) AA D) BB ISMINGIZ: __________________________
HARAKAT→BILIM→NATIJA→GRANT→2022


9-sinf-14 BIOLOGIYA 1. Modifikatsion o’zgaruvchanlikga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) irsiylanish xususiyatiga ega; 2) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega; 3) o’zgarishlar tashqi muhit ta’siriga bog’liq; 4) o’zgaruvchanlik chegaralari fenotip bilan aniqlanadi; 5) irsiylanish xususiyatiga ega emas. 6) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega emas. A) 1,3,4 B) 2,5 C) 3,6 D) 1,3,6 2. Qaysi o’zgaruvchanlikni o’rganish tibbiyotda inson organizmi reaksiya normasi doirasida saqlab turish va rivojlantirishda muhim ahamyatga ega.? A) modifikatsion B) mutatsion C) ontogenetik D) kombinativ 3. Nilufar gulni ostki (a) va ustki (b) burglar shakli qanday bo’ladi. 1) lentasimon; 2) patsimon qirqilgan; 3) yaxlit; 4) voronkasimon; A) a-1; b-2; B) a-2; b-4 C) a-1; b-4; D) a-2; b-3 4. Pigmentlarni bo’lmasligi(a) va ko’p barmoqlilik (b) ni ilmiy nomini aniqlang. A) a-albinizm; b-braxadaktiliya; B) a-gemofiliya; b-polidaktiliya; C) a-polidaktiliya; b-albinizm; D) a-albinizm; b-polidaktiliya; 5. Mutatsiyalarni paydo bo’lish harakteriga ko’ra nechtaga bo’linadi.? A) 1 B) 3 C) 2 D) 5 6. To’g’ri fikrlarni aniqlang. 1) Mutatsiyalar paydo bo’lishini 150 martagacha oshirish uchun rentgen nurlar ta’sir ettirish kerak. 2) seleksionerga ,,yordamchi” material bo’lib tabiiy mutatsiya xizmat qiladi. 3) braxadaktiliya bilan kasallangan odamni chap qo’lidagi panja suyaklar soni 19 ta. 4) shizofereniya → og’ir ruhiy kasallik; 5) odam sochi geterozigota holatda jingalak bo’ladi; 6) polidaktiliyada odamda qo’shimcha barmoqlar paydo bo’ladi; 7) genotip o’zgarishi bilan boradigan mutatsiyalar → nuqtali mutatsiyalar hisoblanadi; A) 1,4,6 B) 1,2,5 C) 2,6,7 D) 3,4 7. Qaysi genetik usulni odamga tadbiq etib bo’lmaydi.? A) sitogenetik B) biokimyoviy C) ekperimental D) molekulyar 8. Odam genetikasi o’rganishda necha xil usuldan foydalaniladi ? A) 6 B) 3 C) 5 D) 2 9. Quyidagi qaysi usulni dastlab F.Galton joriy etgan. A) sitogenetik B) biokimyoviy C) shajara D) egizaklar 10. Odamdagi iste’dod va qobilyatlarni irsiylanishini qaysi usul orqali aniqlash mumkin.? A) geneologik B) sitogenetik C) biokimyoviy D) ontogenetic 11. Quyidagilar ichida odam genotipida uchraydigan retsessiv belgini aniqlang A) sepkilli B) ko’k ko’z C) pakanalik D) sochni erta to’kilishi 12. Geneleologik usul bilan aniqlangan nasldan naslga retsessiv holda o’tadigan kasalliklarni aniqlang. 1) shizofreniya; 2) kaltabarmoqlik; 3) qandli diabet; 4) gemofiliya; 5) silga moyillik; 6) tug’ma karlik; A) 1,2,6 B) 2,3,5 C) 1,3,4 D) 1,2,5 13. Quyidagilar orasida odamda uchraydigan dominant (a) va retsessiv (b) belgilarni aniqlang. 1) barmoqlar sonini normal bo’lishi; 2) qo’y ko’z; 3) to’g’ri soch; 4) malla soch; 5) normal bo’y; 6) ko’k ko’z; 7) pakanalik; 8) polidaktiliya; 9) sepkillilik; A) a-1,4,7,9; b-2,5,6 B) a-2,5,6; b-1,4,7,9 C) a-2,7,9; b-3,4,6 D) a-2,8,9; b-1,4,7 14. Quyidagi qaysi genotip gemofiliya bilan kasallangan ayolga tegishli. A) XªY B) aa C) XᴬXᴬ D) XªXª 15. Irsiy kasalliklarni sabablarini tushunib olish qimmatli material beradigan usul qaysi? A) sitogenetik B) biokimyoviy C) ekperimental D) molekulyar 16. Genlar tuzilishi va funksiyasini tadqiq qiladigan usulni aniqlang. A) sitogenetik B) biokimyoviy C) ekperimental D) molekulyar 17. Albinizm bilan kasallangan odam genotipi(qiz). A) XªY B) aa C) XᴬXᴬ D) XªXª 18. Odamda uchraydigan retsessiv (a) va dominant (b) holda uchraydigan kasalliklarni aniqlang. 1) silga moyillik; 2) qandli diabet; 3) tug’ma karlik; 4) ko’z shox pardasini ko’rlikga olib keladigan irsiy degeneratsiyasi; 5) gemofiliya; 6) braxidaktiliya; 7) shizofreniya; 8) albinizm; A) a-1,4,6; b-2,3,5,7,8; B) a-1,5,8; b-2,4,6; C) a-2,3,5,7,8; b-1,4,6; D) a-2,5,8; b-1,3,6; 19. Qandli diabet qaysi usul(lar) yordamida aniqlangan. a) biokimyoviy; b) molekulyar genetik; c) sitogenetik; d) genelogik; f) egizaklar; A) b; B) a, c; C) a,d; D) b,d; 20. Qaysi usul odam xromosomalar to’plamidagi ko’rinadigan darajadagi o’zgarishlarni o’rganish imkonini beradi.? A) sitogenetik B) biokimyoviy C) ekperimental D) molekulyar 21. Quyidagilar orasida jinsiy X xromasomalarga birikgan holda nasldan naslga o’tadiganlarini aniqlang. 1) albinizm; 2) fenilketanuriya; 3) gemofiliya; 4) sindaktiliya; 5) daltonizm; 6) polidaktiliya; A) 3,6; B) 1,2,4; C) 3,5; D) 2,4; 22. Sindaktiliya (a); polidaktiliya (b); mikrotsefaliya (c) ga mos tariflarni aniqlang. 1) qo’shimcha barmoqlar xosil bo’lishi; 2) kalla yuz suyagini g’ayritabiiy bo’lishi; 3) panjalarning tutashib ketishi; 4) barmoqlarni kalta bo’lishi; A) a-1; b-4; c-2; B) a-3; b-1; c-2; C) a-3; b-4; c-2; D) a-4; b-1; c-2; 23. Fenilketonuriyaga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) xromosoma kasalligi; 2) 10000 ta chaqoloqdan bittasida uchraydi; 3) gen kasalligi; 4) 500 ta boladan bittasida uchraydi; 5) dominant gen kasalligi; 6) ta’sirida mikrosefaliya rivojlanadi; 7) ressetsiv gen kasalligi; A) 2,3,7 B) 1,2,6 C) 3,4,5 D) 3,4,7 24. Odam xromosomalarni bo’yoqlar yordamida bo’yash orqali aniqlash qaysi usuldan foydalaniladi ? A) sitogenetik B) biokimyoviy C) ekperimental D) molekulyar 25. Quyidagilar orasida xromosoma kasalliklarini aniqlang. a) fenilketonuriya; b) Klaynfelter sindromi; c) daltonizm; d) Daun sindromi; f) ShersheviskyTerner sindromi; g) gemofiliya; A) a,c,g B) b,c,d C) b,d,f D) d,f,g 26. Qaysi xromosoma kasalligida autosomalar soni o’zgarishi hisobiga xromosomalar soni 47 ta bo’lib qoladi. ? A) Klaynfelter sindromi B) Daun sindromi C) Shershevisky-Terner sindromi D) fenilketonuriya; 27. Klaynfelter sindromiga tegishli fikrlarni aniqlang. 1) gen kasalligi; 2) erkaklarda uchraydi; 3) autosoma xromosomalari XXY bo’lib qoladi; 4) xromosoma kasalligi; 5) ayollarda uchraydi; 6) jinsiy xromosomalari XXY bo’lib qoladi; 7) ikkilamchi jinsiy belgilar sust namoyon bo’ladi; 8) yelka chanoqga nisbatan tor bo’ladi. A) 1,2,6 B) 2,3,8 C) 2,4,6 D) 2,3,7 28. 5000 qizdan bitta(a) va 500 ta boladan bitta(b) si kasal bo’ladigan xromosoma kasalligini aniqlang 1) Klaynfelter sindromi 2) Daun sindromi 3) Shershevisky-Terner sindromi 4) fenilketo-nuriya 5) albinizm; A) a-3; b-1; B) a-3; b-2; C) a-1; b-3; D) a-4; b-5; 29. Qaysi kasalliklarda jinsiy xromosomalari 2 ta (a) 1 ta (b) va 3 ta (c) boladi. ? 1) Klaynfelter sindromi 2) Daun sindromi 3) Shershevisky-Terner sindromi A) a-1; b-2; c-3; B) a-2; b-3; c-1; C) a-3; b-1; c-2; D) a-2; b-1; c-3; 30. “Boshi nisbatan kichik, ko’zlari kichik, yuzi keng boladi,, Yuqoridagi ta’rif qaysi kasallikga tegishli ? A) Klaynfelter sindromi B) Daun sindromi C) Shershevisky-Terner sindromi D) fenilketonuriya;