Marosirn^J)
Udum
Odam- larning ongi faoliyati natijasi
UZ- ' o'zidan paydo bo'ladigan
Yozma
Urf-odat
Bu eng avvalo odamlarning boshqalarga nisbatan ijtimoiy sifat- larining namoyon boJishi — gumanizm, rahm-shafqatlilik, xay- rixohlik, rostgo‘ylik, mehnatsevarlik, adolatlilik me’yorlaridir. Bu me’yorlar o‘zida axloqiy qadriyatlarni namoyon etadi va ularning himoyasi jamiyatning ko‘p a’zolarini birlashtiradi.
Mustahkamlanish usuliga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi:
Og‘zaki — odatlar, urf-odat, axloqiy me’yorlar avloddan av- lodga og‘zaki (og‘izdan — og‘izga) o‘tib keladi.
Yozma — huquqiy me’yorlar yozma ravishda. tasdiqlanganidan va maxsus hujjatlarda (qaror qonun, farmoyish) bosib chiqaril- ganidan so‘ng o‘zining majburiy ko‘rinishi va huquqiy himoyasiga ega bo‘ladi.
Barcha me’yorlar quyidagi umumiy xususiyatlarga ega bo‘ladi:
hozirgi davr va muhitga xos tipik, me’yorl «o’zini tutish» qoi- dalarining standart (namuna, etalon)ini o‘zida namoyon etadi;
majburiy va imkoniyat darajasidagi o‘zini tutish qoidalari- ning chegarasini belgilaydi, ijtimoiy yoqlangan harakatlarni tan- lashda mo‘ljal sifatida xizmat qiladi va shu bilan birga shu harakat nazoratining vositasi hisoblanadi;
insonlarning hayot faoliyati jarayonida shakllanadi va shu ma’noda jamiyatdan ajralmasdir;
jamoatchilik munosabatlarining tartibi va tashkiliyligini ta’minlash uning yagona maqsadidir.
Ba’zan shaxs kimgadir biror-bir ish yuzasidan shunchaki yordam berishga harakat qiladi, masaian, yangi ko‘chib kelgan qo‘shniga yangi joyga moslashishda yordam berishi. Bunga bizni jamoatchilik me’yorlarini qabul qilib ulgurgan ichki hissiyotlari- miz majbur qiladi. Me’yor — ijtimoiy kutish sifatida shaxs xul- qining me’yorlarini belgilab beradi va unga o‘z majburiyatlarini eslatib turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |