N ordic international university xalqaro nordik universiteti

Chiqarish qurilmalari. Biror narsa(rasm, matn, ovoz,..)ni kompyuterdan chiqarish uchun ishlatiladi. Bu guruhga quyidagilar misol bo'la oladi: printer, plotter, naushnik, kolonka, sambufer,…
Saqlash qurilmalari. Bu qurilmalar ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Vinchester, kompyuter ichida joylashgani va asosiy qurilmasi bo'lgani uchun periferik qurilmaga kirmaydi. Bu guruhga quyidagilar misol bo'la oladi: qo'shimcha qattiq disklar, CD-DVD disklar, fleshkalar, floppi disketalar, disk massivlari,…
Tarmoq qurilmalari. Bu qurilmalar tarmoq qurish uchun ishlatiladi. Tarmoq topologiyalariga qarab bu qurilmalar tanlanadi. Misol qilib, tashqi modem qurilmalari, tarmoq adapterlari,...
Kompyuter periferik qurilmalari haqida ma’lumot

Hozirgi kunda kompyuter olami juda katta tezlik bilan rivojlanib bormoqda. Bunga juda ko'p sabablar bor. Eng asosiy sabablardan biri bu — kompyuter orqali inson tomonidan bajariladigan ishlarning deyarli barchasi bajarilmoqda. Nafaqat bajarilmoqda, balki osonlik va tez bajarilmoqda. Undan tashqari maromiga yetkazilib, ishlar bitkazilmoqda. Bu ishlarni bajarishda, kompyuter bir o'zi emas, balki kompyuterga ulanadigan periferik qurilmalar yordamida amalga oshirmoqda.
Periferik qurilma bu – kompyuterga tashqi tomondan ulanib, uning imkoniyatlarini kengaytiradigan qurilmalarga aytiladi. Bu qurilmalar qo'shimcha qurilmalar ham deyiladi, ularsiz ham kompyuter o'zining asosiy ishlarini amalga oshiraveradi. Periferik qurilmalar faqatgina qo'shimcha ishlarni amalga oshiradi.
Periferik qurilmalar kompyuterga ma'lum bir portlar yoki simsiz ulanishi mumkin. Misol uchun, USB, LPT, COM portlar orqali yoki simsiz aloqa orqali, ya'ni wi-fi, Bluetoothvahakazolar orqali.
Demak, bu qurilmalarga nimalar kiradi? Bu qurilmalar juda ko'p, shuning uchun nimalar kirmasligini bilib olsak, qolgan hamma narsalar kirishi oydinlashadi.
Asosiy va periferiya qurilmalarini ishlatish
Shaxsiy kompyuterning tashqi qurilmalari
Markazdan uzoqda joylashgan hududlar ko'pincha periferiya deb ataladi. Periferik qurilmalar nafaqat kundalik hayotda, balki kompyuterlarda ham mavjud.
Kompyuterlar va noutbuklarga nisbatan "periferik qurilmalar" atamasi "periferik qurilmalar" degan ma'noni anglatadi. Kompyuterning qo'shimcha qurilmalari - bu har xil qo'shimcha qurilmalar bo'lib, ular uzoq bo'lmasa-da, kompyuterning "yuragi" dan hali ham uzoqda.

Periferik qurilmalar nima

Shaxsiy kompyuterning tashqi qurilmalari - bu kompyuterga ulanadigan va asosiy qurilmalarni to'ldiruvchi qurilmalar.
Ular periferik deb ataladi, chunki ular kompyuterning asosiy qurilmalari atrofida ma'lum bir periferiya hosil qiladi. Kompyuterning (noutbuk) asosiy qurilmalariga protsessor va operativ xotira kiradi.
Kompyuterning asosiy tashqi qurilmalari, masalan,
kompyuter yoki noutbuk uchun klaviatura
kompyuter sichqonchasi, sensorli panel yoki noutbuk,
monitor,
printer, skaner,
imo-ishora diski,
modem, tarmoq kartasi,
videokamera, mikrofon, dinamik,
flesh-disk, floppi, CD/DVD va boshqalar.
Ichki va tashqi tashqi qurilmalar
Shaxsiy kompyuter yoki noutbukning tashqi qurilmalari ichki va tashqidir.
Ichki tashqi qurilmalar kompyuterning (tizim bloki ichida) yoki noutbukning ichiga o'rnatiladi. Kompyuterning ichki qo'shimcha qurilmalariga qattiq disk, o'rnatilgan CD/DVD drayveri, ovoz kartasi va boshqalar misol bo'ladi.
Tashqi qurilmalar kompyuterning kiritish/chiqarish portlariga ulanadi. Kirish-chiqarish portlari tashqi periferik qurilmalarning kompyuter (noutbuk) bilan o'zaro ta'siri uchun javobgardir.
Kompyuterning (noutbuk) tashqi periferik qurilmalariga misollar
printerlar, skanerlar,
tashqi video kameralar
Kompyuter sichqonchasi,
klaviatura, flesh-disk,
tashqi (kompyuter yoki noutbuk tashqarisidan ulangan) CD/DVD drayvlar va h.k.


Xulosa
So'nggi yillarda shaxsiy kompyuterda matn va grafikalarni ovozli va kinofilmlar bilan birlashtirish mumkin bo'ldi. Ushbu texnologiya "multimedia" deb nomlanadi. Ushbu multimedia kompyuterlari saqlash vositasi sifatida optik CD-ROMlardan (kompakt diskda o'qiladigan xotira) foydalanadi. Tashqi tomondan, ular pleyerlarda va musiqa markazlarida ishlatiladigan audio kompakt-disklardan farq qilmaydi. Portativ shaxsiy kompyuterlardan tashqari, superkompyuterlar fan va texnika sohasidagi murakkab muammolarni - ob-havo va zilzila bashoratlarini, raketalar va samolyotlarning hisob-kitoblarini, yadroviy reaktsiyalarni hal qilish va insonning genetik kodini hal qilish uchun yaratilmoqda. Ular parallel hisoblashni amalga oshiradigan bir necha o'ndan o'nlab mikroprotsessorlardan foydalanadilar. Birinchi superkompyuter 1976 yilda Seymur Krey tomonidan ishlab chiqilgan.
2002 yilda Yaponiyada NEC Earth Simulator superkompyuteri qurilib, soniyasiga 35,6 trillion operatsiyani amalga oshirdi. Bu bugungi kunda dunyodagi eng tezkor superkompyuter.
2005 yilda IBM soniyasiga 30 trillion operatsiyani tashkil etadigan Blue Gene superkompyuterini yaratdi. Uning tarkibida 12000 ta protsessor mavjud va u 1997 yilda jahon chempioni Garri Kasparov bilan shaxmat o'ynagan mashhur Deep Blue-dan ming barobar ko'proq kuchga ega. IBM va Lozannadagi Shveytsariya Politexnika instituti tadqiqotchilari inson miyasini simulyatsiya qilishda kashshof bo'lishdi. 2006 yilda shaxsiy kompyuterlar 25 yilligini nishonladilar. Bu yillar davomida ular juda ko'p o'zgardi. Ulardan birinchisi, Intel mikroprotsessori bilan jihozlangan, atigi 4,77 MGts takt tezligida ishlagan va 16 KB operativ xotiraga ega bo'lgan. 2001 yilda yaratilgan Pentium 4 mikroprotsessori bilan jihozlangan zamonaviy kompyuterlar soat tezligi 3-4 gigagertsli, 512 MB RAM - 1 Gb va doimiy xotira (qattiq disk) hajmi o'nlab va yuzlab Gb va hattoki 1 ga teng. Terabayt. Bunday ulkan taraqqiyot texnologiyaning biron bir tarmog'ida kuzatilmaydi, faqat raqamli hisoblashdan tashqari. Agar xuddi shu taraqqiyot samolyotlarning tezligini oshirishda bo'lgan bo'lsa, demak ular uzoq vaqt oldin yorug'lik tezligida uchishgan bo'lar edi. Millionlab kompyuterlar iqtisodiyotning deyarli barcha tarmoqlarida, sanoat, fan, texnika, pedagogika va tibbiyotda qo'llaniladi. Ushbu yutuqning asosiy sabablari raqamli elektronika qurilmalarining g'ayrioddiy yuqori mikrominiaturizatsiyasi va dasturlashning muvaffaqiyati bo'lib, bu oddiy foydalanuvchilarning shaxsiy kompyuterlar bilan "aloqasini" sodda va qulay qildi
.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati

1. 
   Levin VI, "Axborot texnologiyalari tarixi".
   
2. 
   Malinovskiy B.N., "Shaxslarda hisoblash texnologiyasining tarixi", Kiev, 1995 y
   
3. 
   Emelyanov SV, "Axborot texnologiyalari va hisoblash tizimlari", Tahririyat URSS, 2004 y.
   
4. 
   https://ilyarm.ru/uz/istoriya-razvitiya-informacii-kratko-ponyatie-informacionnyh-tehnologii-istoriya.html
   

Internet saytlar:
https://www.cryptomuseum.com/crypto/usa/jefferson/index.htm
https://www.cryptomuseum.com/crypto/enigma/hist.htm

https://www.cryptomuseum.com/crypto/hagelin/m209/index.htm