N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

11.2.2. Bino karkasi montajining ketma-ketligi 

Montaj qilish ketma-ketligi bo‘yicha uchta etapga bo‘linadi:

•
poydevorlarni o‘rnatish va binoni yer osti qismini montaji, ba’zida
birinchi yarus ustunlarini;
•
binoning karkasini va orayopma plitalarini montaji to‘g‘rilab va
mahkamkamlash bilan;
•
devorlarni yirik panellarini ilib o‘rnatish;
Devor panellarini ilib o‘rnatish binoning karkasini boshqa
elementlaridan montajidan bir yarusga kechikishi maqsadga muvofiqdir.
Bino yer ustki qismini konstruksiyalari, odatda ob’yektni yer ostki qismi
barcha ishlari − yerosti komunikatsiyalarini o‘rnatish, yo‘l va yo‘laklar qurilishi,
poydevor chetlari va sokol chetlari to‘ldirilishi va boshqalar tugagandan so‘ng
montaj qilinadi.
Ikkita yoki uchta xarorat bloklari bilan bo‘lingan uzun binolarning
konstruksiyalari harorat bloklari oralig‘ida qamrovlarga bo‘linib montaj qilinadi.
Bunda bir qamrovdagi konstruksiyalarni montaji boshqa qamrovdagi
umumqurilish va maxsus ishlar bilan birgalikda olib boriladi. Qamrovdagi
konstruksiyalar montaj qilinib boshqa qamrovlarga bog‘liq bo‘lmagan holda
qabul qilishga topshirilishi mumkin.
Montaj qamrovlarini o‘lchamlari odatda quyidagicha qabul qilinadi:

•
binoning uzunligi bo‘yicha – uzunligi 72m gacha bo‘lgan bitta harorat

bloki;
• binoning eni bo‘yicha – hamma bino yoki binoning yarmi kran
binoning bo‘ylama tomoni bo‘yicha joylashtirilganda, bir necha ustun
qadamlari − kran binoning ichida joylashtirilganda.
Binolarni barpo etishda hamma uch xil montaj qilish usuli qo‘llaniladi:
alohida, kompleks (majmuali) va aralash. Usullarni tanlash ko‘p faktorlarga
(omil) shuningdek qo‘llanililadigan montaj uskunalariga ham bog‘liq.

136

Uskunalarni asosi bu bir yoki ko‘p qavatli ustunlarni o‘rnatishda ishlatiladigan
konduktorlardir. Montaj usullari va montaj asbob-uskunalari ishlab chiqarish
loyihasi (IBL) yoki texnologik xaritalar asosida binoning qavatlar soni, montaj
ishlari hajmi va elementlarning konstruktiv xususiyatlariga qarab o‘rnatilishi
kerak. Ko‘p qavatli binolarni karkasini montaj qilishda ustunlar ikki va undan
ko‘p qavatga mo‘ljallangan bo‘lsa guruhli konduktorlardan va ramali-sharnir
indikatorlari (RSHI)dan foydalanish tavsiya etiladi. Kam qavatli va ikki oraliqli
binolar karkasini montaj qilishda bittalik konduktorlardan foydalanish
qo‘layroqdir.